Ο Χαρίλαος Τρικούπης υπήρξε αναμφίβολα ο μεγαλύτερος οραματιστής και πατριώτης της μετεπαναστατικής Ελλάδας. Ήταν ο Πρωθυπουργός πού κατάλαβε και ενστερνίστηκε την ιδέα της προόδου μέσα από την κατασκευή μεγάλων δημόσιων έργων. Κάποια από τα έργα του υπάρχουν και εξυπηρετούν ακόμη σήμερα τους Έλληνες πολίτες 140 χρόνια μετά την κατασκευή τους. Ένα τέτοιο κολοσσιαίο έργο είναι ο υπάρχων σήμερα σιδηρόδρομος.
Έχω τη χαρά να τον απολαμβάνω σχεδόν καθημερινά τόσο το καλοκαίρι με τα θαλάσσια λουτρά όσο και τον χειμώνα με τη σύγχρονη και άνετη μετάβασή μου στο επίνειο της πόλεως μας. Το τραίνο πού κινείται από το Λιανικλάδι έως την Στυλίδα είναι ένα στολίδι άνεσης και πολιτισμού. Σε πραγματικό χρόνο ρεκόρ μπορείς να βρεθείς από την ηπειρωτική Ελλάδα μπροστά στη θάλασσα με ηρεμία, ταχύτητα, ασφάλεια και προπάντων ξεκούραστα. Είναι πραγματική προσφορά στους πολίτες και τον πολιτισμό. Σταματάει ο συρμός σε κείνον τον καταπράσινο σταθμό της Αγίας Μαρίνας πού κοιμάται ήσυχα ακόμη και τις πιο ζεστές μέρες του καλοκαιριού κάτω από τα τεράστια πλατάνια, τα μοσχοβόλα πεύκα και τα αγέρωχα κυπαρίσσια. Ένα τόπος γεμάτος αναμνήσεις από τα παιδικά μας μπάνια τα κυριακάτικα πρωινά κάποιων νωχελικών Αύγουστων. Ο τόπος μυρίζει ιστορία, εκπέμπει συναισθήματα και πλάθει όνειρα μέσα στο δημιουργικό χθες και τη σημερινή εγκατάλειψη. Ένας χώρος αντίθεσης, νοσταλγίας και ψυχικού κάματου. Τα δένδρα θέλουν, η ιστορία αναπνέει ακόμη και η σημερινή κοινωνία αρνείται.
Η πρόοδος σταμάτησε ανάμεσα στα οράματα του Χαρίλαου Τρικούπη και στην ανικανότητα των σύγχρονων πολιτικών. Τα κτίρια του σταθμού θυμίζουν αρχιτεκτονική ευαισθησία μα και ατέλειωτη χλεύη στοιχειωμένη από εγκατάλειψη. Εκείνα τα αυστηρά πετρόκτιστα κτίσματα μαρτυρούν θέληση, πυγμή και σοβαρότητα μιας άλλης δημιουργικής εποχής με πατριωτική σκέψη και μεγάλο ενθουσιασμό. Αποπνέουν τα κτίρια αυτά με τα καλοπελεκυμένα πέτρινα υπέρθυρα των παραθύρων μια εποχή που ο Ελληνισμός με χαλύβδινο μπροστάρη τον Τρικούπη ατένιζε το μέλλον με θάρρος και αληθινή αποφασιστικότητα. Έπαιζε τους Γάλλους και τους Γερμανούς σαν ίσος προς ίσον, έβαζε τα θεμέλια για επιστροφή στους Παρθενώνες του Περικλή και χρησιμοποιούσε την γομολάστιχα για να σβήσει τα ατέλειωτα χρόνια της σκοτεινής Τουρκιάς. Στις φλέβες του Τρικούπη έτρεχε το ίδιο καυτό αίμα του φλογερού Έλληνα Ιωάννη Καποδίστρια.
Έχουν περάσει εκατόν τριάντα τέσσερα χρόνια από τότε πού αληθινός Εθνάρχης Χαρ. Τρικούπης έστρωνε τη σιδηροδρομική τροχιά μέχρι την πανέμορφη και λάγνα Στυλίδα. Ήταν και η τελευταία φορά. Από τότε κανένας δεν πρόσθεσε ούτε ένα μέτρο γραμμής, ούτε πόντο, μα ούτε χιλιοστό, λες και η πολιτεία έπαθε βαρύτατο τετραπληγικό επεισόδιο. Τα έργα των δικών μας ημερών απεχθάνεται κανείς βλέποντας τις αποκρουστικές τσιμεντόπλιθες να φράζουν ψυχρά και προκλητικά σήμερα τις πόρτες και τα καλλιτεχνικά παράθυρα των σοβαρών αρχιτεκτονημάτων του Τρικούπη. Αδιαφορία και άγνοια του ιστορικού δημιουργικού παρελθόντος. Πρόκληση, αν όχι χλεύη. Το στέγαστρο στην Αγία Μαρίνα ήταν δεκαετίες αποτρόπαια τρύπιο και άβαφο. Επιτέλους, κάποιο σοφό μυαλό το έβαψε τελευταίως και το μπάλωσε. Σε λίγες δεκαετίες και στις αρχές του 22ου αιώνα ελπίζω να αντικαταστήσουν και τα μαδέρια πάνω στις απελέκητες πέτρες με κάποια καθίσματα που θα τιμούν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Ελπίζω να το δουν τουλάχιστον τα δισέγγονα μου. Τα μισοσβησμένα κάρβουνα της ελπίδας είναι πού καίνε ακόμη στις καρδιές μας.
Θα μπορούσε να φαντασθεί κανείς αυτό το τραίνο να ξεκινούσε από το Καρπενήσι και να κατέληγε στο Βόλο με συνεχή περίφημα κτίρια σαν του Τρικούπη, τι εθνικό κόσμημα θα ήταν; Τι εξυπηρέτηση και τι ταχύτητα θα έδινε σε επιβάτες και εμπορεύματα. Τι φοβερό να πήγαινες στις παραλίες το Παγασητικού, κοντά στους Κένταυρους με ένα γρήγορο και καθαρό τραίνο! Από την ελατοχώρα της Ευρυτανίας στα γαλανά νερά του Αιγαίου. Αυτός είναι πολιτισμός, αυτή είναι εξέλιξη. Ας είναι, ας αρκεστούμε στα ελάχιστα κυβικά μικροχιλιοστά μυαλού των ιθυνόντων. Αφήστε τους ανθρώπους να απολαύσουν κι αυτοί μερικές εκατομμύρια στιγμές τον γλυκύτατο μισθό τους. Μην τους βάζετε δύσκολα και προ πάντων μην τους βγάζετε έξω από την φωτεινή ρότα υποσχέσου-διόρισε-επανεκλέξου. Αφήστε τον μεγαλοϊδεατισμό του Περικλή για Παρθενώνες και του Τρικούπη για τη δημιουργία καινούριων τραίνων. Αυτά είναι μάλλον σκέψεις τρομοκρατών παρά νομιμοφρόνων πολιτικών και πολιτών.
Έβλεπα μία εκπομπή στην τηλεόραση που έδειχνε τα καινούρια τραίνα στη Γαλλία να τρέχουν με 576 χιλιόμετρα την ώρα. Το δικό μας τραίνο από την Ξάνθη για την Θεσσαλονίκη κάνει πέντε ώρες και λίγα λεπτά ακόμη. Η απόσταση είναι 215 χιλιόμετρα. Μέση ωριαία ταχύτητα σαράντα χιλιόμετρα. Εποχή των πιστολάδων καουμπόηδων του μακρινού Φαρ Ουέστ. Απέχουμε δηλαδή από την Γαλλία κάτι περισσότερο από διακόσια χρόνια. Αν δεν είχε υπάρξει ο Χαρ. Τρικούπης η διαφορά θα ξεπέρναγε τα πεντακόσια χρόνια. Αυτή είναι η αποστεωμένη αλήθεια, χωρία φιόγκους και πολυτελή συσκευασία. Ναι, πεντακόσια χρόνια πίσω από τη Γαλλία. Απίστευτο κι όμως σκληρά πραγματικό.
Ποιος φταίει; Φταίει το κακό το ριζικό μας, φταίει το μυαλό μας το κακό; Πάντως κάποιος φταίει και το Καρπενήσι δεν έχει τραίνο. Μας λείπουν ιδεολόγοι φλογεροί πατριώτες και μας περισσεύουν αριστεροί, δεξιοί και άλλοι τινές Λιαπηδοτσουκαλάδες. Πρέπει να βρούμε τους πατριώτες, πρέπει να τους ξαναβρούμε, για να στήσουμε καινούρια τραίνα, δρόμους και λιμάνια. Έτσι, για να γελάσει λίγο το χείλι του τρισμέγιστου Τρικούπη από κει πού καμαρώνει για τη φυλή του. Το νέκταρ της προόδου δεν το αρνούνται ούτε οι πεθαμένοι.
του Συνεργάτη μας Φοίβου Ιωσήφ
* Ο Φοίβος Ιωσήφ γράφει από τη Λαμία
