Μία από τις παθογένειες του πολιτικού συστήματός μας συνολικά, είναι η συχνή απουσία ολοκληρωμένου σχεδιασμού πολιτικών και βιώσιμων προγραμμάτων. Με ελάχιστες φωτεινές εξαιρέσεις κατά τον χρόνο και κατά τόπους, η κεντρική και τοπική διοίκηση στο σύνολο της χώρας χαρακτηρίζεται από έλλειμμα συγκροτημένου οράματος, από βραχυπρόθεσμες ή αποσπασματικές δράσεις και πολλές φορές από καιροσκοπισμό.
Οι δυνατότητες και επιτυχίες διαφόρων τοπικών κοινωνιών συμβάδισαν με την γενική πορεία της χώρας. Το ευνοϊκό ευρωπαϊκό οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον σε συνδυασμό με προοδευτικές προσωπικότητες και πολιτικά σχήματα, ήταν αιτίες ραγδαίας ανάπτυξης από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 και μετά. Αυτοί όμως οι παράγοντες από μόνοι τους δεν ήταν ικανοί να διατηρήσουν τους ποιοτικούς δείκτες σε βάθος χρόνου και η διοικητική πρακτική παρέμεινε προσηλωμένη σε μια πολιτική κουλτούρα παλαιότερων δεκαετιών.
Την ίδια στιγμή άλλες χώρες σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, ανάμεσα σε αυτές και χώρες όμοιες με την Ελλάδα, αποφασίζουν να ξεπεράσουν τις εθνικές τους στρατηγικές και να προσαρμοστούν σε ένα ευρύτερο διεθνές πλαίσιο λειτουργίας. Ένα πλαίσιο στο οποίο συνεργάζονται κεντρικές και τοπικές κυβερνήσεις, διεθνείς και ευρωπαϊκοί οργανισμοί, επενδυτικές τράπεζες και άλλοι φορείς. Αποδεχόμενες αξίες και αρχές, πολλές χώρες καθορίζουν πολιτικές ατζέντες σχετικές με την κοινωνική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα με πεδίο εφαρμογής διάφορες μητροπολιτικές και περιφερειακές πόλεις.
Η χρηματοδότηση τους σχετίζεται άμεσα με καταγραφή δεδομένων, με κατάρτιση ολοκληρωμένου σχεδίου, με εκτίμηση επιπτώσεων, με διακριτά στάδια εφαρμογής και με παρακολούθηση και αξιολόγηση του τελικού αποτελέσματος. Καμία πολιτική δεν μπορεί να αφεθεί στην γενικότητα, κανένα έργο δεν μπορεί να χρηματοδοτηθεί εάν οι στόχοι, η πορεία υλοποίησης και η βιωσιμότητα δεν δικαιολογούν την ύπαρξη του. Κανένας πολιτικός δεν μπορεί να υποσχεθεί προγράμματα για τα οποία δεν έχει προνοήσει να τα σχεδιάσει με αρχή, μέση και τέλος. Καμία κοινωνία δεν μπορεί να ανεχθεί σπατάλη ανθρώπινου δυναμικού και οικονομικών πόρων χωρίς ένα βιώσιμο σχέδιο που να αντέχει στον χρόνο ανταποδίδοντας το κόστος του με οφέλη για τις επόμενες γενιές.
Η ελληνική πραγματικότητα και πόσο μάλλον η τοπική, απέχει πολύ από αυτό το μοντέλο λειτουργίας. Συχνά οι αυτοδιοικητικές αρχές είτε εξαντλούν τον ρόλο τους στην απλή διαχείριση, ανίκανες να ανταπεξέλθουν στις σύγχρονες απαιτήσεις είτε επενδύουν στον λαϊκισμό και στην ψηφοθηρία. Ταμειακά διαθέσιμα σπαταλώνται σε επιφανειακές δράσεις, ευκαιρίες απορρόφησης κονδυλίων χάνονται γιατί δεν υπάρχουν καταρτισμένα σχέδια, μια κοινωνία παραμένει στάσιμη διότι οι διοικούντες δεν προέβλεψαν, δεν κατάφεραν, δεν είχαν την θέληση.
Η προσαρμογή σε μια σύγχρονη λειτουργία δεν μπορεί να συμβεί από την μία μέρα στην άλλη και ο κοινός βηματισμός της διοικητικής ηγεσίας, του διοικητικού προσωπικού και των πολιτών είναι απαραίτητη προϋπόθεση. Η διάθεση, η αποφασιστικότητα και η ικανότητα υιοθέτησης σύγχρονων πρακτικών είναι αυτά που θα κρίνουν αν ο τόπος κάνει την υπέρβαση ή θα μείνει προσκολλημένος στο παρελθόν.
Στέλιος Τσετινές
Τοπικός Σύμβουλος Δημ. Κοινότητας Ξάνθης,
Πολιτικός Μηχανικός
