Από το 2012 παρατηρείται αύξηση του αριθμού τους στο νομό μας. Για τους κινδύνους που εγκυμονούν μιλά η διευθύντρια της μαιευτικής Ματούλα Τσούλου
Τα τελευταία τρία χρόνια σταθεροποιήθηκε στο 45% περίπου το ποσοστό των καισαρικών στο Νοσοκομείο της Ξάνθης. Μείωση 12% στις γεννήσεις σε μόλις ένα χρόνο
Στους διαδρόμους του μαιευτηρίου της Ξάνθης βρέθηκε το «Ε», προκειμένου να ερευνήσει δεδομένα που αλλάζουν και συνθήκες που παραμένουν σταθερές, όσον αφορά στις τάσεις και τις τακτικές, εκεί όπου ακούγεται το πρώτο κλάμα των μικρών νέων ξανθιωτών, εκεί που ξεκινά η ζωή τους και σηματοδοτείται το μέλλον του τόπου μας.
Η διευθύντρια της μαιευτικής κ. Ματούλα Τσούλου μας περίμενε εκεί και συζήτησε μαζί μας για τα κύρια ζητήματα που απασχολούν την κλινική, την υπογεννητικότητα που διαπιστώνεται, τη σημαντική έλλειψη αναισθησιολόγων ιατρών που επηρεάζει καίρια το τμήμα των τοκετών, το πολυσυζητημένο ζήτημα της επιλογής της καισαρικής τομής έναντι του φυσιολογικού τοκετού και τις διαστάσεις του στην Ξάνθη, αλλά και την επανεμφάνιση μεθόδων τοκετού από το παρελθόν εξαιτίας της οικονομικής κρίσης.
Μπήκε για δύο μήνες κόστος στον τοκετό κι εξαπλώθηκαν οι γεννήσεις στο σπίτι
Εντύπωση και ανησυχία προκαλεί η διαπίστωση των μαιευτήρων του νοσοκομείου της Ξάνθης ότι έχουν αυξηθεί σημαντικά οι τοκετοί στο σπίτι. Αυτό βέβαια, δε συμβαδίζει ούτε είναι απόρροια της νοοτροπίας που καλλιεργήθηκε τα τελευταία χρόνια στην Αμερική και την Αγγλία για τον τοκετό κατ’ οίκον που αποτελεί μία επιλογή γυναικών που θέλουν να βιώσουν την εμπειρία της γέννησης στο χώρο τους. Πρόκειται στη συντριπτική πλειονότητα για μητέρες που θέλουν να περιορίσουν το οικονομικό κόστος του τοκετού. Μάλιστα, ήταν ολέθρια η αναστάτωση που προκάλεσε η επιβολή από την πλευρά της Πολιτείας πληρωμής στους τοκετούς στα δημόσια νοσοκομεία το 2012 –που στη συνέχεια καταργήθηκε άρον άρον μέσα σε δύο μήνες- αφού μέχρι και σήμερα γυναίκες ρωτάνε στο νοσοκομείο αν θα επιβαρυνθούν με έξοδα τοκετού, όπως μας ενημερώνει η κ. Τσούλου. «Τότε ξεκίνησε η στροφή στους τοκετούς κατ’ οίκον. Καλλιεργήθηκε ένα «σύνθημα» που μέχρι και σήμερα δεν έχει απαλειφθεί», σημειώνει η διευθύντρια της μαιευτικής, υπογραμμίζοντας ότι: «ο τοκετός κατ’ οίκον με την παρουσία μαίας εγκυμονεί πολλούς κινδύνους, αφού εδώ δε γίνεται ο τοκετός, όπως στην Αγγλία και την Αμερική, με το ασθενοφόρο να βρίσκεται από κάτω και όλες τις υπόλοιπες συνθήκες ασφαλείας. Εδώ οι συνθήκες αυτές είναι ανύπαρκτες. Εμείς συχνά ερχόμαστε αντιμέτωποι με γυναίκες που γέννησαν σε άθλιες καταστάσεις». Δυστυχώς, όμως στη χώρα μας δεν υπάρχουν στοιχεία μητρικής και νεογνικής θνησιμότητας, οπότε το πρόβλημα δεν μπορεί να εντοπιστεί στην ολότητά του.
Η «μόδα» του τοκετού κατ’ οίκον στην Ελλάδα βρίσκει έδαφος για οικονομικούς λόγους και υπάρχουν πολλά εμπόδια όταν πρόκειται για περίπτωση επιλογής για άλλους λόγους από την πλευρά της μέλλουσας μητέρας. Οι παλιές και έμπειρες μαίες δεν ασκούν πια το επάγγελμα, ενώ η παρουσία γυναικολόγου στο σπίτι συναντά εμπόδια. Ένα από αυτά, όπως μας εξηγεί η κ. Τσούλου, είναι ότι απαγορεύεται να πεταχτούν τα «απόβλητα του τοκετού». Μάλιστα, γι’ αυτό το λόγο βρίσκονται σε εξέλιξη ποινικές διώξεις στη Θεσσαλονίκη.
Σχεδόν μία στις δύο γυναίκες γεννά με καισαρική στο νοσοκομείο της Ξάνθης
Οι νέες μητέρες πλέον έχουν εξοικειωθεί με την πιθανότητα να γεννήσουν με τη χειρουργική διαδικασία, θεωρώντας την καισαρική τομή μια επέμβαση ρουτίνας, ακριβώς επειδή απαντάται τόσο συχνά στην καθημερινή μαιευτική πρακτική. Με αυτή τη ροπή ευθυγραμμίζεται και το Γενικό Νοσοκομείο της Ξάνθης, όπου ενώ το 1987 οι καισαρικές τομές αποτελούσαν το 14% των συνολικών τοκετών, το 2010 έφτασαν το 33% και το 2011 το 40%! Τα τελευταία χρόνια οι καισαρικές τομές αποτελούν το 45% των τοκετών περίπου, που σημαίνει ότι σχεδόν μία στις δύο γυναίκες φέρνουν στον κόσμο τα μωρά τους μέσα σε αίθουσες χειρουργείων. Όπως ξεκαθαρίζει η κ. Τσούλου, στο νοσοκομείο της Ξάνθης οι μέλλουσες μητέρες εισάγονται πάντα με πρωτόκολλο φυσιολογικού τοκετού και επιλέγεται η καισαρική τομή μόνο αν παρουσιαστούν επιπλοκές.
Την ίδια στιγμή σε κεντρικά νοσοκομεία των Αθηνών, αλλά και σε κλινικές το ποσοστό των καισαρικών τομών ξεπερνά το 50%, πράγμα που με βάση τη συνεχή αύξηση χρήσης αυτής της μεθόδου, δημιουργεί μια εικόνα ότι σταδιακά εγκαταλείπεται ο φυσιολογικός τοκετός που δίνει τη θέση του σε μια διαδικασία λιγότερο επώδυνη από ψυχολογική και σωματική άποψη, με περισσότερες δυνατότητες προγραμματισμού και από πλευράς εγκυμονούσας, αλλά και γιατρού, αλλά και με περισσότερο κόστος για την οικογένεια.
Οι συνθήκες αλλάζουν, αλλά τα αυξημένα ποσοστά των καισαρικών παραμένουν
Κύρια αιτία της εκτίναξης του αριθμού των καισαρικών τα τελευταία χρόνια είναι ότι η χώρας μας δεν μπορεί να περιορίσει τις λεγόμενες «ενδείξεις» (δηλ. μ’ ένα τρόπο τους τυποποιημένους κανόνες που ακολουθούν οι μαιευτήρες, προκειμένου να ελαχιστοποιήσουν τον κίνδυνο για τη μητέρα και το παιδί κατά τον τοκετό), όπως συμβαίνει σε άλλα κράτη. Όπως μας περιγράφει η κ. Τσούλου, σκιαγραφώντας και την ευθύνη που αναλαμβάνουν οι γυναικολόγοι-μαιευτήρες, όταν πριν από δεκαετίες πέθανε μία γυναίκα από ρήξη μήτρας και ο διευθυντής της κλινικής αυτοκτόνησε, οι γιατροί της ειδικότητας αποφάσισαν να τηρήσουν άγραφους κανόνες που εγγυώνται περισσότερο την ασφάλεια της μητέρας και του νεογνού. Τέτοιοι κανόνες είναι η επιλογή της καισαρικής τομής σε περιπτώσεις που η γυναίκα γίνεται μητέρα για πρώτη φορά μετά τα 35 ή όταν υπάρχει εξωσωματική γονιμοποίηση. Ωστόσο, όπως διευκρινίζει η ίδια οι συνθήκες αλλάζουν και αυτό κατευθύνει και την τακτική που επιλέγεται στον τοκετό. «Πλέον πολλές γυναίκες γεννούν για πρώτη φορά στα 36, οπότε επιβάλλεται παραπάνω προσοχή, αλλά δεν είναι κάτι σπάνιο. Επιπλέον και οι λεγόμενη «πολύτιμη» εγκυμοσύνη με την εξωσωματική γονιμοποίηση πλέον απαντάται αρκετά συχνά, οπότε και εκεί σε κάποιες περιπτώσεις γεννούν με φυσιολογικό τοκετό».
«Το ζήτημα για εμάς», συνεχίζει η κ. Τσούλου «είναι η ευθύνη. Μπορεί μία γυναίκα να θέλει να γεννήσει με φυσιολογικό τοκετό, αλλά όταν εμείς διαπιστώνουμε προβλήματα δε μπορούμε να κάνουμε δεκτό το αίτημά της. Άλλωστε, όταν για παράδειγμα οι μαιευτήρες της βάρδιας είναι δύο και καλούνται να αναλάβουν τέσσερις τοκετούς, πώς θα μπορέσουν να ανταπεξέλθουν με επιτυχία; Και τίθεται θέμα κατά πόσο ένας γιατρός μπορεί να της επιτρέψει, εφόσον έχει διαπιστώσει επιπλοκές να πάει σε κλινική. Άλλωστε, για το δημόσιο νοσοκομείο το θέμα είναι μόνο η διασφάλιση της υγείας, δεν υπάρχουν οικονομικά οφέλη από την καισαρική».
Πάντως, η ίδια σημειώνει ότι η μαιευτική λειτουργεί χωρίς οξύτατες δυσκολίες, όπως άλλες κλινικές, αλλά με μείζον ζήτημα την έλλειψη αναισθησιολόγων που όπως τονίζει, επηρεάζει κατά κύριο λόγο την εν λόγω κλινική.
Η υπογεννητικότητα «πληγή» για την Ξάνθη
Παρότι για αρκετά χρόνια το νοσοκομείο της Ξάνθης κρατούσε τα «σκήπτρα» στις γεννήσεις, σε σχέση με άλλα περιφερειακά νοσοκομεία με αυξημένους αριθμούς γεννήσεων, τα τελευταία χρόνια είναι εξαιρετικά κρίσιμη η διαπίστωση της υπογεννητικότητας. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Γ.Ν.Ξ. οι γεννήσεις το 2010 ήταν 1.300, μειώθηκαν το 2011 στις 1.150, μειώθηκαν περαιτέρω στις 1.004 το 2012 και έφτασαν τις 887 την τελευταία χρονιά. «Η εικόνα αυτή είναι αντίστοιχη με άλλα μαιευτήρια του ΕΣΥ, αλλά δεν συνοδεύτηκε από αυξήσεις στους τοκετούς σε κλινικές, όπου οι μειώσεις είναι ακόμη μεγαλύτερες, πράγμα που δηλώνει το σοβαρό πρόβλημα της υπογεννητικότητας», σχολίασε η κ. Τσούλου.
Ελένη Διαφωνίδου
