Στην εποχή της παρατεταμένης οικονομικής κρίσης. Τι προτεραιότητες δίδονται και πως κατανέμονται τα κονδύλια.
Σημαντικά είναι τα στοιχεία για την διάθεση των κονδυλίων το 2012, μια εποχή ιδιαίτερα κρίσιμη για το μέλλον του ευρώ. Τα στοιχεία μας έρχονται από τις Βρυξέλλες και βάσει αυτών μπορούν να γίνουν οι δέουσες συγκρίσεις σε σχέση με το 2011. Αξίζει λοιπόν να δούμε σε τι επενδύει το 2012 η ΕΕ και πόσα χρήματα διαθέτει συνολικά. To σχέδιο προϋπολογισμού της ΕΕ για το 2012, αντιπροσωπεύει 132,7 δισ. ευρώ σε πληρωμές που ισοδυναμούν με αύξηση ύψους 4,9 % σε σχέση με το 2011. Οι αναλήψεις υποχρεώσεων ανέρχονται σε 147,4 δισεκατ. ευρώ (+3,7%).
Βασικός στόχος του σχεδίου προϋπολογισμού για το 2012 είναι η πλήρης υποστήριξη της ευρωπαϊκής οικονομίας και των πολιτών της ΕΕ. Το σχέδιο προσπαθεί να εναρμονιστεί με το τρέχον κλίμα λιτότητας που επικρατεί σε εθνικό επίπεδο. Έγινε προσπάθεια να μειωθούν οι διοικητικές δαπάνες, αλλά και να αξιολογηθούν οι δράσεις των προγραμμάτων της περυσινής χρονιάς. Τα αποτελέσματα της αξιολόγησης έδειξαν ότι το μέσο αναπτυξιακής συνεργασίας μειώθηκε κατά 70,7 εκατ. ευρώ.
Το χρηματοδοτικό μέσο για τη συνεργασία με τις εκβιομηχανισμένες χώρες μειώθηκε επίσης κατά 14,5 εκατ. ευρώ λόγω των μεγάλων αποδεσμεύσεων κονδυλίων το 2007 και των χαμηλών επιδόσεων και των καθυστερήσεων στην έκδοση της νέας νομικής βάσης. Η χρηματοδότηση του προγράμματος GALILEO μειώθηκε κατά 24,9 εκατ. ευρώ. Ήδη βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη η υλοποίηση των προγραμμάτων του 2007. Οι αυξήσεις πληρωμών για τα ερευνητικά προγράμματα (+ 13,3% σε 7,6 δισ. ευρώ) και στα διαρθρωτικά ταμεία και το ταμείο συνοχής (+ 8,4 % σε 45,1 δισ. ευρώ) αποβλέπουν στην μεγιστοποίηση της συμβολής του προϋπολογισμού της ΕΕ στην οικονομική ανάπτυξη και στη συνοχή. Το σχέδιο προϋπολογισμού προβλέπει περίπου 57,7 δισεκατ. ευρώ σε πληρωμές εντός του 2012 στο πλαίσιο της διατηρήσιμης ανάπτυξης, ώστε να βοηθηθούν τα κράτη – μέλη να αυξήσουν τις επενδύσεις τους στους τομείς αυτούς, ενώ 62,6 δισ. ευρώ αφιερώνονται για τις προτεραιότητας της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», ποσό αυξημένο κατά 5,1 % έναντι του προηγούμενου έτους.
Οι πολίτες αποτελούν τον άξονα της ευρωπαϊκής πολιτικής και η ασφάλειά τους αποτελεί υψηλή προτεραιότητα για την ΕΕ. Το σχέδιο προϋπολογισμού του 2012 προβλέπει επίσης αύξηση κατά 6,8% στον τομέα της Ελευθερίας, Ασφάλειας και Δικαιοσύνης με δράσεις εστιασμένες στα συμφέροντα και τις ανάγκες των πολιτών. Επιπλέον, βάσει των πρωτοβουλιών της στρατηγικής «ΕΥΡΩΠΗ 2020», οι δράσεις υπέρ των νέων ανέρχονται σε 1,9 δισ. ευρώ, δηλαδή 15,0% περισσότερο από το 2011. Σημαντική θέση κατέχουν και οι ενέργειες για την κλιματική αλλαγή. Έτσι, καθ΄όλη την διάρκεια του 2012 αναμένεται σύμφωνα με τον προϋπολογισμό αύξηση 6,1% ώστε να επιτευχθεί συνολικό ποσό 8,1 δισ. ευρώ.
Όπως βλέπουμε ο προϋπολογισμός της ΕΕ είναι μεν προσεγμένος από οικονομικής άποψης καθώς λαμβάνει υπόψιν του την τρέχουσα λιτότητα και τις οικονομικές συνθήκες, όμως εστιάζει το ενδιαφέρον του σε αρκετές δράσεις σε διάφορους τομείς. Από πλευράς υποχρεώσεων, για παράδειγμα, μεγάλη έμφαση δίνεται στην συνοχή και ανταγωνιστικότητα για ανάπτυξη και απασχόληση (46,1%), στις ενισχύσεις και δαπάνες που συνδέονται με την αγορά (30%) αλλά και την αγροτική ανάπτυξη (10,8%). Τα ίδια περίπου ποσοστά ισχύουν και για τις πληρωμές για το 2012.
Προσεκτικός λοιπόν ο προϋπολογισμός, με παράλληλα όμως μεγάλα βήματα σε ότι αφορά περισσότερο την αγορά και την ανάπτυξη και λιγότερο την προώθηση εννοιών όπως δικαιοσύνη, ελευθερία και ασφάλεια ή τις διοικητικές δαπάνες που πάντως παρουσιάζουν αυξητικές τάσεις σε σχέση με τον προϋπολογισμό του 2011. Τι σημαίνει αυτό; Ότι πολύ απλά το βάρος δίδεται στην τόνωση της απασχόλησης και της αγοράς. Το 94% του ετήσιου προϋπολογισμού, όπως επισημαίνεται, επιστρέφει στις περιφέρειες και στις πόλεις, στις επιχειρήσεις, στους επιστήμονες και στους πολίτες της Ευρώπης, ενώ το μισό από το ποσό αυτό διατίθεται για την ανάπτυξη και την απασχόληση. Απομένει να δούμε κατά πόσο θα αποδώσει ο προϋπολογισμός αυτός ενώ βρισκόμαστε ήδη στον τέταρτο μήνα του έτους και πόσο τα νούμερα θα επαληθευτούν.
Το στοίχημα για την ΕΕ είναι πολύ μεγάλο, μας τονίζουν χαρακτηριστικά από τις Βρυξέλλες. Και θα εξαρτηθεί βέβαια και από την ανταπόκριση στις χώρες – μέλη. Σε κάθε περίπτωση μας επισήμαναν οι ειδικοί, μπορεί να πει κανείς πως καταβάλλεται κάθε δυνατή προσπάθεια για την ομαλή εναρμόνιση με τα νέα δεδομένα. Εναπόκειται λοιπόν στους πολίτες των χωρών – μελών της να αφομοιώσουν τις όποιες αλλαγές. Χωρίς αυτό βέβαια να σημαίνει ότι δεν υπάρχει δυνατότητα περαιτέρω αναπτυξιακής προοπτικής για τα επόμενα χρόνια που απαιτούν ακόμη καλύτερους προϋπολογισμούς λόγω της παρατεταμένης οικονομικής κρίσης.
(phil.zaharis@gmail.com)
