Το πρόγραμμα των εκδηλώσεων της 4ης Οκτωβρίου
Σύντομο ιστορικό για τα πολεμικά και διπλωματικά γεγονότα που σηματοδότησαν την απελευθέρωση της Ξάνθης
Ενενήντα τρία χρόνια συμπληρώνονται από την 4η Οκτωβρίου 1919, όταν ξημέρωσε για την Ξάνθη το τέλος της κατοχής και η απελευθέρωση από τους Βούλγαρους. Εκδηλώσεις θα τελεστούν και φέτος στο πλαίσιο του εορτασμού, που θα κορυφωθεί με την παρέλαση, ανήμερα της εθνικής εορτής.
Πρόγραμμα εκδηλώσεων εορτασμού 93ων Ελευθερίων Ξάνθης
– Τετάρτη 3 Οκτωβρίου
Διήμερος γενικός σημαιοστολισμός από τις 8 το πρωί έως τη δύση του ήλιου της 4ης Οκτωβρίου. Φωταγώγηση Δημοσίων, Δημοτικών καταστημάτων, καθώς και των καταστημάτων Ν.Π.Δ.Δ. και τραπεζών, κατά τις βραδινές ώρες της 3ης έως και της 4ης Οκτωβρίου. Κατά το ίδιο χρονικό διάστημα θα φωταγωγηθεί η πόλη της Ξάνθης με τη φροντίδα του Δήμου Ξάνθης.
Ώρα 11:00: Επιμνημόσυνη δέηση στο Ηρώο της πόλης, κατάθεση στεφάνων από σχολεία, προσκόπους, οδηγούς, αντιπροσωπείες όλων των οργανώσεων, συλλόγων, σωματείων και ιδρυμάτων.
Ώρα 18:30: Υποδοχή Ιεράς Εικόνας Αρχαγγελιώτισσας στην κεντρική πλατεία.
Ώρα 19:00: Μέγας Πανηγυρικός Αρχιερατικός Εσπερινός στον Ιερό Ναό της Του θεού Σοφίας προεξάρχοντος του Μητροπολίτη Ξάνθης και κ. Παντελεήμονος.
Ώρα 20:00: Ίδρυμα Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης- Καπναποθήκη «Π» του Ιδρύματος. Ομιλία Πρέσβη κ. Αλέξη Αλεξανδρή με θέμα: «Χαρίσιος Βαμβακάς: Ένας ευπατρίδης πολιτικός και διπλωμάτης – Η Ελληνική Θράκη 1919-1920»
(Η έκθεση θα λειτουργήσει από 1 έως 10.10.2012)
– Πέμπτη 4 Οκτωβρίου
Ώρα 07:00: Ανάκρουση Εωθινού από τις φιλαρμονικές του Δ΄ Σ.Σ. και του Δημοτικού Ωδείου Ξάνθης.
Ώρα 08:00: Έπαρση σημαίας στην Κεντρική Πλατεία της πόλης. Τιμές θα αποδώσει τμήμα Στρατού και η Φιλαρμονική του Δ΄Σ.Σ.
Ώρα 10:30: Επίσημη δοξολογία στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό του Τιμίου Προδρόμου, προεξάρχοντος του Μητροπολίτη Ξάνθης κ. Παντελεήμονος.
Εκφώνηση πανηγυρικού από το φιλόλογο – συγγραφέα κ. Θανάση Μουσόπουλο με θέμα: «Δημιουργοί της Ελευθερίας, Οικοδόμοι της Ανάπτυξης».
Ώρα 11:00: Δημαρχείο Ξάνθης – Βράβευση συμπολιτών, δεξίωση
Ώρα 12:00: Επιμνημόσυνη Δέηση στο Ηρώο της πόλης, προεξάρχοντος του Μητροπολίτη Ξάνθης κ. Παντελεήμονος. Κατάθεση στεφάνων από τις τοπικές πολιτικές και στρατιωτικές αρχές, από το Σύνδεσμο Αναπήρων και θυμάτων Πολέμου και τις εθελοντικές οργανώσεις.
Ώρα 12:15: Παρέλαση Αναπήρων και θυμάτων Πολέμου, εθελοντριών Αδερφών Ε.Ε. Σταυρού, Εφέδρων Πολεμιστών, Πολεμιστών Εθνικής Αντίστασης, μαθητών, φοιτητών, προσκόπων, Δοκίμων Αστυφυλάκων, στρατού, μπροστά από τους επίσημους στην Πλατεία Ελευθερίας
Ώρα 18:00: Υποστολή σημαίας. Τιμές θα αποδώσει τμήμα Στρατού και η Φιλαρμονική του Δ΄Σ.Σ.
Σύντομο χρονικό της 4ης Οκτωβρίου
Η 4η Οκτωβρίου υπήρξε ένα πραγματικό ορόσημο στη νεότερη ιστορία της Θράκης. Είναι το τέλος της ασέληνης νύχτας της δουλείας και η χαραυγή της ελευθερίας της Ξάνθης, αρχικά και της υπόλοιπης Δ. Θράκης στη συνέχεια.
Είναι η ευτυχής κατάληξη μιας σειράς πολεμικών και διπλωματικών αγώνων και προσπαθειών που μπορούμε να πούμε ότι άρχισαν τουλάχιστον 7 χρόνια νωρίτερα, στις 4 Οκτωβρίου 1912, όταν έμπαινε η Ελλάδα στον Α΄ Βαλκανικό πόλεμο (για να μην αναφερθούν τα όσα έλαβαν χώρα στη γη κατά την περίοδο τουλάχιστον των ετών 1900-1912). Βέβαια σ’ αυτά τα 7 χρόνια (από 1912 μέχρι το 1919) πολλά μεσολάβησαν, τα κυριότερα των οποίων ήταν:
Α) Πρώτη οκτάμηνη βουλγαρική κατοχή (1912-1913). Αρχή διωγμών προς εκβουλγαρισμό της Θράκης.
Β) Πρώτη απελευθέρωση της Δ. Θράκης από τον ελληνικό στρατό (13-14 Ιουλίου 1913), η οποία όμως ήταν βραχύβια (μόλις 15 ημερών), γιατί οι τότε μεγάλες δυνάμεις επεδίκασαν και πάλι τη Δ. Θράκη στην ηττημένη Βουλγαρία (Συνθήκη Βουκουρεστίου 28 Ιουλίου 1913). Φυγή των Ελλήνων της Θράκης και μάλιστα των Ξανθίων.
Γ) Δεύτερη βουλγαρική κατοχή της Θράκης (Οκτώβριος 1913- Οκτώβριος 1919). Λεηλασία και αρπαγή των ελληνικών περιουσιών. Ερήμωση της Ξάνθης.
Δ) Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος (1914-1918). Πείνα και δυστυχία στη Θράκη. Νέα πολεμική αντιπαράθεση Ελλήνων και Βουλγάρων. Νίκη των Ελλήνων. Συνθηκολόγηση Βουλγαρίας (Οκτώβριος 1918).
Ε) Μαραθώνιες συζητήσεις στο Παρίσι (στο συνέδριο Ειρήνης) για την τύχη της Θράκης. Διεκδικήσεις των Ελλήνων, αντιδράσεις των Βουλγάρων αλλά και «φίλων» και συμμάχων της Ελλάδας (Ιανουάριος- Σεπτέμβριος 1919).
ΣΤ) Τελική απόφαση για δημιουργία, έστω προσωρινά «Διασυμμαχικού κράτους» στη Δ. Θράκη, υπό Γαλλική Διοίκηση. Ο Βενιζέλος το μόνο που επέτυχε ήταν να ενταχθεί στο διασυμμαχικό στρατό «κατοχής» η ενάτη ελληνική Μεραρχία, υπό το στρατηγό Γ. Λεοναρδόπουλο.
Ζ) Στις 4 Οκτωβρίου 1919 αρχίζει η προέλαση των συμμαχικών δυνάμεων στη Δ. Θράκη.
Πρώτος εισέρχεται ο ελληνικός στρατός και καταλαμβάνει το «τρίγωνο της Ξάνθης» (περίπου σημερινό Νομό Ξάνθης, μέχρι το ποτάμι του Ιάσμου) ενώ οι υπόλοιπες συμμαχικές δυνάμεις προωθούνται ανατολικότερα μέχρι τον Έβρο.
Η 4η Οκτωβρίου έγινε η αρχή και ο αρραβώνας της καταλήψεως – απελευθέρωσης και στη συνέχεια ενσωματώσεως της Δ. Θράκης στην Ελλάδα. βέβαια πολλά έπρεπε να γίνουν και έγιναν μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα. (Παλιννόστηση των Θρακών και μάλιστα των Ξανθίων, αφοπλισμός Βουλγάρων «χωροφυλάκων», οργάνωση ελληνικής κυβερνητικής μηχανής κλπ) όλα όμως λειτούργησαν άψογα.
Η) Στις 14 Μαΐου 1920 οι σύμμαχοι της Ελλάδας παραχώρησαν τη διοίκηση και φύλαξη και της υπόλοιπης Δ. Θράκης στις ελληνικές στρατιωτικές και πολιτικές αρχές, για να τη διοικούν και φρουρούν «εν ονόματι των συμμάχων».
Θ) Τέλος, στις 28 Ιουλίου 1920 με μια από τις συνθήκες των Σεβρών η Δ. Θράκη παραχωρήθηκε για να ενσωματωθεί στην Ελλάδα.
Κατά συνέπεια η 4η Οκτωβρίου αποδείχθηκε η αρχή του τέλους της δουλείας και η αρχή της ελευθερίας ολόκληρης της Δ. Θράκης. Έκτοτε και μέχρι σήμερα, ασφαλώς όμως και στο μέλλον, καταβάλλεται συνεχής αγώνας για περιφρούρηση του ύψιστου αγαθού της ελευθερίας που απολαμβάνουμε όλοι εδώ στη Θράκη μέσα σε πνεύμα ισονομίας και ισοπολιτείας, χωρίς διακρίσεις θρησκείας, φυλής, γλώσσας, κουλτούρας.
Ευελπιστούμε ότι το αγαθό της ελευθερίας που με τόσους αγώνες κατακτήθηκε από τους προγόνους μας θα προσπαθήσουμε κι εμείς και οι μελλοντικές γενιές των Θρακιωτών και γενικότερα των Ελλήνων να το διασφαλίσουμε αλώβητο και απρόσβλητο αλλά και αδιαπραγμάτευτο προς κάθε επιβουλέα και κατακτητή. Ίσως το βάρος είναι πιο μεγάλο στις επερχόμενες γενιές, γιατί «το φυλάξαι τα αγαθά χαλεπώτερον του κτήσασθαι» (το να διατηρήσεις τα αγαθά – και μάλιστα της ελευθερίας – είναι πιο δύσκολο από το να τα αποκτήσεις), όπως έλεγαν και οι πρόγονοί μας.
Ας μη ξεχνούμε ακόμα ότι «εύδαιμον το ελεύθερον, ελεύθερον δε το εύψυχον».
