Οι πανελλήνιες χαρακτηρίζονται από σκληρό ανταγωνισμό. Η πίεση γα επιτυχία είναι υψηλή, καθώς οι νέοι και οι οικογένειές τους γοητεύονται από το κύρος της ακαδημαϊκής εκπαίδευσης και το όνειρο της ασφαλούς επαγγελματικής αποκατάστασης που πιστεύουν ότι θα προσφέρει η εισαγωγή στη τριτοβάθμια εκπαίδευση. Βέβαια είναι φυσικό να επιθυμούμε να προοδεύσουν τα παιδιά μας και να οπλιστούν με εφόδια αυτή τη δύσκολη εποχή με τη προσδοκία ότι αυτά θα τους προσφέρουν μια πιο εύκολη και καλή ζωή. Αυτή η ευγενής φιλοδοξία όμως γίνεται προβληματική όταν σε μια οικογένεια η προσδοκία της ευτυχίας και η προσωπική αξία του νέου ταυτίζεται με την επιτυχία.
Ως παράφραση του ρητού «Αμαρτίαι γονέων παιδεύουσι τέκνα», θα μπορούσαμε να πούμε ότι «Φιλοδοξίες γονέων παιδεύουσι τέκνα». Αυτό συμβαίνει όταν, ασυνείδητα και χωρίς κακιά πρόθεση, κάποιοι γονείς περνάνε το μήνυμα στα παιδιά τους ότι η επιτυχία είναι ο μοναδικός δρόμος για μια ευτυχισμένη ζωή, ότι ο σεβασμός και η προσωπική καταξίωση ή ακόμα και η καταξίωση όλης της οικογένειας επιτυγχάνονται μόνο μέσω καλών αποτελεσμάτων στις εξετάσεις. Σ’ αυτή τη περίπτωση είναι αναμενόμενο η πιθανότητα αποτυχίας στις εξετάσεις να αντιμετωπίζεται με τρόμο, καθώς ο νέος δεν μπορεί να δει εναλλακτικούς δρόμους για μία ευτυχισμένη ζωή και ασφαλές επαγγελματικά μέλλον. Η πεποίθηση ότι «η επιτυχία φέρνει ευτυχία» δεν είναι μόνο εσφαλμένη αλλά και επιβλαβής για την συναισθηματική και ψυχική υγεία των νέων. Το βάρος της αποτυχίας γίνεται δυσβάσταχτο και μπορεί να οδηγήσει σε άγχος και μελαγχολία καθώς ο νέος βασανίζεται από σκέψεις όπως «Είμαι άχρηστος», «Ντρόπιασα την οικογένεια μου», «Δε θα καταφέρω τίποτα στο μέλλον».
Είναι σημαντικό να αγκαλιάσουμε τα παιδιά μας, να τους εκφράσουμε τη πίστη μας ότι αξίζουν γι’ αυτό που είναι, όχι γι’ αυτά που πετυχαίνουν, ότι τα αγαπάμε και τα θαυμάζουμε ανεξάρτητα από τις επιτυχίες ή αποτυχίες τους. Να τους διδάξουμε ότι μετράει η προσπάθεια και όχι μόνο το αποτέλεσμα. Όταν ο γιος και η κόρη ακούσει και δει στα μάτια του γονιού ότι «Αν δεν πετύχεις, δεν είναι το τέλος του κόσμου», «Θα σε στηρίξουμε να βρεις το δρόμο σου», τότε η πιθανότητα της αποτυχίας, αν και δυσάρεστη, παύει να είναι τρομακτική και η ενέργεια του νέου απελευθερώνεται από το άγχος που τον παραλύει και χρησιμοποιείται για να προσπαθήσει να πετύχει ό,τι μπορεί. Ο λαός μας σοφά λέει «Όταν ο θεός κλείνει μια πόρτα, ανοίγει ένα παράθυρο». Είναι καλό να θυμόμαστε και να θυμίζουμε στα παιδιά μας στις διάφορες δοκιμασίες της ζωής τους ότι πάντα υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις και ότι αρκεί να είναι καλά, να παραμείνουν θετικά και με πίστη ότι αξίζουν και θα βρουν το δρόμο τους.
Σοφία Μεσσάρη
Κλινική Ψυχολόγος & Οικογενειακή Θεραπεύτρια
Κέντρο Ψυχολογικών Θεραπειών «Ψυχή τε και σώματι»
Πινδάρου 11Β, Ξάνθη
Τηλ. 6957085624
