Η πνευματική ακτινοβολία των Αρχαίων Αβδήρων/ Δημόκριτος-Πρωταγόρας-Λεύκιππος-Ανακρέων-Ανάξαρχος-Εκαταίος-Βίων-Νικαίνετος-Ναυσιφάνης-Διοκλείδης-Νυμφόδωρος-Ιπποκράτης και Δημόκριτος
Τα Άβδηρα κατά την αρχαιότητα και μάλιστα κατά τους 5ο και 4ο αι. Π.Χ., δηλαδή κατά την κλασσική και μετακλασσική εποχή, ευρίσκοντο στο απώγειο της οικονομικής τους ευρωστίας και πολιτικής-στρατιωτικής ισχύος και δυνάμεως ή όπως έγραφε ο Διόδωρος ο Σικελιώτης «εν ταις δυνατωτάταις των επί Θράκης ‘πόλεων’». Παράλληά, όμως, υπήρξαν και μεγάλο πνευματικό κέντρο, φυτώριο, «παίδευμα» και σχολείο όλη της Ελλάδος, ισάξιο με αυτό των Αθηνών και της Ιωνίας, πνευματικός φάρος, με εμβέλεια και ακτινοβολία χωροχρονικά πανελλήνια.
Για 200 περίπου χρόνια, τα Άβδηρα υπήρξαν φυτώριο, από το οποίο αναδείχθηκαν σπουδαίοι άνδρες, οι οποίοι ετίμησαν και αγλάισαν το πνευματικό στερέωμα της ιδιαίτερης πατρίδας, αλλά και κατηύγασαν και αλάμπρυναν και το πνευματικό πάνθεο ολόκληρης της Ελλάδας και ακόμη περισσότερο, και μάλιστα διαχρονικά, από την εποχή τους μέχρι σήμερα. Υπήρξαν η γη υψιπετών τιτάνων του πνεύματος και της ελληνικής εν γένει διανόησης, όπως των φιλοσόφων Λεύκιππου, Πρωταγόρα και Δημόκριτου, τους οποίους γνωρίζει και μελετά η παγκόσμια φιλοσοφία και επιστήμη της ατομικής φυσικής, του ελευθερόστομου Ανάξαρχου, του ιστορικού Εκαταίου, τον οποίο μελετούν και σήμερα όλοι οι «Αιγυπτιολόγοι», του μαθηματικού Βίωνα, των ποιητών Ανακρέοντα και Νικαίνετου, του μηχανικού Διοκλείδη, ως και του μεγάλου διπλωμάτη και πρεσβευτή της κλασσικής περιόδου Νυμφόδωρου.
Αναντίλεκτα, τα Άβδηρα υπήρξαν η Αθήνα του Βορρά.
Γενικά μπορούν να καυχώνται τα αρχαία Άβδηρα ότι έχουν μεγάλο μερίδιο στην πνευματική ακτινοβολία του αρχαίου ελληνικού πνεύματος και πολιτισμού.
Συγκεκριμένα, εάν θα θέλαμε να επιλέξουμε επτά κορυφαίους εκπροσώπους της ελληνικής διανόησης, με παγκόσμια μετέπειτα ακτινοβολία και διαχρονική εμβέλεια, ασφαλώς και αβίαστα θα μπορούσαμε να κατονομάσουμε τους Πυθαγόρα, Ηράκλειτο, Πρωταγόρα, Σωκράτη, Δημόκριτο, Πλάτωνα και Αριστοτέλη.
Διαπιστώνεται λοιπόν ότι ανάμεσα στους επτά πρώτους των πρώτων, δύο είναι Αβδηρίτες, ο Δημόκριτος και ο Πρωταγόρας (αν μη και ο Λεύκιππος).
Γι’ αυτού λοιπόν, τους Αβδηρίτες και την πνευματική ακτινοβολία αυτών γίνεται μικρός λόγος στο πρώτο μέρος αυτής της προσπάθειας.
Στο δεύτερο μέρος εκδιπλώνεται η υποτιθέμενη αλληλογραφία του ιατρού της αρχαιότητας Ιπποκράτη με το Δημόκριτο και τους Αβδηρίτες γενικότερα, με τα ανάλογα κατά περίπτωση σχόλια.
Και τέλος, ως σε παράρτημα, ερευνώνται τα όσα, ως μη όφειλε, σε βάρος των Αβδηριτών συκοφαντικά «ανέκδοτα» διεδίδοντο, την κύρια πηγή-εστία επινοήσεως αυτών και την αναζήτηση της σχετικής ιστορικής αλήθειας.
Ο εκδότης Μιχάλης Σπανίδης, με αφορμή την έκδοση του βιβλίου σημειώνει: «Ο αγαπητός μου καθηγητής Πέτρος Γεωργαντζής, τρείς φορές βραβευμένος από την Ακαδημία Αθηνών, με την ευρύτητα της αντίληψης και τον ορθό χειρισμό των πραγμάτων, που τον χαρακτηρίζει , «υπέκυψε στις πιέσεις μου», κερδίζοντας την σκυταλοδρομία χρόνου σύνθεσης και ενορχήστρωσης του αφηγήματος των στοχαστών της «Χώρας των Αβδήρων», με αποτέλεσμα να είμαστε στην ευχάριστη θέση να κρατάμε στα χέρια μας, το τελευταίο πόνημά του: «Η ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΑΒΔΗΡΩΝ». Ένα εκδοτικό σχάσιμο στην άθραυστη ανία των καιρών. Με το σπάνιο συγγραφικό πνεύμα που τον χαρακτηρίζει, κατορθώνει και μας διεισδύει στην αναγνωστική συνείδηση και ουσιαστική αναζήτηση, μακριά από φλυαρίες και αναμηρυκασμούς της γνωστικής ανημπόριας.
Τέλος αξίζει να σταθούμε στα λόγια του Δημάρχου Αβδήρων Γεωργίου Τσιτιρίδη στον πρόλογο του βιβλίου: «….Πραγματικά αισθάνθηκα ρίγη συγκινήσεως μπροστά στα πνευματικά δημιουργήματα και τις τόσο υψηλές σκέψεις των προγόνων μας, των παιδιών αυτής της χώρας, των αθάνατων Δημόκριτου, Πρωταγόρα κλπ. επιφανών αλλά και αφανών τέκνων αυτής της γης, που σήμερα και εμείς πατούμε και ζούμε… Συνιστώ σε όλους τους συνδημότες μας να διαβάσουν αυτό το βιβλίο για να μάθουν το ποίοι είναι οι πρόγονοί μας, τι είχαμε και το τι μας πρέπει».
