Α. Από 01.01.2017 εκκινεί η λειτουργία του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ), που θα απορροφήσει το ΙΚΑ/ΕΤΑΜ και το σύνολο των Ταμείων Κύριας Ασφάλισης, κατά τους σχεδιασμούς της τρίτης μνημονιακής κοινωνικοασφαλιστικής μεταρρύθμισης του Μαΐου 2016. Ο ΕΦΚΑ ως ΝΠΔΔ ιδρυματικού χαρακτήρα “προικίζεται” από την ίδρυσή του αποκλειστικά με τα περιουσιακά στοιχεία των Ταμείων, δηλαδή – με τα σημερινά δεδομένα-με ελλείμματα, χρέη και υποχρεώσεις. Και σε όλα αυτά ο κύριος αίτιος και αυτουργός, φυσικός και ηθικός, για την κατάρρευση και πτώχευση των Ταμείων, τον εξανεμισμό των συντάξεων και την μετατροπή τους σε … χαρτζηλίκι (!) και την βίαιη χωρίς εξαιρέσεις πτωχοποίηση των συνταξιούχων, το Ελληνικό Κράτος, είναι και θα είναι απών ! Ήταν όμως πάντα έτσι;
Β. 1. Το ΙΚΑ ιδρύθηκε το 1951, αλλά ήδη από το 1958 εμφάνιζε ελλειμματικούς ταμειακούς απολογισμούς με δυσοίωνες αναλογιστικές προβλέψεις περιερχόμενο ολοένα σε δυσχερέστερη ταμειακώς κατάσταση. Την χρονιά εκείνη επιχειρήθηκε ανεπιτυχώς η πρώτη ασφαλιστική μεταρρύθμιση, που λόγω ελλείψεως οικονομικών πόρων αναβλήθηκε. Και ενώ το ίδιο το ΙΚΑ ήταν υποχρεωμένο να καταθέτει στην Τράπεζα της Ελλάδος ΑΤΟΚΑ τα κεφάλαιά του, που σχηματίζονταν από τις εισφορές εργοδοτών και εργαζομένων, η λύση, που επελέγη από τις Κυβερνήσεις την περίοδο 1958-1970, ήταν απλώς η “διευκόλυνση” του ΙΚΑ να δανείζεται …ΕΝΤΟΚΩΣ από τις – κρατικές ! – Τράπεζες για την αποπληρωμή των υποχρεώσεών του, “λύση” που διατηρούσε το πρόβλημα των ελλειμμάτων και το αύξανε διά του δανεισμού, όταν μάλιστα τα ελλείμματα παρεμπόδιζαν με την σειρά τους και τις αναπροσαρμογές των συντάξεων για την διατήρηση της πραγματικής αγοραστικής δύναμης των δικαιούχων και την ανακατανομή του έστω ολίγον αυξανόμενου ΑΕΠ.
2. Η λύση επιχειρήθηκε να δοθεί διά του Νομοθετικού Διατάγματος 465/11.-13.03.1970 “Περί αυξήσεως των καταβαλλομένων υπό Φορέων Κοινωνικών Ασφαλίσεων συντάξεων και τροποποιήσεως των σχετικών διατάξεων”. Το ΝΔ περιέχει μόλις τέσσερα (4) άρθρα, αλλά το ενδιαφέρον για εμάς περιέχεται στο άρθρο 3 του ΝΔ. Το άρθρο αυτό εισήγαγε για πρώτη φορά στο Ελληνικό Σύστημα Κοινωνικών Ασφαλίσεων την ΚΡΑΤΙΚΗ χρηματοδότηση των Φορέων Kοινωνικής Ασφάλισης (ΦΚΑ) ως ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ απόδοση δαπανών, που προκαλούνται σε βάρος των ΦΚΑ από νομοθετικά μέτρα του Κράτους “προς εξυπηρέτησιν γενικωτέρων σκοπών κοινωνικής πολιτικής”, διά της κάλυψης με απόδοση από τον Γενικό Κρατικό Προϋπολογισμό μέσω σχετικής πιστώσεως στον Ειδικό Προϋπολογισμό του Υπουργείου Κοινωνικών Υπηρεσιών.
Το ΝΔ εφαρμόσθηκε την περίοδο 1970-1980 και ως συνέπεια αυτού κατέστη πλεονασματικός ο Προϋπολογισμός του ΙΚΑ και εξασφαλίσθηκε αναλογιστικό ισοζύγιο με ετήσια ταμειακά πλεονάσματα και αποθεματικά πολλών δισεκατομμυρίων δραχμών [ισχυρών και μη εξανεμισμένων ακόμα από τον πληθωρισμό] από την διαχείριση του ΙΚΑ των Απολογισμών των συνεχόμενων επόμενων ετών έως και του 1980. Οπως πληροφορούμαστε μάλιστα από το άρθρο της πρώην Διευθύντριας ΙΚΑ, Δρ Αννας Κατσιρέλλη στο περιοδικό “Επιθεώρησις Δικαίου Κοινωνικών Ασφαλίσεων” (ΕΔΚΑ) έτους 1987 “Οικονομικές δυσχέρειες του ΙΚΑ – Αίτια που τις δημιούργησαν”, καθώς και το κύριο άρθρο του Ι. Μαρίνου στον “Οικονομικό Ταχυδρόμο” της 23.01.1986 (“Το ΙΚΑ θα εξυγιανθεί, αν το Κράτος του πληρώσει όσα τού οφείλει”), η οφειλή του Ελληνικού Κράτους συνοψιζόταν στην απόδοση των απωλειών του ΙΚΑ από την μη εφαρμογή του άρ. 3 ΝΔ 465/1970. Για την περίοδο 1981 – 1999 ας μη γίνει κουβέντα καλύτερα : η εκτόξευση των χρεών και των ελλειμμάτων του ΙΚΑ και των λοιπών ΦΚΑ συναγωνίσθηκε το Πρόγραμμα …”Apollo” της ΝΑSA για την αποστολή επανδρωμένης ακάτου στην Σελήνη!…
3. Aρκεί να παρατηρήσουμε ότι την περίοδο 2000-2016 το Κράτος εξαναγκάσθηκε να επιχορηγήσει με 214 δισ. ευρώ από τον Κρατικό Προϋπολογισμό, που αντιστοιχεί στα δύο τρίτα (2/3) του Δημοσίου Χρέους (340 δισ. ευρώ), όπως προκύπτει από τα στοιχεία του Υπουργείου Οικονομικών, τους Κύριους ΦΚΑ, για να συνεχίσουν να καταβάλουν τις συντάξεις [ΙΚΑ : 48 δισ. ευρώ, ΟΓΑ : 77 δισ. ευρώ, Ταμείο ΟΤΕ : 6,9 δισ. ευρώ, Ταμείο ΔΕΗ : 7,3 δισ. ευρώ].
Γ. Τα δεδομένα του 2017 φυσικά δεν είναι τα ίδια με του 1970. Αληθινά πιστεύει κανείς ότι η σημερινή Ελλαδική κοινωνία και οι ομάδες πίεσης εντός της θα δέχονταν τολμηρές λύσεις προς την κατεύθυνση της επαναθεμελίωσης του ασφαλιστικού συστήματος με υποχωρήσεις από παραχωρηθέντα με “αγώνες” “κεκτημένα” στην βάση της ανταποδοτικότητας, της σύζευξης κεφαλαιοποιητικού και διανεμητικού συστήματος και της αλληλεγγύης των γενεών, προκειμένου το σύστημα τελικώς να μην καταρρεύσει ; Πάντως o δρόμος για το Ζάλογγο δεν απαιτεί GPS…
Ιωάννης Ελ. Κυμιωνής
