«Εδώ, στο χώμα ρίζωσε μια στέρνα»
Γ. Σεφέρης
Η ευλογημένη γη σ’ αυτήν την γωνιά του κόσμου, όταν την δουλεύεις, γεννάει καρπούς που τους γεύεσαι και σώμα και ψυχή θεραπεύεται, ξεχνάς τα πάντα, σαν άλλος σύντροφος του Οδυσσέα.
Αυτή η γη όμως δεν γεννάει μόνο τροφή για το σώμα αλλά και τροφή για το πνεύμα. Σε πόσα χωράφια της ελληνικής γης δεν έχουν ανακαλυφθεί ευρήματα μιας άλλης εποχής. Από ταπεινά σπασμένα αγγεία, κεραμίδια μέχρι λαμπρά οικοδομήματα και τάφους ανθρώπων περασμένων.
Όλα μπορούν να αναστήσουν, έστω μερικώς, έναν κόσμο περασμένο αλλά και να προχωρήσουν πιο πέρα από μια ρομαντική ή όχι αναπόληση του παρελθόντος. Μπορούν να μας συστήσουν, μέσα από το χτες, το σήμερα.
Πώς αντιμετωπίζουμε σήμερα καταστάσεις συγκριτικά με το χτες; Πώς δημιουργούμε; Έχουμε μάθει να αξιοποιούμε καλύτερα τη γνώση και να έχουμε ουσιαστική επαφή με την ζωογόνο φύση; Τι θα αφήσουμε εμείς πίσω μας;
Η ελληνική γη «γεννάει» στα χωράφια του κόσμου ακρωτηριασμένα αγάλματα, λουτρά δίπλα σε δρόμους αρχαίους για τους οδοιπόρους, αποκαΐδια σπόρων και οικισμών. Μας παραδίδει τοπωνύμια που περιέχουν θρύλους και μόνο το άκουσμά τους μπορεί και σήμερα να γεννήσει παραμύθια και ποιήματα: η όρθια πέτρα, ο λόφος των τσακαλιών, ο κρεμαστός βράχος.
Μ’ αυτήν την ακούσια σπορά και τον καρπό αιώνων τι κάνουμε, ως επίσημο κράτος και ανεπίσημοι πολίτες; Μακριά από παραλυτικά γραφειογραφικά γρανάζια και στείρο ακαδημαϊσμό, ο όποιος σπόρος δεν θα έπρεπε να φυτρώνει πρώτα στην τοπική κοινωνία; Να τον καρπώνεται και να τον κάνει σημαία για την πορεία της στον κόσμο, για την πολυπόθητη και ταλαιπωρημένη ανάπτυξή της, για τα παιδιά της.
Με απαραίτητο λίπασμα την ευρύτερη παιδεία και ευθύνη του καθενός μας, ο ποιητής θα έβγαινε αληθινός και θα βλέπαμε να ριζώνει στο χώμα ό,τι είχε αξία από την μακρινή και άγνωστη αρχαιότητα και να τροφοδοτεί το σήμερα και το αύριο δημιουργικά και αλυσιδωτά.
Ο καιρός που διανύουμε είναι καιρός του θερισμού, αν δεν πέρασε κιόλας. Ας βιαστούμε, ας ψάξουμε τις ρίζες μας με έναν τρόπο διαφορετικό, ποιητικό, για να νιώσουμε ίσως λίγο περισσότερο την ιδέα του Σολωμού, ότι «όλοι οι ανθρώπινοι δεσμοί —πατρός, αδελφού, γυναικός— (είναι) ριζωμένοι εις τη γη».
Νατάσα Μιχαηλίδου
Αρχαιολόγος-μουσειολόγος-ξεναγός
