Για μια ακόμη χρονιά βρεθήκαμε για την Ανάσταση στο μικρό εκκλησάκι του Αγίου Παντελεήμονα στο εγκαταλειμμένο προσφυγικό χωριό Κρωμνικό. Κι άλλες φορές από το 2011 έγραψα για τούτη την εμπειρία μου. Και φέτος είναι μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία να μιλήσουμε για κάτι που επαναλαμβάνεται, είναι όμως κάθε χρόνο κάτι διαφορετικό. Το σκηνικό, οι πρωταγωνιστές και το περιεχόμενο είναι ίδια – και όμως κάθε χρόνο διαφέρουν.
Το 2011 έγραφα: « Ζούμε σε μια εποχή έκπτωσης – η εμφανέστερη κρίση είναι η λεγόμενη ‘οικονομική’. Ίσως είναι η καλύτερη ευκαιρία για να ξαναδούμε τον εαυτό μας βαθύτερα και το διπλανό μας θερμότερα. Και στις δύο περιπτώσεις, προϋπόθεση η ειλικρίνεια. Η Λαμπρή είναι μιας πρώτης τάξης ευκαιρία για Ουσιαστική Ανάσταση. Δε γίνεται να γιορτάζουμε την Ανάσταση μέσα στη μιζέρια και μέσα στη χλιδή […] Τα πενήντα άτομα μέσα στο μικρό ναό του άη Παντελεήμονα, θεράπευσαν ό,τι στραβό κουβαλούσαμε από τον πολιτισμό και την πολιτεία. Εννοείται, χωρίς ηλεκτρικό. Το φως του ναού ήταν τόσων κηρίων όσα ήταν τα κεριά κι οι λαμπάδες των προσκυνητών.
Κι όσοι μετάλαβαν, είχαν γύρω τους φως αληθείας.
– Δεύτε λάβετε φως, εκ του ανεσπέρου φωτός.
– Χριστός Ανέστη εκ νεκρών θανάτω θάνατον πατήσας …
Τα αβγά που τσουγκρίσαμε δεν έκρυβαν τίποτε από τον ανταγωνισμό που μας χαντάκωσε. Το κρασί και το τσουρέκι που γευτήκαμε ήταν όλο ειλικρίνεια και αλήθεια.
Το 2012 έγραφα: «Ένα κομβόι προσκυνητών, με αυτοκίνητα – όχι με τα πόδια ή με υποζύγια, όπως την εποχή του Παπαδιαμάντη στη Σκιάθο, του Βάρναλη και του Παπαχριστοδούλου του Πολύδωρου στη Θράκη. Το νόημα ίδιο, όπως τότε, πριν από εκατό χρόνια, στις πατρίδες. Η ελληνική φύση συμμέτοχος στο μυστήριο της Ανάστασης, της Αναγέννησης, της Αναζωογόνησης. Βλέπαμε από ψηλά τους μαιανδρισμούς του Νέστου, και μαζί με του αγέρα το φύσημα ακούγαμε τις ατόφιες ψαλμωδίες του παπα-Φάνη (μακαρίτη πια)και των δύο ψαλτάδων του λαού, αλλά στο βάθος κάτω ακουγόταν και το Νέστου το πέρασμα. Από το χτες στο σήμερα και στο αύριο, από το βουνό στη θάλασσα πέρα».
Τι σκέφτηκα αυτή τη χρονιά, καθώς συμμετείχα στη λαμπριάτικη έκσταση; Το έλεγα από μικρός, ο Χριστιανισμός είναι βιωματικός – όχι νοησιαρχικός. Ο Χριστιανισμός, ο Χριστός δηλαδή, είναι Λόγος και Φως. Οι – ισμοί είναι δυτικά δημιουργήματα, συστήματα – τουτέστιν δόγματα και ‘κορσέδες’ της ψυχής και του πνεύματος. Στην εκκλησία, στην ενορία, στην κοινότητα, είμαστε με τα μικρά ονόματα – δεν έχουμε επώνυμα και εξουσία / κράτος / δύναμη / βία.
Γι’ αυτό στην εκκλησία βρίσκουμε την ψυχική ηρεμία που χρειαζόμαστε. Και φέτος ο παπα – Βασίλης, οι ψαλτάδες του λαού και το πολύ εκκλησίασμα ήταν το περιβάλλον της Ολόγιομης Ανάστασης, της Αληθινής Λαμπρής.
Κάθε χρόνο θυμόμασταν στα κείμενά μας τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, τον Κώστα Βάρναλη για τον Πολύδωρο Παπαχριστοδούλου. Φέτος είχα στο νου μου την ποίηση τη νεότερη, τους δημιουργούς που από την πόλη που ζούνε μιλάνε για τη Λαμπρή, την Ολόγιομη Ανάσταση – όπως εύχομαι τα τελευταία χρόνια. Οι δύο νεότεροι ποιητές θα μιλήσουν με τη γλώσσα του παρόντος.
Ο Τάσος Λειβαδίτης που τόσο αγαπήσαμε μας λέγει:
Η τελετή γινόταν στη μεγάλη σάλα, μόλις μ’ είχαν ξεκρεμάσει απ’ το ηλιοβασίλεμα, με τύλιξαν μ’ ένα σεντόνι, μα οι πληγές φάνηκαν στον τοίχο, το πλήθος συνωστίζονταν στις σκάλες, ζητούσε ν’ αναστηθώ, μα εγώ έπρεπε να μείνω αγνός από θαύματα, και κρυβόμουν πίσω απ’ τα παλτά των ξένων στο διάδρομο, τρώγοντας τα φύλλα από παλιά ημερολόγια, το ξημέρωμα ήταν ωχρό πίσω απ’ τις μπουκάλες, βγήκα στο δρόμο και γονάτισα στον πρώτο περαστικό, «γιατί το ‘κανες;» με ρωτούσε ο Θεός, είναι ο καιρός της βασιλείας μου, Κύριε, πώς ν’ αρνηθώ;» και τότε ο θεός μου ‘βαλε στο χέρι αυτό το κλειδί, έτσι μπορώ τώρα ν’ ακούω ήρεμος το ανελέητο βήμα πίσω απ’ τον τοίχο, αθέατος μέσα σε όποια θεία εικόνα.
Ο Γιώργος Θ. Βαφόπουλος εξομολογείται (Εις εμαυτόν)
Στης γήινής σου πορείας το τέρμα σαν εγγίσεις
και των βημάτων σου διακόψεις τη γραμμή,
την υψηλή κ’ επίσημη τούτη στιγμή
σκέψου καλά το χρέος σου πόχεις να εξοφλήσεις.
Πρόσεξε στις αδυναμίες σου μην ενδώσεις,
που τις εκμεταλλεύτηκες τόσο πολύ.
Καιρό δεν έχεις πια για νέαν αναβολή.
Είναι η στιγμή που τον εαυτό σου θα δικαιώσεις.
Αν όμως σε λυγίσει κάποια αδυναμία,
όταν θα σέρνεσαι προς τη Γεθσημανή,
πρέπει πως λιποψύχησες να μη φανεί,
κάμνοντας την ανάγκη σου φιλοτιμία.
Όχι λυγμοί και «το ποτήριον παρελθέτω…»
Κι’ ούτε να πεις: «Ηλί, λαμά σαβαχθανί;»
Μια φορά πάει κανείς στη Γεθσημανή.
Σαν τέλειος θεατρίνος το ποτήρι πιε το.
Μην κάμεις στα στερνά καμιάν απροσεξία
κι’ αηδιάσεις με κανένα μορφασμό.
Αν δεν παίξεις με τέχνη και θεατρινισμό,
χάνεις στερνά μαζί και την ευθανασία.
-Χριστός Ανέστη-Ολόγιομη Ανάσταση!
Θανάσης Μουσόπουλος
Φιλόλογος-συγγραφέας-ποιητής
