«Δίνει βουτιά στα κύματα και χάνεται
ξανανεβαίνει κι απ’ τη βάρκα πιάνεται»
Οδυσσέας Ελύτης
Πρώτη φορά σε αρχαιολογικό χώρο μετά την καραντίνα. Με υφασμάτινη μάσκα. Αν και ήμουν μόνη στον χώρο, δεν την έβγαλα. Ήταν το πρώτο κρας-τεστ για τη νέα κανονικότητα, για ξεναγήσεις με μάσκα. Η ζέστη αρκετή, τα δέντρα σχετικά λίγα, τα γυαλιά μυωπίας θολά από τα χνώτα δεν βοηθούσαν.
Πώς να επικοινωνήσει κανείς τον πολιτισμό και τους ανθρώπους αυτού του τόπου, όταν το μισό πρόσωπο και άρα οι μισές και παραπάνω εκφράσεις του δεν φαίνονται; Οπότε η υφασμάτινη μάσκα γρήγορα απορρίφθηκε.
Η παροδική λύση για την πρώτη δοκιμαστική επίσκεψη σε αρχαιολογικό χώρο ήταν να βάλω μέσα στη μάσκα λίγο δενδρολίβανο και λίγο φασκόμηλο. Μόνο έτσι έπαιρνα κουράγιο από τη μυρωδιά της πλούσιας φύσης, που, Ιούνιος γαρ, ήταν φορτωμένη τα δώρα της.
Στο μονοπάτι που οδηγούσε στην κυρίως επισκέψιμη ανεσκαμμένη πόλη, σπαθόχορτο, ροδιές, γαϊδουράγκαθα κι άλλα πόσα αγριολούλουδα, θάμνοι και δέντρα. Όλα σαν να σε προετοιμάζουν οπτικά, για το τι θα δεις όταν φτάσεις στην κορυφή του λόφου.
Τι θα δεις ως αρχαιολόγος και ξεναγός ή ως απλός επισκέπτης; Η γιαγιά μου πάντα έβλεπε τα αρχαία ερείπια ως «πέτρες». Εγώ εξαιτίας μιας ενδιαφέρουσας «διαστροφής» των γονιών, περιέργως μηχανικών, επισκεπτόμουν κάθε χρόνο στις καλοκαιρινές διακοπές έναν αρχαιολογικό χώρο και… τους είδα αλλιώς.
Η δουλειά ή (χαριτολογώντας) η διαστροφή του ξεναγού είναι ακριβώς να κάνει όλους τους επισκέπτες να τους δουν αλλιώς. Όλους ανεξαιρέτως, κι εσένα που «πονάς» στην αγορά για το μαγαζί σου κι εσένα που ταλαιπωρείσαι από το μποτιλιάρισμα που πήρε πάλι τα πάνω του κι εσένα που πετάς τα προστατευτικά γάντια σου όπου να ‘ναι.
Οι πέτρες αυτές «μιλάνε» κι ένας ξεναγός έχει εκπαιδευτεί, μεταξύ άλλων, να τις ακούει. Και, ανεξάρτητα απ’ όποιες δυσκολίες, να μπορεί να μεταφέρει τις ιστορίες του στο σήμερα. Να τις επικοινωνεί μάλιστα με τέτοιο τρόπο που, στην καλύτερη περίπτωση, να κάνει αυτούς που τον ακούν να βιώσουν μια αποκάλυψη, να κάνουν μια νέα σκέψη που δε θα έκαναν αλλιώς στη ζωή τους, να ταξιδέψουν ακόμα κι αν στέκονται απλά μπροστά σε «πέτρες».
Η τουριστική περίοδος φέτος θα είναι το ελάχιστο… διαφορετική. Για κάποιους άλλους δεν θα υπάρξει καν. Η πρώτη «βουτιά» για τους ξεναγούς θα γίνει υποχρεωτικά με μάσκες, συστήματα ακουστικής ξενάγησης που θα αγοράσουν και ομάδες 8 (!) ατόμων, τουλάχιστον προς το παρόν σε οργανωμένους αρχαιολογικούς χώρους.
Την επίσκεψή μου έκλεισε η φωνή του παλιατζή από το διπλανό χωριό. Ανεξάρτητα απ’ ό,τι και να γίνει με τα επαγγέλματά μας, αγαπητέ παλιατζή, αυτές οι «πέτρες» θα συνεχίσουν να εμπνέουν, να «μιλάνε», να προσφέρουν μια βουτιά στα κύματα της ιστορίας. Όπως κι οι χελώνες που συνάντησα στον αρχαιολογικό χώρο θα συνεχίσουν να μπλέκονται σε περιπτύξεις, λιγότερο ή περισσότερο… κατάλληλες.
Κι αν αναρωτιέστε σε ποιον αρχαιολογικό χώρο έγιναν όλα αυτά, η απάντηση είναι απλή… Σε όλους!
Νατάσα Μιχαηλίδου
Αρχαιολόγος-μουσειολόγος-ξεναγός
