Η κα Βικτωρία Μιχαλοπούλου ζωντανεύει τις διηγήσεις για το ‘’παιδί-θαύμα’’ της Ξάνθης
Η κατοικία του Μάνου Χατζιδάκι στην οδό Βενιζέλου δεν έπαψε να αποτελεί σημείο αναφοράς της κοινωνικής και πολιτιστικής ζωής της πόλης
Μετά την ολοκλήρωση του Πολυχώρου Τέχνης και Σκέψης της Περιφερειακής Ενότητας Ξάνθης επί της οδού Βενιζέλου, του αποκαλούμενου και «Σπίτι του Χατζιδάκι» ή κατ’ άλλους Grand Maison, διατυπώθηκαν πολλές απόψεις και αντιρρήσεις σχετικά με την ονομασία του. Εφόσον αποκλείστηκε επίσημα το όνομα του Μάνου Χατζιδάκι κατ’ επιθυμία των κληρονόμων του, κάποιοι θεώρησαν ότι θα ήταν ορθότερο να υπάρξει αναφορά στο όνομα του παλιού ιδιοκτήτη του μεγαλοπρεπούς οικήματος, του Εβραίου εμπόρου Isaac Daniel, και σύνδεσή του με την πολύπαθη εβραϊκή κοινότητα της Ξάνθης. Στο πλαίσιο αυτό εκφράστηκαν αντιρρήσεις για το κατά πόσο συνδέεται το εν λόγω κτήριο με την γέννηση του Μάνου Χατζιδάκι ή πρόκειται απλά για έναν χώρο όπου έζησε τα πρώτα χρόνια της ζωής του. Η σύνδεση πάντως του μεγάλου συνθέτη με το πανέμορφο αναστηλωμένο πλέον κτήριο είχε θετικά αποτελέσματα και τώρα μένει να πάρει ουσιαστική πολιτιστική ζωή με συνέπεια και συνέχεια.
Το ‘’παιδί-θαύμα’’ της Ξάνθης που έλαμψε μετά από χρόνια
Λίγο πιο πάνω από την οικία όπου έζησε ο Μάνος Χατζιδάκις, στην οδό Αγίου Βλασίου, βρίσκονται τα τέσσερα επιβλητικά διώροφα αρχοντικά, γνωστά ως «του Μιχάλογλου». Προπάππος της κας Βικτωρίας Μιχαλοπούλου, ο καπνέμπορος Ιωάννης Μιχάλογλου τα έκτισε γύρω στο 1890 και λίγα χρόνια αργότερα κατασκευάστηκε η σημερινή οδός Αγ. Βλασίου, στο οικόπεδο που εκτεινόταν μέχρι και το αρχοντικό του Μουζαφέρ Μπέη. Μάλιστα, όπως μας ανέφερε η κα Βικτωρία, τα πρώτα χρόνια ο δρόμος ονομαζόταν οδός Μιχάλογλου, μέχρι να δοθεί μετά την απελευθέρωση το όνομα του ομώνυμου ναού που βρίσκεται στην περιοχή. Η κα Μιχαλοπούλου μας μετέφερε την διήγηση της μητέρας της, η οποία βρέθηκε στο σπίτι της οικογένειας του Μάνου Χατζιδάκι για εθιμοτυπική επίσκεψη μαζί με αρκετούς γείτονες τα Χριστούγεννα του 1930. Προς ευχαρίστηση των παρισταμένων, στο πιάνο έκατσε ο πεντάχρονος τότε Μάνος Χατζιδάκις, τον οποίο από τότε αποκαλούσαν ‘’παιδί-θαύμα’’. Η ίδια, γνωρίζοντας και έχοντας επαφή με τον επίσης γείτονα, τον εκλιπόντα Σταύρο Γιαννώτα, τον ρώτησε κάποτε αν όντως ίσχυε το κατά την γνώμη της υπερβολικό, ότι όταν γεννήθηκε ο Μάνος, άκουσαν στην γειτονιά τις φωνές της μητέρας του. Ο μακαριστός Γιαννώτας δίστασε να το επιβεβαιώσει με απόλυτη σιγουριά. Θυμόταν όμως ότι η μητέρα του Μάνου τους παρακαλούσε να τον προσέχουν όταν παίζουν στην γειτονιά, γιατί ήταν μικρότερος, αλλά και μικροκαμωμένος.
Το άλλοτε Φρουραρχείο χώρος συνάθροισης και δεξιώσεων
Ο Μάνος Χατζιδάκις έφυγε νωρίς από την Ξάνθη και μέχρι και την δεκαετία του ’60 οι άλλοτε συμπολίτες και γείτονές του δεν γνώριζαν πολλά γι’ αυτόν. Δεν είχαν έλθει ακόμη η αναγνώριση και οι μεγάλες επιτυχίες. Το σπίτι όπου πέρασε όμως τα πρώτα χρόνια της παιδικής του ηλικίας και έκανε μαθήματα μουσικής συνέχισε να αποτελεί κέντρο για τις κοινωνικές εκδηλώσεις της Ξάνθης. Αφού πέρασε στην ιδιοκτησία του στρατού, λειτούργησε ως Φρουραρχείο και οικία του Ταξίαρχου. Στους μεγάλους και πολυτελείς διακοσμημένους χώρους τους οργανώνονταν συχνά δεξιώσεις και χοροεσπερίδες, κατά τις συνήθειες της εποχής. Η κα Μιχαλοπούλου αναπολεί την εποχή όπου σχεδόν κάθε Σαββατοκύριακο υπήρχε εκδήλωση στον δεύτερο όροφο, με τους νέους της πόλης να συναντιούνται εκεί για να χορέψουν. Εκεί γνώρισε και η ίδια τον μακαριστό σύζυγό της, δικηγόρο Χρήστο Μιχαλόπουλο. Μπορούσε κανείς εκτός από την νεολαία της πόλης να συναντήσει εκεί τους ‘’άρχοντες’’ της Ξάνθης, τον Στρατηγό, τον Νομάρχη Ξάνθης, πολιτευτές και επιφανείς άνδρες της πόλης, που παρακάθονταν στην μεγάλη αίθουσα στα αριστερά του δευτέρου ορόφου, που προορίζονταν για τους επισήμους.
Η πυρκαγιά της 25ης Μαρτίου 1957
Φωτογραφίες από πρωτοχρονιάτικα και αποκριάτικα ρεβεγιόν αποτυπώνουν ένα εντελώς διαφορετικό κλίμα μέσα στο επιβλητικό και αισθητικά μοναδικό κτήριο της οδού Βενιζέλου. Η αρχή του ‘’τέλους’’ για το αρχοντικό ήρθε με την πυρκαγιά της 25ης Μαρτίου. Εθνική εορτή και ο στρατός είχε οργανώσει χορό την ημέρα εκείνη, όταν ξέσπασε πυρκαγιά που αποδόθηκε σε βραχυκύκλωμα. Η κα Μιχαλοπούλου θυμάται ότι διέμενε στο κτήριο με την οικογένειά του ο τότε ταξίαρχος Χονδροκούκης, ο οποίος κατηγορήθηκε αργότερα ότι ήταν ένας εκ των πρωτεργατών του κινήματος ΑΣΠΙΔΑ την δεκαετία του 1960. Οι δεξιώσεις μεταφέρθηκαν για δύο-τρία χρόνια στον διπλανό βοηθητικό χώρο, όπου σήμερα βρίσκεται το κτήριο με τις στρατιωτικές κατοικίες. Από το 1960 ολοκληρώθηκαν οι παρεμβάσεις και το κτήριο έγινε και πάλι λειτουργικό, τίποτα όμως δεν θύμιζε την παλιά του αίγλη, αυτή που αποκαλύφθηκε πρόσφατα μετά τις αναστηλωτικές εργασίες. Μια άλλη Ξάνθη, με διαφορετικές συνήθειες, που απολάμβανε αυτό το μοναδικό οικοδόμημα σχεδόν σε καθημερινή βάση και ελπίζει να το ξαναδεί το ίδιο ‘’ζωντανό’’ και λειτουργικό, όπως ήταν και στο παρελθόν.
ΧΑΡΗΣ ΔΙΑΦΩΝΙΔΗΣ
