Ο Δήμος Ξάνθης βαδίζει στην τρέχουσα δεκαετία με κίνδυνο να χάσει κάθε ευκαιρία μεταστροφής του σε έναν εξωστρεφή, καινοτόμο οργανισμό που θα ατένιζε το μέλλον με αισιοδοξία. Αλήθεια, πόσο άσχημο ακούγεται το ότι η πόλη του 2030 θα είναι ίδια με αυτήν του 2020;
Βασικό πρόβλημα για την παραπάνω αρνητική πρόβλεψη αποτελεί η έλλειψη κεντρικού σχεδιασμού. Το απαιτούμενο αναπτυξιακό όραμα απουσιάζει και οι διάφορες συλλογικές και ατομικές οντότητες αδυνατούν στο να διατυπώσουν ολοκληρωμένες προτάσεις για το πού επιθυμούν να βρίσκεται η πόλη στο κοντινό μέλλον. Ο προγραμματισμός ενός τέτοιου πλάνου περνά μέσα από τη συνέργεια και την κατανόηση της αναγκαιότητας ενός περιφερειακού, αλλά και τοπικού ολοκληρωμένου προγράμματος σταθμίζοντας την παρούσα οικονομική και υγειονομική συγκυρία με τις ευκαιρίες που παρουσιάζει η νέα χρηματοδοτική περίοδος 2021-2027.
Τα γεωγραφικά όρια του Δήμου Ξάνθης επεκτάθηκαν κατά τη μεταρρύθμιση του «Καλλικράτη» (2010) και δόθηκε διέξοδος προς την ορεινή περιοχή της Σταυρούπολης. 11 χρόνια μετά είναι αρκετά ώστε να κάνουμε τον απολογισμό έργου και οράματος των τελευταίων δημοτικών αρχών. Η απουσία δράσεων τριών διαφορετικών διοικήσεων μαρτυρά τη θλιβερή πραγματικότητα: 11 χαμένα χρόνια για την περιοχή. Ο στείρος καταλογισμός ευθυνών δε βοηθά ούτε μπορεί να αναιρέσει τη ζημιά που υπέστη ο Δήμος όλα αυτά τα χρόνια. Βασικός στόχος για την Ξάνθη του σήμερα πρέπει να καταστεί το να ξεφύγει από τον αναπτυξιακό λήθαργο και να προσελκύσει επενδύσεις. Αυτό θα αλλάξει μόνο όταν υιοθετηθεί το παραγωγικό εκείνο πρότυπο που θα αντικαταστήσει το αποτυχημένο μοντέλο επιδοτήσεων με ένα πιο βιώσιμο και εναλλακτικό και θα οδηγήσει το Δήμο σε μια περίοδο οικονομικής άνθησης.
Οι συγκυρίες της τελευταίας δεκαετίας (μνημονιακή πολιτική, πανδημία), επηρέασαν ιδιαίτερα τον ορεινό όγκο, εκτός από το οικονομικό κομμάτι, και στο επίπεδο του ανθρώπινου δυναμικού, αφού προκάλεσε τη «βίαιη» μετακίνηση νεότερων ηλικιών, τόσο προς το εσωτερικό της χώρας όσο και προς το εξωτερικό. Ο όγκος της μετανάστευσης θα μπορούσε να είχε μετριαστεί, αν οι κάτοικοι του πρώην Δήμου Σταυρούπολης διέβλεπαν κάποια προοπτική, όπως προσδοκούσαν με κάθε νέα διοίκηση. Η προοπτική αυτή, φυσικά, απουσίαζε, ελλείψει οράματος.
Βασική προτεραιότητα, πλέον, είναι το να καταρτιστεί από τη διοίκηση του Δήμου το σχέδιο εκείνο που θα αναδείξει τα πλεονεκτήματα της περιοχής, όπως το έντονο στοιχείο της βιοποικιλότητας, η πολιτιστική κληρονομιά των κατοίκων της ορεινής Ξάνθης, οι ευκαιρίες για επενδύσεις στο πρωτογενή τομέα, η καλλιέργεια και ανάδειξη τοπικών βιολογικών προϊόντων, οι επενδύσεις στο τουρισμό και στην εστίαση αλλά και οι συνταγές γευσιγνωσίας που προέρχονται από το μακρινό παρελθόν.
Η σωστή και οργανωμένη εκμετάλλευση του πλούσιου και μοναδικού φυσικού περιβάλλοντος, της υπάρχουσας τοπικής οικονομίας και των υποδομών, η αναβάθμιση ή η εκ νέου δημιουργία δασικών δρόμων, εγγειοβελτιωτικών / αρδευτικών έργων, και αγροτικών οδοποιών, η ενίσχυση της τοπικής κτηνοτροφίας και η ανάδειξη της περιοχής σε τόπο αγροτουρισμού με σημαντικό δεδομένο την ακριτική θέση της περιοχής θα είναι εκείνη που θα δώσει νέα πνοή στην ορεινή Ξάνθη.
Σε ένα τέτοιο μακρόπνοο πρόγραμμα ανασυγκρότησης της ορεινής περιοχής θα ήταν αναγκαίο να συμπεριληφθούν και έργα καθημερινότητας, έργα ύδρευσης / αποχέτευσης αλλά και αισθητικής αναβάθμισης στοιχείων που αποτελούν πόλους έλξης μίας περιοχής σαν τη Σταυρούπολη, τον οικισμό, δηλαδή εκείνον που πρέπει να αποτελέσει το επίκεντρο των ενεργειών υλοποίησης του προαναφερθέντος οράματος.
Η οργάνωση του σχεδίου ανασυγκρότησης οφείλει να βασιστεί σε δύο άξονες, σε αυτόν της πύλης εισόδου στη δασική περιοχή (Καρυόφυτο – Λειβαδίτης – Δασικό χωριό) και σε εκείνον που οδηγεί προς την όμορη Περιφερειακή Ενότητα (Σταυρούπολη – Κομνηνά) που θεωρητικά αποτελεί την είσοδο για τα Στενά του Νέστου. Κεντρικός κόμβος σε όλο αυτόν τον σχεδιασμό πάντα η Σταυρούπολη.
Ο παραπάνω προγραμματισμός, εφόσον ενταχθεί σε ένα συνολικό πλάνο με παράλληλες επενδύσεις σε γειτονικούς Δήμους (Μύκης, Ιάσμου κ.α.). εισάγει την έννοια της «περιφερειακής ανάπτυξης» στην Ανατολική Μακεδονία & Θράκη, καθώς μπορεί αν αποτελέσει πυλώνα για την ευρύτερη διασύνδεση της οροσειρά της Ροδόπης στο σύνολό της.
Ένα τέτοιο ολοκληρωμένο σχέδιο, μελετημένο και πλήρες, θα έβρισκε σύμφωνη και την αντιπολίτευση. Η αντίληψη πως οι οικονομικοί πόροι είναι περιορισμένοι, εκτός από μίζερη είναι και λανθασμένη. Τα χρηματοδοτικά εργαλεία είναι παρά πολλά, σε βαθμό που τις περισσότερες φορές τα χρήματα μένουν ανεκμετάλλευτα και δεν απορροφώνται για χρόνια. Η ωριμότητα τέτοιων δράσεων είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ύπαρξη μελετών με τις διοικήσεις τις περισσότερες φορές να αγνοούν ή να κωλυσιεργούν σε αυτόν τον τομέα. Τα νέα προγράμματα χρηματοδότησης της περιόδου 2021 – 27 θα περιέχουν πληθώρα ευκαιριών, με έμφαση σε έννοιες όπως η «καινοτομία», ο «έξυπνος μετασχηματισμός», η «πράσινη ανάπτυξη» με τη μετάβαση σε χρήση καθαρών μορφών ενέργειας, η «βιώσιμη και ολοκληρωμένης ανάπτυξη» παραδοσιακών αγροτικών περιοχών με σκοπό την εξωστρέφεια και την πορεία οικονομικής ανασυγκρότησης τους, και θα προσφέρουν λύσεις για περιφερειακές και διακρατικές διασυνδέσεις.
Ναι, λοιπόν, σε ένα τέτοιο ολιστικό εγχείρημα.
Ναι σε ένα σχέδιο που καμία αντιπολιτευτική φωνή δε θα διανοηθεί να σταματήσει, διότι θα βρει απέναντί της την ίδια την κοινωνία.
Όχι σε λογικές εντυπωσιασμού, λαϊκισμού και ψηφοθηρίας.
Όχι στη συστηματική υποβάθμιση του επιπέδου ζωής των κατοίκων και της περιοχής, όταν, μάλιστα υπάρχουν δυνατότητες ίσως μεγαλύτερες και αυτών του μητροπολιτικού κέντρου, της πόλης της Ξάνθης.
Όχι στην εμπλοκή αποτυχημένων θεσμικών παραγόντων στον αναπτυξιακό σχεδιασμό που προσπαθούν να καρπωθούν το όποιο όφελος ενός διαρκούς και οπισθοδρομικού «πολιτικού σαματά».
Ναι σε ένα πλάνο που θα στηθεί γύρω από ανθρώπους με μεράκι και τεχνογνωσία.
Ναι σε ένα όραμα που θα βάλει το «μέλλον» πάνω από το «παρόν».
Ναι σε μία διοίκηση που θα βάλει το «ηθικό» στην ίδια θέση με το «νόμιμο».
Παναγιώτης Δαβιτίδης
Πολιτικός Μηχανικός
“Ξάνθη για όλους”
