Μας διηγείται ο κ. Γιώργος Λαζαρίδης που έμαθε την τέχνη της Ζαχαροπλαστικής στο μεγάλο και σύγχρονο εργαστήριό του. Δούλευε από το 1954, στα 14 του χρόνια
«Δεν ήταν απλά ένα Ζαχαροπλαστείο …ήταν Πανεπιστήμιο Ζαχαροπλαστικής!»
Τις …γλυκές του αναμνήσεις μοιράστηκε μαζί μας ο 78χρονος Ξανθιώτης Γιώργος Λαζαρίδης, από τότε το 1954 όταν αμούστακο 14χρονο μπήκε για δουλειά στο εργαστήριο Ζαχαροπλαστικής του «Αλεξίου» και μυήθηκε στην τέχνη της Ζαχαροπλαστικής από ξακουστούς μαστόρους, όπως τον Σπύρο Πατσούρα και τον Ρουμάνο Καλοτύρη Μιχάλη που έγραψαν ιστορία για την δεξιοτεχνία τους. Ο πρώτος είναι πατέρας της Μερέντας «Παυλίδη» (δούλεψε για ένα μήνα στην εταιρεία Παυλίδη) και ο δεύτερος του νουγκά! Γλυκιά Ιστορία όμως άφησε στην πόλη της Ξάνθης και το Ζαχαροπλαστείο «Αλεξίου» που έκτισε ο Ευάγγελος Αλεξίου, ο οποίος ήταν Ηπειρώτης, πατέρας του Ζαχαρία και του Θωμά Αλεξίου που εκλέχτηκε επί σειρά ετών βουλευτής Ξάνθης. Οι παλιότεροι σίγουρα θυμούνται την μεγάλη βιτρίνα του Ζαχαροπλαστείου «Αλεξίου», που βρισκόταν στην οδό Καραολή στο κτήριο που σήμερα στεγάζεται η επιχείρηση Ηλεκτρικών του κ. Κοκκάλα.
Δεν ήταν απλά ένα Ζαχαροπλαστείο …ήταν Πανεπιστήμιο Ζαχαροπλαστικής!
Δεν ήταν το μοναδικό Ζαχαροπλαστείο στην πόλη μας μια και είναι γνωστό ότι η Ξάνθη έχει παράδοση στα γλυκά και είχε ανάλογα με τον πληθυσμό πολλά Ζαχαροπλαστεία ωστόσο ο κ. Λαζαρίδης το αποκαλεί «Πανεπιστήμιο»: «Ήταν το μοναδικό που είχε τέτοιο σύγχρονο και μεγάλο εργαστήριο. Δεν υπήρχε εργαλείο που να μην είχε… είχε και φούρνο μέσα. Είχε χαλβαδοκάζανο, λουκουμιέρα. Μέχρι και δεξαμενή με νερό όταν είχε διακοπή νερού.
Ήταν πανεπιστήμιο της Ζαχαροπλαστικής. Φτιάχναμε τα πάντα . Από γλυκά κουταλιού σιροπιαστά, καραμέλες, πολλών ειδών πάστες, μαντολάτα, κυδονόπαστα, τούρτες, χαλβάδες , τουλούμπες, λουκούμια, απ’ όλα… Τότε η πάστα είχε 2, 5 δραχμές και 18 δραχμές η οκά οι καραμέλες », θυμάται ο κ. Λαζαρίδης.
Ένα λαϊκό Ζαχαροπλαστείο …
Ξεδιπλώνοντας τις αναμνήσεις του ο κ. Λαζαρίδης μας μεταφέρει σε μια μακρινή εποχή στις δεκαετίες του 50 και του 60. Όταν οι νέοι έκαναν βόλτα στην οδό Καβάλας και μέχρι του Λεοντιάδη το Φωτογραφείο στην οδό Βασ. Κωνσταντίνου και πριν φύγουν νωρίς για σπίτι έπαιρναν κι ένα γλυκό από το Ζαχαροπλαστείο. Ή τότε που οικογένειες το Σαββατοκύριακο καθόταν στα λιγοστά τραπεζάκια και έτρωγαν από μια πάστα: «Ο κόσμος έτρωγε γλυκά τότε αλλά δεν τα εξέταζε όπως τώρα. Παλιά ήταν λαϊκά τα Ζαχαροπλαστεία μετά έγιναν αλλιώς… Ερχόταν ο πελάτης και δεν ρωτούσε, ήξερε ακριβώς τι ήθελε να πάρει και πήγαινε σε εκείνο το ράφι. Επίσης πάντα στις επισκέψεις πήγαινε γλυκά. Μετά βγήκαν τα λουλούδια… Στην Ξάνθη είχαμε πολλά Ζαχαροπλαστεία . Θυμάμαι στην οδό Καβάλας του Νικολαΐδη , του Παπαπαρασκευά, πιο πάνω του Μπακάλογλου, του Ανέστη, του Κασπαρίδη, του Χυτούδη, οδός Κομοτηνής ο Τασελαρίδης και άλλα».
Πως έμαθε την τέχνη…
«Δουλεύαμε 4 – 5 άτομα. Ξεκίνησα από βοηθός κάναμε τα πάντα. Πιάναμε στις 8 το πρωί δουλειά διακόπταμε στις 1 και μετά στις 3 ως τις 7 το απόγευμα, ένα 8ωρο. Κουραστική δουλειά, δουλεύει το μυαλό και τα χέρια. Την καραμέλα την έπιανες με τα χέρια 150 βαθμούς και την χτυπούσαμε στο καρφί για να ασπρίσει… βγάζαμε του κόσμου τις καραμέλες μεταξωτές , Δόξα , ΠΑΙΚ με γράμματα τέτοιους μαστόρους είχα εγώ
Έκαναν με την κρέμα βουτύρου τριαντάφυλλο… αν έβλεπε τον κορμό δεν τον ξεχώριζες από τον κορμό δέντρου… Αετοί …δεν υπήρχαν»
50 δραχμές μεροκάματο οι μαστόροι και οι βοηθοί
Το μεροκάματο ήταν 50 δραχμές αλλά και ο εργοδότης συνεπής και σωστός: «Εγώ έπαιρνα 220 δραχμές την εβδομάδα . Μας έδινε ότι δικαιούμασταν δεν μας έκοψε τίποτε και ασφάλιση και τα πάντα. Δεν είχαμε παράπονο. Ήταν καλός ο παππούς Αλεξίου μαζί μας αλλά κι εμείς τον αγαπούσαμε και νοιαζόμασταν για το μαγαζί. Ζούσαμε διαφορετικά παίρναμε 50 δραχμές αλλά δεν είχαμε να πληρώσουμε ΕΝΦΙΑ, δεν είχαμε τέτοιους φόρους, ούτε η ζωή ήταν ακριβή αλλά δεν είχαμε και γλέντια και καταχρήσεις γιατί σκεφτόμασταν ότι θα πάμε το πρωί στην δουλειά. Τότε είχε ένα ουζερί ο Λεωνίδα και ο Κώστας τα αδέλφια εκεί απέναντι από το Ξανθίππειο. Πήγαινε εκεί όλη η Ξάνθη αλλά η ώρα 10 άδειαζε όπως και στο Πανόραμα δεν είχαμε γλέντια μέχρι το πρωί. Ήταν συμμαζεμένος ο κόσμος, δεν είχε αυτή την σπατάλη».
Και η Ζαχαροπλαστική τότε ήταν αλλιώς… Τώρα είναι όλα έτοιμα
Δεν ήταν μόνο η ζωή διαφορετική ήταν και η ζαχαροπλαστική: «Τώρα η Ζαχαροπλαστική έγινε διαφορετική. Εμείς τότε είχαμε την πρώτη ύλη, ζάχαρη, αλεύρι και αβγά και τα βράζαμε. Την κρέμα της πάστας για παράδειγμα την βράζαμε στην φωτιά με το γάλα
Τώρα βλέπει όλα τα κάνουμε με έτοιμες κρέμες, με έτοιμες σαντιγές…
Παλιά όλα αυτά εμείς. Και κρατούσαν πιο πολύ. Τότε για να βγάλουμε πάστα κάναμε την προηγούμενη μέρα την προετοιμασία. Εκείνο τον καιρό δεν είχαμε ψυγεία και τα γλυκά κρατούσαν μια εβδομάδα. Δίναμε στον Στρατό και στον Ορφανοτροφείο, που μας παρήγγελναν μεγάλες ποσότητες…»
Όταν ο Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος τύλιγε μαντζουνάκια…
Ο κ. Λαζαρίδης θυμάται ότι εκεί γνώρισε τον Χριστόδουλο Παρακευαϊδη, τον μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο. Ο πατέρας του είχε λίγο πιο κάτω κατάστημα Αποικιακών και τα καλοκαίρια ο Χριστόδουλος πήγαινε στο Ζαχαροπλαστείο και τον έβαζαν και τύλιγε μαντζουνάκια: «Τον είδα όταν ήρθε στην Καρβάλη …με γνώρισε», θυμάται ο κ. Λαζαρίδης.
Αν φύγεις απ’ τα χέρια μας
Όμως ο κ. Λαζαρίδης δεν έμεινε για πάντα στο Ζαχαροπλαστείο «Αλεξίου» αλλά άνοιξε και τα δικά του φτερά. Θυμάται όμως με μεγάλη συγκίνηση τι του είπαν οι μαστόροι του: «Πήγα το 1961 φαντάρος, υπηρέτησα στην Μονάδα Καταδρομών. Μετά όταν απολύθηκα ξαναγύρισα για λίγο και στην συνέχεια έφυγα και πήγα στην Χρυσούπολη. Εκεί άνοιξα ζαχαροπλαστείο που το δούλεψα 25 χρόνια. Γνώρισα την γυναίκα μου που είναι Ξανθιώτισσα και επειδή είχαμε ένα οικογενειακό θέμα μετά γυρίσαμε και μένουμε στην
Ξάνθη. Όταν έφυγα μου είπαν οι μαστόροι, το θυμάμαι σαν τώρα: «Γιωργάκο φεύγεις απ’ τα , χέρια μας θα πας στη Χρυσούπολη τις ίδιες συνταγές θα κάνεις αλλά δεν θα βγαίνουν έτσι και δεν πετυχαίνει το γλυκό σου αλλά μην στενοχωρηθείς… θα συνέρθεις μετά… Έτσι έγινε στην αρχή. Δυσκολεύτηκα πολύ δεν πετύχαιναν τα γλυκά. Στενοχωριόμουν πολύ τους το είπα και μου είπαν : «Εδώ δούλευες με τον αέρα τον δικό μας τώρα έχεις εσύ την ευθύνη. Αλλά θα στρώσεις… έτσι κι έγινε».
Μαριάννα Ξανθοπούλου
