Οι παραθυρεοειδείς είναι τέσσερις μικροί αδένες, στο μέγεθος της φακής, που ‘φωλιάζουν’ πίσω από το θυρεοειδή αδένα στις περισσότερες περιπτώσεις. Μπορεί όμως και να εντοπίζονται στις λεγόμενες ‘άτυπες θέσεις’, δηλαδή από τη βάση της γλώσσας, έως και βαθιά μέσα στο στέρνο.
Είναι υπεύθυνοι για το μεταβολισμό του ασβεστίου, δηλαδή για την κινητικότητα του ασβεστίου στο αίμα, τα κύτταρα, τα οστά και τα ούρα. Παράγουν την παραθορμόνη (PTH) η οποία ρυθμίζει τα επίπεδα ασβεστίου στο αίμα, με τη βοήθεια της βιταμίνης D, ανάλογα με τις ανάγκες του οργανισμού.
Για να το πετύχουν αυτό, οι παραθυρεοειδείς βρίσκονται σε διαρκή συνεννόηση με τα οστά, που αποτελούν τη μεγαλύτερη αποθήκη ασβεστίου στο σώμα, με τα έντερα που είναι υπεύθυνα να απορροφήσουν το ασβέστιο της τροφής και με τα νεφρά, που είναι υπεύθυνα να συγκρατήσουν το ασβέστιο, ώστε να μη φύγει στα ούρα.
Έτσι, μια πάθηση των παραθυρεοειδών αδένων θα οδηγήσει σε αύξηση παραθορμόνης χωρίς λόγο, άρα έξοδο του ασβεστίου από τα οστά, με αποτέλεσμα οστεοπενία και οστεοπόρωση. Το ασβέστιο του αίματος μπορεί να αυξηθεί πάνω από το φυσιολογικό, οπότε να δημιουργήσει συμπτώματα όπως αρρυθμίες, κράμπες, καούρες και άλλα και στη συνέχεια όσο περισσεύει θα φύγει στα ούρα, δημιουργώντας έτσι πέτρα στα νεφρά.
Η συχνότερη πάθηση των παραθυρεοειδών αδένων είναι το αδένωμα, δηλαδή ένας καλοήθης όγκος του ενός εκ των τεσσάρων παραθυρεοειδών, ο οποίος ‘πρήζεται’ χωρίς λόγο και παράγει μεγάλες ποσότητες παραθορμόνης. Μπορεί όμως, το ‘πρήξιμο’ να αφορά περισσότερους του ενός παραθυρεοειδείς, οπότε να έχουμε υπερπλασία παραθυρεοειδών. Πολύ σπάνιος είναι ο καρκίνος των παραθυρεοειδών. Τέλος, οι παθήσεις των παραθυρεοειδών μπορεί να είναι σποραδικές, δηλαδή μεμονωμένες ή να εντάσσονται στα πλαίσια εντός γενετικού συνδρόμου πολυενδοκρινικής νεοπλασίας, δηλαδή μπορεί κάποιος να έχει πρόβλημα μόνο με τον παραθυρεοειδή ή να έχει πρόβλημα ταυτόχρονα και από άλλους ενδοκρινείς αδένες, χωρίς να το έχει αντιληφθεί. Επίσης, μπορεί να είναι ο μόνος στην οικογένειά του που έχει πρόβλημα παραθυρεοειδούς ή να υπάρχουν και άλλοι συγγενείς που έχουν πρόβλημα με τους παραθυρεοειδείς ή άλλους αδένες, χωρίς να το έχουν καταλάβει.
Ο ενδοκρινολόγος είναι ικανός να διακρίνει διαταραχές των παραθυρεοειδών αδένων στο αίμα ή και τα ούρα, ακόμη και σε αποτελέσματα που φαίνονται φυσιολογικά βάσει των ορίων που θέτει το εργαστήριο. Ο υπέρηχος μπορεί να δείξει μορφώματα ύποπτα για παραθυρεοειδείς, μπορεί όμως και όχι, εάν αυτοί είναι πολύ μικροί ή εάν δε βρίσκονται σε θέση που μπορεί να ανιχνεύσει ο υπέρηχος. Ενδεχομένως να χρειαστεί παρακέντηση, δηλαδή να πάρουμε λίγο υλικό με λεπτή βελόνα από το μόρφωμα που βλέπουμε στον υπέρηχο ή σπινθηρογράφημα, που είναι μία άλλου είδους απεικόνιση του αδένα.
Τέλος, αναλόγως με τη διάγνωση, μπορεί να χορηγηθεί μόνο φαρμακευτική θεραπεία ή να χρειαστεί χειρουργική αφαίρεση του ενός ή παραπάνω παραθυρεοειδών.
Ιατρός Σταυρούλα Ε. Παπαδοπούλου
Ειδικός Παθολόγος
Ειδικός Ενδοκρινολόγος, Διαβητολόγος και Μεταβολικών νόσων
Βελισσαρίου 4 – 6, 5ος όροφος, Ξάνθη, 67100, Ελλάδα
Τηλ/Φαξ: 2541.400.119/ Κιν: 6934.56.22.24
