Αποδυνάμωση χωρίς επιστροφή για τα βιβλιοπωλεία

Τις ελπίδες, αλλά και τις πρώτες ενδείξεις ότι το βιβλίο θα αντισταθεί στην πολυσύνθετη κρίση και θα αποτελέσει ένα καταφύγιο σε εποχές δοκιμασίας για κάθε ηλικία, διαψεύδει η σημερινή εικόνα της αγοράς του βιβλίου. Οι πωλήσεις έχουν μειωθεί σημαντικά, οι εκδοτικοί οίκοι παρουσιάζουν σημαντικές απώλειες με αποτέλεσμα να περιορίζουν τις εκδόσεις, οι ηλεκτρονικές εκδόσεις γίνονται όλο και πιο δημοφιλείς, όπως και οι παραγγελίες βιβλίων μέσω ίντερνετ και όλα δείχνουν ότι αφενός συρρικνώνεται το επάγγελμα του βιβλιοπώλη και αφετέρου τίθεται ο κίνδυνος να χαθεί η λογοτεχνία και το καλό βιβλίο.

Τις σημαντικές απώλειες στην αγορά του βιβλίου διαπιστώνουν πρώτοι οι ίδιοι οι βιβλιοπώλες, που βλέπουν την κίνηση στα βιβλιοπωλεία τους να μειώνεται όλο και περισσότερο. Οι εκδοτικοί οίκοι επιχειρούν με μειώσεις και προσφορές να «κρατήσουν» την αγορά, όμως, όπως δείχνουν οι σημερινές συνθήκες, ακόμη και αν η χώρα ανακάμψει από την κρίση, η εικόνα δε θα επανέλθει ξανά για τα βιβλιοπωλεία. Ο εκδότης και βιβλιοπώλης Μιχάλης Σπανίδης μιλά για τις πρακτικές που δρουν ανταγωνιστικά στα καταστήματα προμήθειας βιβλίων και ο Ανδρέας Καφετζής, που για 10 χρόνια λειτούργησε το βιβλιοπωλείο «Παπασωτηρίου» στην Ξάνθη, που πήρε τη, δύσκολη, όπως μας λέει απόφαση να αποχωρήσει από την αγορά της, αφού τα οικονομικά δεδομένα δρουν σε βάρος των σημερινών βιβλιοπωλών, εξηγεί γιατί χάνεται το επάγγελμα του βιβλιοπώλη.

Με το βλέμμα στον κίνδυνο να χαθεί το καλό βιβλίο μάλιστα, 11 βιβλιοφιλικά μπλογκς απέστειλαν επιστολή στους εκδοτικούς οίκους ζητώντας τους να προβούν σε ένα «θαρραλέο βήμα» και να μειώσουν, παρά τις δικές τους απώλειες, την τιμή των βιβλίων «ώστε να μην ανακοπεί η δημιουργική έκφραση όλων αυτών, στους οποίους ανάμεσα, πάντοτε, υπάρχουν ταλέντα που δεν πρέπει να χαθούν, επειδή θα έχει προκριθεί λόγω ωμής ανάγκης, το εφήμερο και το ευπώλητο».

Τη ζημιά που επιφέρουν οι πανελλαδικές εφημερίδες, οι οποίες με ελάχιστο αντίτιμο δίνουν βιβλία στις κυριακάτικες, κυρίως, εκδόσεις τους, αλλά και την εκποίηση βιβλίων σε λαϊκές από βιβλιοπωλεία που κλείνουν, στηλιτεύει ο Μιχάλης Σπανίδης, που εξηγεί ότι η ακόμη μεγαλύτερη μείωση της φιλαναγνωσίας στο περιβάλλον της κρίσης στη χώρα μας, μαζί με την επικράτηση της εποχής της εικόνας, έχουν συντελέσει στις σημαντικές απώλειες των βιβλιοπωλείων, τόσο σε λογοτεχνικά βιβλία, όσο και σε βοηθήματα. «Οι εκδοτικοί οίκοι με μεγάλο ετήσιο κύκλο εργασιών έχουν προβεί σε μειώσεις, ωστόσο και γι αυτούς έχουν αλλάξει τα πράγματα αφού κόπηκαν οι προμήθειες. Ένα ακόμη χτύπημα, το χειρότερο μάλιστα, είναι ότι κλείνει και το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου, άρα χάνονται και οι πρωτοβουλίες για την τόνωση της φιλαναγνωσίας», σημειώνει ο Μιχάλης Σπανίδης, δείχνοντας ως μόνο σημείο αισιοδοξίας την αγορά του παιδικού βιβλίου, το οποίο συνεχίζει και λόγο της τιμής του να αποτελεί ένα δημοφιλές δώρο για τα παιδιά.

Ο Ανδρέας Καφετζής εξηγεί ότι και οι ίδιοι οι εκδοτικοί οίκοι έχουν προβεί σε μειώσεις τιμών, αλλά δεν μπορούν να κάνουν πολλά πράγματα, λόγω των ιδιαιτέρως υψηλών συγγραφικών δικαιωμάτων. Δεν βάλλει κατά της ελαφριάς λογοτεχνίας, αφού, όπως σημειώνει, οι εισροές από τις πωλήσεις της μπορούν να επενδυθούν σε άξιες λόγου και πιο ποιοτικές εκδόσεις. «Κυρίαρχη αιτία βέβαια της μείωσης των πωλήσεων είναι η κρίση, αφού ο κόσμος έχει περιορίσει όλες του τις αγορές, σε ρούχα, παπούτσια άρα και σε βιβλία, όμως η εξήγηση είναι πιο σύνθετη. Στην αρχή, το βιβλίο φάνηκε ότι αντιστέκεται στην κρίση γιατί μπορεί να αποτελέσει μία καταφυγή, όμως πλέον πλήττεται σημαντικά. Ωστόσο, η διάδοση των ηλεκτρονικών αγορών, καθώς και τα ηλεκτρονικά βιβλία (e–books) που γίνονται όλο και πιο δημοφιλή, δείχνουν ότι ο βιβλιοπώλης σιγά- σιγά χάνεται και άρα ακόμη και αν επέλθει οικονομική ανάκαμψη για τα βιβλιοπωλεία η κατάσταση δε θα επανέλθει», αναφέρει ο Ανδρέας Καφετζής.

Ελένη Διαφωνίδου