Ολική επαναφορά στα συνήθη, για την πολιτική σκηνή της Τουρκίας: Οι σχέσεις με τις ΗΠΑ οδεύουν προς αποκατάσταση. Η επαναπροσέγγιση με το Ισραήλ εξελίσσεται σταθερά αν κι επιφυλακτικά. Το Κυπριακό παραμένει στάσιμο παρά τα περί του αντιθέτου θρυλούμενα και τους έωλους θεατρινισμούς. Οι ρωσοτουρκικοί εναγκαλισμοί εγγράφονται διακριτικά στις καλένδες. Η εισβολή του Τουρκικού στρατού στην Συρία –η πλέον επικίνδυνη εξέλιξη- και ο πιθανός κατακερματισμός της χώρας προχωρούν χέρι-χέρι. Το Κουρδικό οδεύει πάλι σε επικίνδυνη ανάφλεξη, όπως πάντοτε. Το δράμα των προσφύγων φαίνεται να περνά σε καινούργια αδιέξοδη φάση, Η χώρα μας θα υποφέρει πρώτη, με την Ευρώπη να αδιαφορεί και να ευχολογεί εξ αποστάσεως..
Όλα αυτά την επομένη του αποτυχημένου πραξικοπήματος στην Τουρκία, που θα είχε διαλύσει επί μακρόν την καθημερινότητα οποιουδήποτε άλλου κράτους. Αλλά εδώ μιλάμε για μια χώρα με περίσσευμα αυτοπεποίθησης, έστω και αν λειτουργεί σταθερά υπό καθεστώς δημοκρατικού ελλείμματος. Μια χώρα όμως, βαρύνουσας γεωπολιτικής και συναισθηματικής σημασίας για την Ελλάδα που στα 90 χρόνια του μετα-Οθωμανικού βίου της, δημιούργησε ισχυρούς κοινωνικούς (και καταπιεστικούς) μηχανισμούς, πειθαρχημένη κοινωνία, εύστροφη διπλωματία, σταθερή οικονομία και ένα αμυντικό δόγμα που εγγυάται –κατά προτεραιότητα, το απαραβίαστο των συνόρων και την εθνική ασφάλεια της χώρας.
Η εντυπωσιακή αυτή εικόνα της Τουρκίας είναι βέβαια αποτέλεσμα μιας δραματικής, μακροχρόνιας πολιτικής και κοινωνικής διαδικασίας που -σχεδόν ποτέ- δεν λειτούργησε με πρότυπο τις δημοκρατικές ευαισθησίες της Δύσης. Στόχευε όμως πάντοτε στην μέχρι κεραίας εξυπηρέτηση των συμφερόντων της χώρας.
Τώρα, η μαεστρία των τακτικισμών του κ. Ερντογάν ανέδειξε ακόμα περισσότερο αυτή την εμπειρία της Τουρκίας να χειρίζεται τις περιστάσεις, να εκμεταλλεύεται την εξαιρετικά ζωτική για την Δύση γεωστρατηγική αξία της χώρας… και να προκαλεί.
Η επέμβαση της Τουρκίας στην Συρία είναι μια πάρα πολύ επικίνδυνη εξέλιξη γιατί θα εμπλέξει πρώην φίλους και πρώην εχθρούς ταυτόχρονα, με τραγικές συνέπειες. Το στάτους που ίσχυε εκεί μέχρι πριν λίγες ημέρες με τους Αμερικανούς, τους Ρώσους, τους Ισλαμιστές, το Ιράν, το (όποιο) Ιράκ, τους Κούρδους, τους Σύρους αντάρτες και τον Συριακό στρατό σε ένα αξεδιάλυτο κουβάρι, οδεύει προς την πλήρη κατάρρευση του. Οι διεθνείς στρατιωτικοί αναλυτές εγκαλούν ήδη τον κ. Ερντογάν για το ανέφικτο των στόχων του στη Συρία με τους Κούρδους και τους συμμάχους τους απέναντι, σε γενικό –όπως όλα δείχνουν- ξεσηκωμό.
Όλα αυτά, μαζί με άλλα επείγοντα διμερή θέματα συζητήθηκαν ασφαλώς στην Κρήτη μεταξύ των Υπουργών Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας. Εν καιρώ θα «διαρρεύσουν» οι όποιες επιτρεπτές πτυχές των συνομιλιών αυτών που επανέφεραν στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης τις ελληνοτουρκικές αποστάσεις και προσεγγίσεις.
Παρότι οι περιστάσεις δεν ήταν οι ιδανικότερες ούτε για την μια, ούτε για την άλλη πλευρά, κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει την μεγάλη αξία αυτών των συναντήσεων. Επιτρέπουν προσεγγίσεις στα εύκολα ζητήματα και αποτρέπουν επιπλοκές στα δύσκολα. Ακόμα και στα πολύ δύσκολα.
Ο Μαχμούτ ο 2ος, ένας από τους πλέον σκληρούς αλλά και τους πλέον αυθεντικούς μεταρρυθμιστές Σουλτάνους της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, αυτός που χειρίστηκε με την φωτιά και το τσεκούρι την Επανάσταση του 1821, συνήθιζε να λέει: «Η Τουρκία έχει ανάγκη τους Έλληνες και οι Έλληνες την Τουρκία». Ισχύει.
Χρίστος Χριστοδούλου
*Ο Χρίστους Χριστοδούλου είναι συνεργάτης της εφημερίδας ΕΜΠΡΟΣ, δημοσιογράφος, ειδήμων σε θέματα ελληνοτουρκικών σχέσεων
