Ιδιαίτερα ανησυχητικά είναι τα αποτελέσματα έρευνας του Ινστιτούτου Μικρών Επιχειρήσεων (ΙΜΕ) και της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας (ΓΣΕΒΕΕ), που δόθηκαν στην δημοσιότητα τον προηγούμενο μήνα. Η έρευνα που παρουσιάζεται είναι η πρώτη για το 2012 και η πέμπτη κατά σειρά που διεξάγει το Ινστιτούτο Μικρών Επιχειρήσεων της ΓΣΕΒΕΕ σε συνεργασία με την εταιρία MARC AE σε εξαμηνιαία βάση από τον Μάιο του 2009. Έγινε σε πανελλαδικό δείγμα 1.200 πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων (0-49 άτομα προσωπικό), στο διάστημα 10 – 18 Ιανουαρίου 2012 και είχε ως βασικό στόχο την αποτύπωση του οικονομικού κλίματος στις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις, στους κλάδους της μεταποίησης, του εμπορίου και των υπηρεσιών, που αποτελούν το 99,6% των επιχειρήσεων στην Ελλάδα.
Τα ευρήματα αυτής της έρευνας μπορούν να συγκριθούν με τα αντίστοιχα των ερευνών του Ιουλίου 2011, του Ιανουαρίου 2011, του Ιουλίου 2010 και του Φεβρουαρίου 2010. Οι έρευνες αυτές ξεκίνησαν τον Μάιο του 2009 και επαναλαμβάνονται πλέον σε εξαμηνιαία βάση ενώ αποτελούν το μοναδικό εργαλείο, σε πανελλαδικό επίπεδο, για την καταγραφή της κατάστασης και της πορείας του μεγαλύτερου τμήματος της πραγματικής οικονομίας στην Ελλάδα. Όπως θα δούμε και παρακάτω, ο κίνδυνος για τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις είναι πολύ μεγάλος. Αν στο ερχόμενο διάστημα δεν συμβούν κοσμογονικές αλλαγές και η υφεσιακή κατάσταση διατηρηθεί στα ίδια επίπεδα, τότε κανείς δεν θα μπορεί να προβλέψει το μέλλον των επιχειρήσεων αυτών, που σταδιακά θα οδηγηθούν σε οικονομική καταστροφή και οριστικό κλείσιμο.
Ενδιαφέρει η εν λόγω εξέλιξη τους εκάστοτε κυβερνώντες; Ή μήπως απλά επαφίενται σε γενικόλογες υποσχέσεις περί αναστροφής του οικονομικού κλίματος και επενδυτικής ανάπτυξης; Τα στοιχεία της έρευνας είναι αποκαλυπτικά. Οι έμποροι και οι βιοτέχνες δείχνουν σαφώς πως δεν έχουν άλλες οικονομικές αντοχές και πως οι νόμοι της πιάτσας οδηγούνται προς κατάρρευση. Πως αντιμετωπίζουν τα Yπουργεία Oικονομικών και Ανάπτυξης τα εν λόγω στοιχεία; Και με ποιο τρόπο πιστεύουν ότι μπορεί να διασωθεί ακόμα κάτι; Τα πέτρινα χρόνια για τους μικροεπαγγελματίες έφτασαν. Ήδη, χιλιάδες είναι οι επιχειρήσεις, όπως θα δούμε και παρακάτω, που κλείνουν με συνοπτικές διαδικασίες, μη μπορώντας να αντέξουν την νέα δυσβάσταχτη οικονομική πραγματικότητα. Από όλη ετούτη την τραγωδία δεν αναμένεται να σωθεί κανείς. Και το μόνο που απομένει να κάνουμε είναι να καταγράφουμε τις ζημιές, μη μπορώντας να δώσουμε λύση όχι μόνο στους βιοτέχνες αλλά και στους χιλιάδες εργαζόμενους στις επιχειρήσεις τους.
Τι δείχνουν τα στοιχεία
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, περίπου 180.000 επιχειρήσεις δηλώνουν ότι αντιμετωπίζουν κίνδυνο κλεισίματος το επόμενο δωδεκάμηνο. Αν συνυπολογιστεί δε ο συντελεστής βιωσιμότητας, εκτιμάται ότι 61.200 θα είναι η καθαρή μείωση επιχειρήσεων τους επόμενους δώδεκα μήνες – εκ των οποίων περίπου 12.000 μέσα στο επόμενο τρίμηνο . Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο της έρευνας είναι ο κίνδυνος για απώλεια 240.000 θέσεων απασχόλησης (εργοδότες, αυτοαπασχολούμενοι, μισθωτοί) στο επόμενο δωδεκάμηνο. Σύμφωνα με τα στοιχεία, το 42,1% των επιχειρήσεων έκλεισε το 2011 με ζημιές και μόνο το 20,1% με κέρδη. Σε κάθε 1 πρόσληψη στον ιδιωτικό τομέα αντιστοιχούν 7 απολύσεις, στοιχείο που είχε καταγραφεί και στην έρευνα του Ιουλίου 2011. Προβλέπεται επίσης απώλεια επιπλέον 106.000 θέσεων μισθωτής εργασίας έως τον Ιούλιο του 2012 και περαιτέρω επιδείνωση των εργασιακών σχέσεων.
Εκτιμάται ότι ήδη χάθηκαν τουλάχιστον 65.000 θέσεις μισθωτής εργασίας το 2ο εξάμηνο του 2011. Η μείωση τζίρου ανέρχεται κατά μέσο όρο στο 33%. Στις εμπορικές επιχειρήσεις το Δεκέμβριο του 2011 η μείωση του τζίρου ήταν 31,2% σε σχέση με το Δεκέμβρη του 2010. Ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο είναι η αύξηση των επιχειρήσεων που μείωσαν ώρες και ημέρες εργασίας (37,4%), ενώ το 28,6% μείωσε αποδοχές στο προσωπικό του. Προβλέπεται δε ότι για το 1ο εξάμηνο του 2012, το 43% θα μειώσει με μεγάλη βεβαιότητα μισθούς και ώρες εργασίας. Τουλάχιστον 1 στις 3 επιχειρήσεις είναι με καθυστερημένες οφειλές και υποχρεώσεις (ΙΚΑ, ΟΑΕΕ, ΔΕΚΟ, Δημόσια Ταμεία, Προμηθευτές). Το 73,5% των μικρών επιχειρηματιών αναγκάστηκε να χρησιμοποιήσει προσωπικές καταθέσεις για την κάλυψη αναγκών της επιχείρησης. Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι μόνο το 22% θεωρεί ότι τα χρήματά τους είναι ασφαλή στην τράπεζα, το 29,2% στο εξωτερικό, ενώ το 37,1% αλλού.
Σημαντικό, τέλος, παραμένει το πρόβλημα των ακάλυπτων επιταγών. Το διάστημα μεταχρονολόγησης που επιθυμεί η πλειοψηφία των επιχειρηματιών είναι 2 μήνες. Οι ακάλυπτες επιταγές, που κατέχουν επιχειρηματίες και δεν τις έχουν σφραγίσει, πλησιάζουν τον αριθμό των ήδη σφραγισμένων. Η πλειοψηφία των μικρών επιχειρήσεων (55%) θεωρεί ότι δεν θα αποφύγουμε την χρεοκοπία. Και μόνο αυτό το γεγονός έχει άμεσες δυσμενείς επιπτώσεις στον οικονομικό κύκλο. Αυτά τα ολίγα αλλά άκρως ενδιαφέροντα στοιχεία για την κατάσταση των μικροεπαγγελματιών και βιοτεχνών. Απομένει να δούμε τις κινήσεις της Πολιτείας μετά τις εκλογές. Γιατί, το διάστημα που θα προηγηθεί, θα ξοδευτεί στις υποσχέσεις για καλύτερες μέρες. Που η εν λόγω έρευνα δεν προβλέπει.
Φίλιππος Ζάχαρης
(phil.zaharis@gmail.com)
