Με αφορμή την προχθεσινή επέτειο των Ελευθερίων της Ξάνθης, διατυπώθηκαν προτάσεις για κοινό εορτασμό με Ροδόπη και Έβρο κατά την εκατονταετηρίδα
Ποικίλλουν οι απόψεις των ιστορικών, που κινούνται ανάμεσα σε 4 Οκτωβρίου, 14 Μαΐου και 28 Ιουλίου
Γιόρτασε με λαμπρότητα προχθές η πόλη της Ξάνθης την επέτειο από την απελευθέρωσή της στις 4 Οκτωβρίου του 1919. Μια επέτειο που τιμά επίσημα τα τελευταία πενήντα χρόνια, αφού ορίστηκε ως ημέρα «αργίας των δημοσίων καταστημάτων δια την πόλιν ταύτην» με Βασιλικό Διάταγμα από τις 28.5.1956 (ΦΕΚ 141/17.6.1956) και πρωτογιορτάσθηκε με πανηγυρικό τρόπο το 1959. Πολλά γράφονται, λέγονται και διαβάζονται κάθε χρόνο τέτοιες μέρες, ενώ επικρατεί και μια σχετική σύγχυση αναφορικά με τους λόγους που η Ξάνθη γιορτάζει στις 4 Οκτωβρίου τα ελευθέριά της, ενώ η Ροδόπη και ο Έβρος στις 14 Μαΐου. Μάλιστα, ο φιλόλογος-ιστορικός, Θανάσης Μουσόπουλος, διατύπωσε την πρόταση να εορταστούν από κοινού στο εγγύς μέλλον τα 100 χρόνια ελευθερίας από όλους του Θρακιώτες. Για να υπάρξει, όμως, κοινός εορτασμός, θα πρέπει να οριστεί και κοινή ημερομηνία. Το «Ε» επικοινώνησε με τους ιστοριοδίφες της πόλης μας, Πέτρο Γεωργαντζή και Θανάση Μουσόπουλο, και μεταφέρει τις απόψεις τους γύρω από το θέμα.
Π. Γεωργαντζής: «Ούτε Οκτώβριο, ούτε Μάιο, αλλά Ιούλιο πρέπει να εορτάζει η Θράκη, όταν έγινε η ενσωμάτωση στην Ελλάδα»
Ο κ. Γεωργαντζής, διδάκτωρ Θεολογίας, πολυγραφότατος ιστορικός βραβευμένος για το συγγραφικό του έργο από την Ακαδημία Αθηνών, έχει ασχοληθεί διεξοδικά με το θέμα στο βιβλίο του «Θρακικός αγώνας 1912-1920». Εκεί περιγράφει όλη την πορεία των προσπαθειών για την απελευθέρωση της Θράκης, που ξεκινά από το 1912, με την έναρξη του Α΄ Βαλκανικού πολέμου. Οι συνασπισμένες δυνάμεις Βουλγαρίας, Σερβίας και Μαυροβουνίου κηρύσσουν τον πόλεμο κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, για απελευθέρωση διεκδικουμένων από την καθεμία περιοχών που βρισκόταν υπό την οθωμανική κατοχή. Ασφαλώς, ο κ. Γεωργαντζής δεν αμφισβητεί την μεγάλη σημασία της εισόδου των ελληνικών στρατευμάτων στην πόλη, αλλά την παρομοιάζει χαρακτηριστικά με αρραβώνα. «Κανονικά ούτε τον Οκτώβριο, ούτε τον Μάιο (είσοδος ελληνικών στρατευμάτων στους άλλους δύο Νομούς) γιορτάζει η Θράκη, γιατί και στις δύο περιπτώσεις η προώθηση των στρατευμάτων έγινε εξ ονόματος και για λογαριασμό των ‘’Συμμαχικών δυνάμεων’’. Η πραγματική απελευθέρωση-ένταξη της Δ. Θράκης στην Ελλάδα έγινε στις 28 Ιουλίου 1920, με μία από τις συνθήκες των Σεβρών. Οι δύο προηγούμενες ημερομηνίες ήταν, ουσιαστικά, ο αρραβώνας (υπόσχεση) της απελευθερώσεως για μια αίσια κατάληξη και έναν γάμο», δήλωσε ο κ. Γεωργαντζής, για να συμπληρώσει: «Οι Έλληνες, τόσο της Ξάνθης, όσο και των άλλων δύο νομών, προτρέχαμε και πανηγυρίζαμε προκαταβολικά για την απελευθέρωση, αλλά χωρίς ένταξη στην μητέρα Ελλάδα. Έπρεπε να συμφωνήσουν και οι μεγάλες δυνάμεις της ΑΝΤΑΝΤ για να γίνουν όλα αυτά». Ο ίδιος θεωρεί, πάντως, ότι αν δεν επιλεχθεί η 28η Ιουλίου, θα πρέπει να εορταστεί κοινώς η 4η Οκτωβρίου, ως το πρώτο και πλέον αποφασιστικό βήμα απελευθέρωσης της Θράκης.
Θ. Μουσόπουλος: «Η πρόταση ήρθε ως μια προσπάθεια ομοψυχίας και ενότητας των Θρακιωτών»
Ο Θανάσης Μουσόπουλος, σκιαγραφώντας τα τελευταία επεισόδια του δράματος της Θράκης, που είχε αίσιο τέλος, αναφέρεται στο συνέδριο ειρήνης στο Παρίσι μετά το τέλος του Α΄ Π.Π., στις σκληρές διαπραγματεύσεις του Ελ. Βενιζέλου και στην παρέμβαση του Χαρίσιου Βαμβακά, με τα οποία αρχίζει να χαράζει ο δρόμος της ελευθερίας. «Οι όλοι χειρισμοί επέτρεψαν και επέβαλλαν την ενσωμάτωση της περιοχής στην Ελλάδα. Αυτό τότε ζητούσαν επίμονα όλοι οι κάτοικοι, χριστιανοί και μουσουλμάνοι. Φρονώ ότι τα επικείμενα εκατό χρόνια ελευθερίας οφείλουμε να τα εορτάσουμε όλοι μαζί οι Θρακιώτες –όσοι κατοικούν σε Ξάνθη, Ροδόπη και Έβρο αλλά και όσοι ζουν στην υπόλοιπη Ελλάδα. Θα είναι δείγμα ωριμότητας να γιορτάζουμε όλοι μαζί οι Θρακιώτες το πολυτιμότερο αγαθό, την ελευθερία μας», δήλωσε χαρακτηριστικά ο κ. Μουσόπουλος. Ο ίδιος υπερθεματίζει υπέρ του κοινού εορτασμού τον Μάιο, κάτι που, σύμφωνα με τον κ. Μουσόπουλο, υποστήριζε και ο μακαρίτης ιστορικός, Στέφανος Ιωαννίδης. «Ο εορτασμός τον Ιούλιο δεν προσφέρεται πρακτικά, αφού είναι μήνας διακοπών, με τα σχολεία κλειστά. Εμείς, ως Δίκτυο Λόγου και Πράξης σε συνεργασία με το Ίδρυμα Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης σκοπεύουμε να πραγματοποιήσουμε εκδηλώσεις από τον Οκτώβριο του 2019 μέχρι και τον Μάιο του 2020. Μπορεί να φαίνεται μακρινό, αλλά πρέπει να αρχίσει σαν σκέψη, για να μπορέσει και να υλοποιηθεί», τόνισε ο κ. Μουσόπουλος.
