Σοφόν το σαφές. Ε! λοιπόν το «Σχέδιο Αθηνά» δεν είναι σαφές. Για την ακρίβεια δεν έχει ούτε μια σαφή παράμετρο. Θα μπορούσαμε να ρωτήσουμε τους συντάκτες του σχεδίου αν θέσανε έναν γενικό κανόνα και αν αυτός τηρήθηκε. Αν θέσανε μια γενική αρχή, μετρήσιμη και αυτή μετρήθηκε.
Όταν οι παράμετροι που τίθενται σε μια συζήτηση-διαβούλευση έχουν μια ελαστικότητα από το μηδέν έως το άπειρο τότε δεν μπορεί να γίνει συζήτηση, να βγει συμπέρασμα ούτε προφανώς να γίνει κάποια εφαρμογή.
Όταν λέμε εφαρμογή εννοούμε προγραμματισμένη, προσχεδιασμένη εφαρμογή κα όχι όπως τα βρήκαμε ή όπως μας έρθουν. Διάλογος 45 ημερών, εγώ θα προτιμούσα 40 διότι μου αρέσουν οι συνειρμοί! Θα αρχίσουν λοιπόν οι συζητήσεις στις οποίες θα δήτε ότι όλοι ανεξαιρέτως θα έχουν δίκαιο.
Όλοι θα δικαιωθούν και δεν θα δικαιωθούν! Όλοι θα λένε σωστά πράγματα, θα κάνουν σωστές προτάσεις. Όλα θα πέσουν σε έναν κυκεώνα. Μετά θα βάλουμε την κουτάλα, θα τα ανακατέψουμε και τέλος θα μοιράσουμε τον κυκεώνα σε βαθιά ή ρηχά πιάτα! Επομένως Αθηνούλα χωρίς ελπίδες απάλειψης της ‘νούλας’ (ΤΑ ΝΕΑ ‘Τα παθήματα της Αθηνάς’ 29-1-2013).
Ας δούμε λοιπόν μερικές παραμέτρους, και τις τιμές τους, οι οποίες θα μπορούσαν να αποτελέσουν βάσεις για συζήτηση. Τα παραδείγματα από τα ΑΕΙ.
1. Ένα Τμήμα για να θεωρηθεί ως τέτοιο πόσα τουλάχιστο μέλη πρέπει να έχει; Για να καλυφθεί ένα πρόγραμμα σπουδών 50-60 μαθημάτων και απροσδιόριστο αριθμό φοιτητών, με διάφορα αντικείμενα, πόσους διδάσκοντες πρέπει να έχει; Πρέπει να καλύπτονται μεταβολές όπως ασθένειες, εκπαιδευτικές άδειες, συνταξιοδοτήσεις κα. Το Σχέδιο Αθηνά δεν βλέπει αυτήν την παράμετρο. Την αγνοεί πλήρως άρα δεν μπορεί να απαντήσει στο σχετικό ερώτημα. Έτσι βλέπουμε να υπάρχουν Τμήματα με 0 διδάσκοντες. Δικαιούται λοιπόν το σχετικό Τμήμα να απαιτεί «αύξηση» του αριθμού των μελών ΔΕΠ. Βέβαια πάλι το ερώτημα υπάρχει: Πόσο να αυξηθεί το 0; Δεν ρωτώ κακίες του τύπου πόσες ‘φορές’ να αυξηθεί το 0; Αυτό το ποσό στα μαθηματικά λέγεται ασαφές (fuzzy). Το υπουργείο όμως μπορεί να υποσχεθεί έστω τέτοια αύξηση; Τι θα γίνουν οι εισερχόμενοι φοιτητές; Ποια είναι η δυνατότητα να πάρουν πτυχίο; Ας μη μας διαφεύγει ότι υπάρχει στο σχέδιο Τμήμα το οποίο δεν δίνει πτυχίο!
2. Πόσα Τμήματα έχει μια Σχολή; Δηλαδή ένας ευρύς επιστημονικός χώρος ο οποίος έχει κατευθύνσεις σπουδών δηλαδή Τμήματα; Πόσες Σχολές πρέπει να έχει ένα Πανεπιστήμιο για να λέγεται Πανεπιστήμιο και όχι «Επιστήμιο»; Αν δεν έχεις αποφασίσει γι’ αυτά τα νούμερα τότε επάνω στο τραπέζι της συζήτησης υπάρχει ένας τραγέλαφος. Ένα αφύσικο, αλλόκοτο πράγμα. Δεν μπορείς να καταλάβεις αν είναι τράγος ή ελάφι. Γι αυτό βλέπουμε το εφεύρημα-ευφυολόγημα «μονοτμηματική Σχολή». Το Μετσόβιο Πολυτεχνείο, το Πολυτεχνείο Κρήτης δεν διακρίνουν τους όρους Σχολή και Τμήμα. Αυτό το αντιλαμβάνονται πλήρως τα άλλα Πολυτεχνεία τα οποία είναι Σχολές. Ήσυχο λοιπόν το ΕΜΠ και βλέπει θετικά την Αθηνά, είναι Πανεπιστήμιο ή απλώς έχει δύναμη; Οι Νομικές και τα ΤΕΦΑΑ εντάξει είναι παντού από μόνες τους σχολές, έχουν και πολλά μέλη ΔΕΠ.
Είναι όμως δυνατόν να μη γνωρίζουν τον όρο «κατεύθυνση», τον όρο «τμήμα; Δεν μπορούν να αντιληφθούν ότι οι πτυχιούχοι τους μπορούν να ασχοληθούν ερευνητικά και επαγγελματικά σε διαφορετικούς χώρους;
Αν ενώσει κανείς δυο τραγέλαφους τότε δεν γνωρίζω το μέγεθος της τερατογένεσης. Για παράδειγμα υπάρχει η Σχολή Θετικών Επιστημών στο ΕΚΠΑ με πάνω από 1200 μέλη ΔΕΠ. Δηλαδή έχει περισσότερα μέλη ΔΕΠ από όλα τα ΑΕΙ εκτός του Αριστοτελείου και του ΕΚΠΑ στο οποίο υπάγεται!
Άλλο εφεύρημα-παυσίπονο: Ομόσπονδο Πανεπιστήμιο «Κοραής». Εκεί χάνονται οι έννοιες Πανεπιστήμιο, Σχολή, Τμήμα και όλοι ευχαριστημένοι εξού και το παυσίπονο!
3. Τα επαγγέλματα, οι τέχνες και οι επιστήμες γεννιούνται από την ζωή. Η οργάνωση όμως αυτών ή το να τα δούμε ως οργανωμένο σύνολο, ως δομή, είναι θέμα του μυαλού και των επιστημών του. Επομένως θα πρέπει και εδώ, σε αυτό το πραγματικό χάος, να τεθούν μερικές αρχές, μερικά όρια, ένα πλαίσιο. Μέσα σε πλαίσια θα γίνει η όποια συζήτηση. Μέσα στα πλαίσια θα αναπτυχθεί η σκέψη. Η σκέψη αναπτύσσεται, μέχρι που γίνεται αχαλίνωτη, όταν βάλει η ίδια τα πλαίσια. Η εφαρμογή του όποιου σχεδίου προταθεί τελικά θα αναδείξει τεράστια προβλήματα τα οποία θα χαθούν στα τεράστια προβλήματα της ζωής. Θέλω να πω ότι θα εμφανιστούν προβλήματα τα οποία θα τα υποστούν κάποιοι εκόντες-άκοντες.
Ανακεφαλαιώνοντας, ο «Νόμος Πλαίσιο» δεν μπορεί να εφαρμοστεί γιατί δεν έχει ούτε «πλαίσιο» (ΝΕΑ 23-8-2012 ‘Εφαρμογή του ανεφάρμοστου’). Αν δεν τεθεί Πλαίσιο τότε θα είναι ένας απλός νόμος, ένας νόμος σαν όλους τους άλλους: Περιστασιακός και αυθαίρετος.
Του Θωμά Βουγιουκλή
Καθηγητή Μαθηματικών στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Πρόεδρο του ΠΤΔΕ
* το άρθρο δημοσιεύθηκε στα ΝΕΑ
