α. Πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Ένωση ομόφωνα αποφάσισε την κατάργηση από το 2016 κάθε πλαστικής μη βιοαποικοδομήσιμης σακούλας στα κυκλοφορούντα στην Εσωτερική Αγορά προϊόντα, η δε σχετική απαγόρευση θα επεκταθεί και σε έκαστη πλαστική συσκευασία για λόγους προστασίας του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας. Στην Χώρα μας το κόστος μη χρησιμοποίησης δεν είναι τόσο μεγάλο, όσο το κόστος αποκατάστασης της οικολογικής βλάβης, που θα βαρύνει την Πολιτεία και τελικά όλους εμάς από την λήξη της μεταβατικής περιόδου. Συνεπώς πρέπει να αναζητηθούν ρεαλιστικές πηγές αποδίδουσες δημοσιονομικά έσοδα χωρίς ζημία της λειτουργίας της αγοράς για την επιτυχία του κοινοτικού στόχου. Από πλευράς του Κράτους μας υπό τις δεδομένες συνθήκες σκόπιμη κρίνεται η θέσπιση ανταποδοτικού περιβαλλοντικού τέλους υπέρ των Περιφερειών ως διαχειριστικών Αρχών των αποβλήτων και των απορριμμάτων εισπραττόμενου στην πηγή διά της φορολογίας των παραγουσών επιχειρήσεων επιβαλλόμενου επί ενός εκάστου παραγόμενου προϊόντος τεμαχίου πλαστικής σακούλας προ της εμπορικής κυκλοφορίας του και ανεξάρτητα από αυτήν. Κατ’ άρ. 78 παρ. 2 Συντάγματος περί επιτρεπτής αναδρομικής επιβολής του τέλους από 01.01.2013 υπολογίζεται ότι θα αντιμετωπισθεί το οικονομικό κόστος οργάνωσης, διατήρησης και λειτουργίας συστημάτων ειδικώς για την αποκομιδή, την συλλογή, της επανεπεξεργασία, την ανακύκλωση, την επαναχρησιμοποίηση, την επανάχρηση, την επανάκτηση και την βιοαποικοδόμηση των καθημερινά κυκλοφορούντων στην Ελληνική αγορά χονδρικής και λιανικής κάθε κλάδου τεμαχίων πλαστικής σακούλας κάθε υφής, ποιότητας, σύστασης και μεγέθους.
Η καθιέρωση του τέλους νόημα έχει την είσπραξη στην πηγή, δηλαδή μετά την παραγωγή και προ της διαθέσεως στις Μονάδες παραγωγής των πλαστικών προϊόντων, είτε εντός Ελλάδας είτε κατά την τελωνειακή διαδικασία είτε τέλος κατά την ενδοκοινοτική απόκτηση μετά την παραγωγή εντός ΕΕ εκτός Ελλάδος, δηλαδή σε οικονομική – λογιστική διαδικασία, που θα μπορούσε να συναποτελέσει μέθοδο επαλήθευσης και ελέγχου για την καταβολή και των αναλογούντων λοιπών ποσών επιβαρύνσεων (πχ ΦΠΑ κτλ) των εν λόγω προϊόντων ή για την διαπίστωση των λαθρεμπορευμάτων.
β. Η όλη πρωτοβουλία έρεισμα έχει την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση στο πρόβλημα της για δεκαετίες διάρκειας της διαδικασίας αποσύνθεσης των πλαστικών σακουλών ιδίως από πολυαιθυλένιο και στην άμεση ανάγκη γοργής μεταβολής των καταναλωτικών συνηθειών όλων μας και την καθιέρωση της καθημερινής χρήσης τσάντας από ύφασμα, χαρτί ή άλλο ανακυκλώσιμο υλικό. Η κρατική πολιτική μάλιστα θα μπορούσε να συνδυασθεί με τομεακά μέτρα στοχευμένης περιφερειακής ενίσχυσης της Ελληνικής υφαντουργίας για την διάθεση στην Ελληνική αγορά υφασμάτινων ειδών πολλαπλών χρήσεων ειδικώς από τις χειμαζόμενες βιομηχανίες του κλάδου στην Ροδόπη και την Πέλλα, που αναμένουν την κρατική οικονομική βοήθεια ως τελευταία “χείρα βοηθείας”, στο πλαίσιο των θνησιγενών Προγραμμάτων ΟΑΕΔ για την ενίσχυση της θεματικής απασχόλησης.
γ. Ενώ ανεπίσημα στοιχεία από την Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης (ΟΕΑ) αναφέρονται σε κατανάλωση περίπου πεντακοσίων (500) τσαντών ανεξαρτήτως μεγέθους τους ανά κάτοικο της Χώρας, άρα (500 τεμ. Χ 13.000.000 κάτοικοι =) περίπου 6.500.000.000 τεμάχια από πλαστικές τσάντες παράγονται και κυκλοφορούν στη Χώρα μας, άλλη ημιεπίσημη έρευνα αναφέρει με την επιφύλαξη της διόρθωσης προς τα άνω των στοιχείων ότι καθημερινά για το έτη 2011 και 2012 παράγονταν (και προφανώς συνεχίζουν εντός κρίσης με αντίστοιχους ρυθμούς να παράγονται) και διατίθεντο στην Χώρα μας ΕΝΔΕΚΑ ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ (11.000.000) πλαστικές σακούλες κάθε είδους και συνολικά (11.000.000 τεμ. Χ περίπου 300 εργάσιμες ημέρες =) 3.300.000.000 τεμάχια ετησίως. Να το υπογραμμίσουμε : καλά διαβάζετε, αναφερόμαστε σε ΔΙΣΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ τεμάχια ετησίως!
Ο όγκος των παραγομένων αποβλήτων δυσθεώρητος, το σχετικό κόστος περιβαλλοντικής αποκατάστασης για την Πολιτεία ιλιγγιώδες, η δε φορολογητέα ύλη διαφεύγουσα άνευ ουδενός λόγου υπέρτερου ιδιωτικού ή δημοσίου συμφέροντος ή στόχου περιφερειακής ανάπτυξης ή κλαδικής πολιτικής. Συνεπώς η άμεση χρονικά επιβολή ορισμένου χρηματικού ποσού επί έκαστης πλαστικής σακούλας ως τέλους ανερχόμενου στο ΕΝΑ ΛΕΠΤΟ του ευρώ (0,01 ευρώ), που θα μπορούσε να κλιμακώνεται ανάλογα με το μέγεθος της πλαστικής σακούλας στην κλίμακα του 0,01 ευρώ έως 0,05 ευρώ με συχνές αναπροσαρμογές, θα μπορούσε να αποδώσει αναδρομικώς για το 2013 και πάντως άμεσα για το 2014 τουλάχιστον 33.000.000 ευρώ ετησίως. Και αυτό χωρίς οι Υπηρεσίες του Υπουργείου να πράξουν κάτι σύνθετο και χρονοβόρο ή να χρειάζεται να προηγηθεί διαβούλευση, αφού ο υπερέχων περιβαλλοντικός στόχος καλύπτει την προσδοκώμενη ομοφωνία των εμπλεκομένων μερών. Συμπερασματικά είτε στην μία εκδοχή (6.500.000.000 τεμάχια – 65.000.000 ευρώ ετησίως) είτε στην άλλη (3.300.000.000 τεμάχια – 33.000.000 ευρώ ετησίως) το προσδοκώμενο καθαρό ταμειακό όφελος είναι προφανές. Το σχετικό προσδοκώμενο ποσό εκτοξεύεται υπέρ των ταμειακών αναγκών της Χώρας, εάν η Ελληνική Στατιστική Αρχή επιβεβαιώσει το γεγονός ότι κατά το 2011 παρήχθησαν τελικώς ένα δισεκατομμύριο (1.000.000.000) σακούλες μίας χρήσης στην Χώρα μας – πέραν των αμέτρητων λοιπών κατηγοριών του σχετικού είδους – ή εάν το Υπουργείο Οικονομικών θελήσει να επιβάλλει αντί του προτεινόμενου ενός λεπτού του ευρώ (0,01) άλλο ποσό, λχ 0,02 ή 0,03 ευρώ, λόγω μεγέθους της σακούλας. Το προτεινόμενο έσοδο για την Πολιτεία μπορεί λόγω του ορισμένου, του εκκαθαρισμένου και του ταμειακώς βέβαιου προς είσπραξη να τιτλοποιηθεί και να μεταβιβασθεί προς είσπραξη προς τρίτους αυξάνοντας την ωφέλεια για το Κράτος διά της αποφυγής και του σχετικού διοικητικού κόστους για εκείνο.
δ. Το αυτό και διά της ίδιας κοστολόγησης (ένα λεπτό του ευρώ / τεμάχιο) θα μπορούσε να επεκταθεί σε ό,τι πλαστικό είδος ευρείας χρήσης και κατανάλωσης, άρα και αντίστοιχης περιβαλλοντικής επιβάρυνσης ποσοτικώς λόγω ανάγκης διαχείρισης των αποβλήτων (πχ. πλαστικά παιδικά παιχνίδια, οικιακά είδη, είδη συσκευασίας, οικοδομικά υλικά, γεωργικά είδη, είδη ένδυσης και υπόδησης κα). Στην δεύτερη αυτή περίπτωση το προσδοκώμενο ποσό των 33.000.000 ευρώ ετησίως μπορεί χωρίς κανένα κόστος για την οικονομία και την λειτουργία της αγοράς να πολλαπλασιασθεί με διψήφιο συντελεστή επί καθαρή ωφέλεια των άμεσων ταμειακών αναγκών της Χώρας μας με αυτοστιγμεί απόδοση υπέρ της κοινωνίας.
Ιωάννης Ελ. Κυμιωνής
ioanniskymionis@yahoo.gr
Δικηγόρος ΔΣΑ – ΝΥ ΟΑΕΔ
