Το 2020 φαίνεται ότι θα αναδειχθεί σε μια ιστορική χρονιά και δεν έχει τελειώσει ακόμα. Η πανδημία του κορωνοϊού σε συνδυασμό με τις διεθνείς γεωπολιτικές εξελίξεις καθιστούν αυτό που ξέραμε ως τώρα Δύση, σε μια φάση εμφανούς αδυναμίας και σταδιακής παρακμής.
Αν το 1990 ήταν η χρονιά που σηματοδότησε το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, 30 χρόνια μετά θα μπορούμε να λέμε για το σταδιακό τέλος της δυτικής κυριαρχίας. Οι ΗΠΑ ο βασικός πυλώνας του δυτικού κόσμου, κλονίζεται από εσωτερική πολιτική πόλωση που χειροτερεύει μέρα με τη μέρα, με απρόβλεπτες συνέπειες. Δεν μπορεί πλέον να εμπνεύσει το μοντέλο της εσωτερικά, πόσο μάλλον και εξωτερικά. Το τέλος της Σοβιετικής Ένωσης ήρθε με τη συμβολική πτώση των αγαλμάτων του κομμουνισμού στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και στην ίδια την ΕΣΣΔ.
Στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη γκρεμίζουν τα αγάλματα ενός ενόχου παρελθόντος, της αποικιοκρατίας και της εκμετάλλευσης, ως δείγμα αντίδρασης και μια νέας ιδεολογίας που γεννιέται σταδιακά με αφορμή το κίνημα για τις ζωές των μαύρων BLM, που εσχάτως ενώθηκε με το κίνημα της κοινότητας των LGBTI/ΛΟAΤΚΙ, των Antifa κλπ.
Η ιδεολογική σύγχυση και η εσωτερική αδυναμία της Δύσης φαίνεται και στο γεγονός της αυξημένης βίαιης αντίδρασης των μεταναστών και κυρίως του ισλαμικού στοιχείου που φαίνεται μεγάλο μέρος να ριζοσπαστικοποιείται και να μην μπορεί να ενσωματωθεί πλήρως στις ανοιχτές δυτικές κοινωνίες. Μια ματιά και μόνο στα γεγονότα των τελευταίων εβδομάδων, σε νεκρούς και τις βίαιες ταραχές, στην Αγγλία, τη Γερμανία, τη Σουηδία κ.λπ. αλλά και παλαιότερα είναι ενδεικτικά της σταδιακής μείωσης της εσωτερικής κοινωνικής συνοχής.
Οι οικονομικές συνέπειες του Covid-19, με την ανεργία, την ύφεση των οικονομιών και την υγειονομική κρίση θα εντείνονται όλο και περισσότερο και όπως λέει και ο λαός “όπου φτώχεια και γκρίνια”. Για τις ΗΠΑ και μόνο, τη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη, ή ύφεση υπολογίζεται στο 17% του ΑΕΠ το πρώτο εξάμηνο, με ανεργία ρεκόρ 16%, που μπορεί να ανέβει λόγω του ιού. Παράλληλα το δημόσιο χρέος ανέρχεται σε ύψη ρεκόρ n κοντά στα 26 τρισεκατομμύρια δολάρια ενώ αναμένεται να ξεπεράσει το 120% σχέσης ΑΕΠ και δημοσίου χρέους στα τέλη του 2020 !!! (tradingeconomics.com) ενώ δεν αποκλείεται η οικονομική κρίση να μετατραπεί σε χρηματοπιστωτική, (φούσκα των χρηματιστηρίων) παρόλο που έχουν πέσει τρισεκατομμύρια δολάρια από τις κεντρικές τράπεζες, τη FED, το ΔΝΤ, G’20 κλπ.
Σε γεωπολιτικό επίπεδο η επιδίωξη της ΗΠΑ για συνεχή ηγεμονία χωρίς σεβασμό των δικαιωμάτων των συμμάχων θα οδηγήσει σε χαλάρωση και ρήξη των διατλαντικών δεσμών. Δε μπορεί να έχεις ταυτόχρονα εχθρό την Ρωσία, την Κίνα και να επιβάλεις και στους συμμάχους στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ πολιτικές και επιλογές ηγεμόνα την ώρα που κλυδωνίζεσαι εσωτερικά.
Οι εξελίξεις στη Λιβύη, στη Μέση Ανατολή (με την επερχόμενη προσάρτηση των κατεχόμενων παλαιστινιακών εδαφών από το Ισραήλ) αλλά και η σχέση των ΗΠΑ με την Κίνα (5G, Χονγκ Κονγκ, Ταιβάν, Νότιος Ασία, εξοπλισμοί, δασμοί κλπ.) και της Κίνας με την Ευρώπη δείχνουν ότι το διεθνές σύστημα εισέρχεται σε μία φάση αποσταθεροποίησης και κατακερματισμού της διεθνούς τάξης.
Ταυτόχρονα αναδεικνύεται de facto ένας πολυπολικός κόσμος και η ανάγκη οικοδόμησης μιας νέας αρχιτεκτονικής συλλογικής ασφάλειας, που οι μεγάλες δυνάμεις και ιδιαίτερα η Δύση θα πρέπει να το αποδεχτούν, για να αποφύγουμε να εισέλθουν οι διεθνείς σχέσεις σε φάση αναρχίας με απρόβλεπτες συνέπειες για όλο τον πλανήτη.
Γιάννης Μήτσιος
Πολιτικός Επιστήμων – Διεθνολόγος Μ.Α Πανεπιστημίου Northeastern Βοστώνης
