Ο Σύλλογος Γυναικών παρασκεύασε και φέτος το φημισμένο ψωμί της Γαίας για να υποδεχτεί και να καλωσορίσει τους ξένους στα 38α Δημοκρίτεια
Ποια είναι η διαδικασία παρασκευής και η ιστορία του – Πώς συνδέεται με τον Δημόκριτο
Χαράματα της παραμονής της Αγίας Παρασκευής, Πολιούχου Αγίας των Αβδήρων άναψε και φέτος ο φούρνος της κυρά Ελένης και βγήκε η πρώτη φουρνιά του ξακουστού ψωμιού της Γαίας, παρασκευασμένο από τις μαστόρισσες γυναίκες του συλλόγου Γυναικών Αβδήρων. Είναι το ψωμί που θα προσφέρουν στους φιλοξενούμενούς τους και τους επισκέπτες τους στα 38α Δημοκρίτεια κρατώντας την παράδοση που προστάζει οι κάτοικοι του οικισμού να καλωσορίζουν και να τιμούν τους ξένους τους προσφέροντάς τους ψωμί!
Πως παρασκευάζουν το φημισμένο Ψωμί της Γαίας
Σε θεματοφύλακες της παράδοσης αναδεικνύονται οι γυναίκες του Πολιτιστικού συλλόγου Αβδήρων καθώς επί 20 συναπτά έτη και από τότε που ιδρύθηκε ο σύλλογος κάθε παραμονή της γιορτής της Πολιούχου Αγίας Παρασκευής στις 26 Ιουλίου παρασκευάζουν το Ψωμί της Γαίας,. Μια διαδικασία που έχει πολύ κόπο και θέλει μεράκι και μαστοριά…
Αποβραδίς οι γυναίκες του συλλόγου Γυναικών υπό την καθοδήγηση της κας Ξακουστής που όλα αυτά τα χρόνια συμμετέχει στο ζύμωμα το ψωμιού της Γαίας, έπιασαν το προζύμι. Όταν το προζύμι «έγινε» το ζύμωσαν στο ξύλινο σκαφίδι και το άφησαν να φουσκώσει…
Στην συνέχεια το έπλασαν και τοποθέτησαν το ψωμί στις πινακωτές (ξύλινες θέσεις) για να φουσκώσει και πάλι πριν το φουρνίσουν. Νωρίτερα επίσης μάζεψαν περένια (είδος θάμνου). Μ΄αυτά ανάβουν τον φούρνο. Ο φούρνος πρέπει να καεί… να τραβήξουν τα κάρβουνα με το ζάβλιστρο (εργαλείο που μοιάζει με φτυάρι) δεξιά και αριστερά στο φούρνο να τον πανίσουν (να τον καθαρίσουν από τη στάχτη) και μετά να φουρνίσουν το ψωμί. Όταν το ψωμί φουσκώσει και τοποθετηθεί στο φουρνόφτυαρο παίρνει τη θέση του μέσα στο φούρνο.
Σ’ ένα τέταρτο το ψωμί θα έχει ροδίσει, αλλά θα μείνει μέσα στο φούρνο άλλη μια ώρα «για να τραβήξει η ψίχα».
Το ψωμί της Γαίας και η ιστορία του…
Στα Άβδηρα τα σιτάρια τα λένε «γεννήματα»… έτσι συνδέουν το ψωμί με τη γέννηση… με τη ζωή. Η παράδοση σχετικά με το ψωμί διαπερνά τους αιώνες… και φτάνει στον Δημόκριτο τον πένταθλο φιλόσοφο που ζήτησε να του φέρουν αχνιστό ψωμί… να κρατηθεί στη ζωή από την ζώσα πνοή του, μέχρι να τελειώσουν τα θεσμοφόρια – προς τιμή της Δήμητρας – όπου η αδελφή του ήθελε να λάβει μέρος. Τότε ο Δημόκριτος ζήτησε να του φέρει ζεστά ψωμιά και τ’ ακούμπησε στα ρουθούνια του για ν’ αναπνέει το ζεστό αέρα έτσι κρατήθηκε στη ζωή μέχρι να τελειώσει το τριήμερο της γιορτής. Γι’ αυτό είπαν ότι ο σοφός Δημόκριτος φιλοξένησε το θάνατο στο σπίτι του τρεις μέρες και του πρόσφερε ζεστό ψωμί (Διογένης Λαέρτιος, 9, 7, 43). Από τότε το ψωμί συνοδεύει όλες τις στιγμές της ζωής των Αβδηριτών. Στις λεχώνες πήγαιναν ψωμί… το ζευγάρωμα το γλύκαιναν με ζιμιγάλι – αχνιστό ψωμί με αγνό βούτυρο και ζάχαρη –καλόπιαναν το θάνατο με ψωμί και κρασί, πρόσφεραν στους ξένους ψωμί με τη ευχή για καλή υγεία.
Μαριάννα Ξανθοπούλου
