Ξέρεις ποιος πραγματικά είσαι; Η διαδικασία της αυτογνωσίας είναι ένας μακρύς δρόμος, μια δυναμική διαδικασία που σταματά μόνο στο τέλος της ζωής. Σ’ αυτόν τον δρόμο συναντάς πλευρές σου που σου αρέσουν και κάποιες που σε τρομάζουν ή σε απωθούν. Είναι εύκολο να προσκολληθείς στις πλευρές που σου αρέσουν, να τις υιοθετήσεις σαν σημαντικό κομμάτι της αυτοβιογραφίας σου. Τι γίνεται όμως όταν έρχεσαι αντιμέτωπος με πλευρές που νιώθεις ότι απειλούν την αίσθηση της προσωπικής σου αξίας;
Η ιστορία του ανθρωπίνου γένους αποδεικνύει με άφθονα παραδείγματα την ικανότητα του ανθρώπου για πράξεις μεγαλείου αλλά και μικρότητας. Με τον ίδιο τρόπο ο καθένας μας κρύβει μέσα του έναν μικρόκοσμο αγνών συναισθημάτων και προθέσεων αλλά και ένστικτα και τάσεις πιο σκοτεινές. Αυτό δεν μας αρέσει να το αναγνωρίζουμε. Προτιμούμε να ‘τοποθετούμε’ τα σκοτεινά στοιχεία σε άλλους, να τα βλέπουμε σαν χαρακτηριστικά της προσωπικότητας διαφορετικών, κακών ανθρώπων. Στην πραγματικότητα ο καθένας μας είναι ικανός για ομορφιά αλλά και για ασχήμια. Δεν είναι οι βαθύτερες τάσεις ούτε καν τα συναισθήματα που δίνουν το στίγμα μας αλλά ο τρόπος με τον οποίον επιλέγουμε να ακολουθήσουμε και να εκφράσουμε τις τάσεις μας, με άλλα λόγια οι πράξεις μας, που μας διαφοροποιούν και ορίζουν τι είμαστε.
Αποδεχόμενοι το δισυπόστατο της ανθρώπινης ύπαρξης, την έμφυτη ικανότητα για μεγαλείο και ασχήμια που έχουμε όλοι μας, ανοίγει τον δρόμο για γνήσια αποδοχή του εαυτού μας με τις ομορφιές αλλά και τις ατέλειές του. Και αυτό δεν αφορά μόνο την ικανότητα για καλοσύνη και κακία. Αφορά και την αποδοχή δύσκολων συναισθημάτων, όπως φόβος, θυμός ή ζήλεια, την αναγνώριση της ευαίσθητης, αδύναμης πλευράς μας, τη συνειδητοποίηση χαρακτηριστικών μας που μάθαμε να τα κρύβουμε για να κερδίσουμε την αποδοχή των άλλων. Κάποιες φορές στην προσπάθειά μας να μην δούμε πλευρές μας που δεν μας αρέσουν, τις βρίσκουμε και τις ενισχύουμε, τις ‘προβάλουμε’ δηλαδή σε άλλους, όπως για παράδειγμα στο σύντροφό μας. Για παράδειγμα ένα ζευγάρι που οι ευθύνες κατανέμονται άνισα, με τη γυναίκα στη θέση του δυνατού ‘γονέα’ και τον άντρα στη θέση του αδύναμου ‘παιδιού’. Η γυναίκα έχει κι εκείνη μια κρυφή, αδύναμη πλευρά που ποθεί να στηριχθεί πάνω στον άλλον. Δεν έχει μάθει όμως να την αναγνωρίζει και γι’ αυτό επέλεξε άντρα που εκφράζει και τη δική της κρυφή αδυναμία. Έτσι σ’ αυτή τη σχέση ο άντρας εκφράζει τις ανάγκες για εξάρτηση και των δύο ατόμων, κατάσταση που τους παγιδεύει, αφού κρατάει τον ίδιο ανήμπορο και τη γυναίκα υπερφορτωμένη.
Η αυτογνωσία δεν είναι εύκολος δρόμος. Έχει επικίνδυνα περάσματα, δυσάρεστες εκπλήξεις, κακοτοπιές. Είναι όμως ένας πλούσιος σε εμπειρίες δρόμος, που σε απελευθερώνει και σου επιτρέπει να κάνεις επιλογές που πίστευες ότι δεν είχες. Και μετά από το αρχικό σοκ είναι τέτοια η ανακούφιση όταν κοιτάς κατάματα αυτό που είναι ήδη εκεί..
Σοφία Μεσσάρη
Κλινική Ψυχολόγος & Οικογενειακή Θεραπεύτρια
Κέντρο Ψυχολογικών Θεραπειών «Ψυχή τε και σώματι»
Πινδάρου 11Β, Ξάνθη. Τηλ.: 25411 00434.
www.ptks.gr
