ΤΑ ΑΠΟΜΕΙΝΑΡΙΑ ΜΙΑΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ

ΧΡΙΣΤΟΣ Κ.ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ
 
 
Αυτές τις ημέρες, τα εγκυρότερα τουρκικά μέσα μαζικήςενημέρωσης, αναφέρθηκαν με ιδιαίτερη σοβαρότητα και κριτική διάθεση,σχεδόν μεσυμπάθεια, στα τραγικά γεγονότα της 6-7 Σεπτεμβρίου 1955, πουσηματοδότησαν τοάδικο και ατιμώρητο εισέτι τέλος του Ελληνισμού της Κωνσταντινούπολης.Ήταν μιαευχάριστη έκπληξη για ένα από τα πιο θλιβερά κεφάλαια στιςελληνο-τουρκικέςσχέσεις. Αυτή η ιστορική αυτογνωσία του δημοσιογραφικού και πολιτικούκόσμουτης Τουρκίας, αυτή η αναφορά μνήμης και ταυτόχρονα αυτή η παραδοχή–έμμεσηέστω- ενός ασυγχώρητου, ενός καλά οργανωμένου εγκλήματος, κάτι μπορείνασημαίνει.
Όσοι Θρακιώτες –και όχι μόνο- είναι μεταξύ 50 και 60 χρόνων,ασφαλώς θα θυμούνται τις σκηνές του χάους, του μίσους και των λεηλασιώνπουεκτυλίχτηκαν τότε στην Πόλη. Στιγμιότυπα σκληρά και φρικιαστικά, -διαγούμισμαπεριουσιών, βιασμούς και δολοφονίες- που παρουσίαζαν στα φωτορεπορτάζ τους οι ελληνικές εφημερίδεςκαι τακινηματογραφικά επίκαιρα. Έχει μείνει βαθιά χαραγμένη στην μνήμη μου,μνήμηενός μικρού ανυποψίαστου παιδιού της Ξάνθης, η φωτογραφία μιαςηλικιωμένηςπαράλυτης ρωμιάς πού την κουβάλαγαν στην αγκαλιά τους δυο φαντάροικαθώς τηνκατέβαζαν από τις σκάλες του αεροπλάνου στο αεροδρόμιο της Αθήνας. Μιαγιαγιάπου την ταύτιζα με την δική μου γιαγιά, διωγμένη χωρίς λόγο από τοσπίτιτης,  από τον κόσμο  της. Πώς να το χωρέσει τομυαλό ενός παιδιού…Το ίδιο συγκλονιστικές ήταν και οι άλλες εικόνες που έβλεπα  στο πλούσιο ρεπορτάζ –τοκαλλίτερο σετεκμηρίωση ίσως απ όλες τις εφημερίδες- της «Μακεδονίας» πού κατά παράδοση διαβάζανε οι μεγάλοιστο σπίτι.Οφείλω όμως να ομολογήσω και κάτι άλλο: Ότι,  πιο πάνω κι απ αυτά  πουπροανέφερα, ήταν οι ζωντανές, οι προσωπικές εμπειρίες εκείνων τωνημερών πουστοιχειώνουν ακόμα στην μνήμη μου. Θυμάμαι ότι τα τραίνα, με τιςατμομηχανές νααγκομαχούν περνούσαν ακατάπαυστα πάνω κάτω από τον σταθμό της μικρήςκαιμακάριας τότε πόλης μας. Κι εμείς τρέχαμε ανυποψίαστοι να ταθαυμάσουμε. Στηνδιαδρομή τους προς Θεσσαλονίκη βλέπαμε που μετέφεραν τους κυνηγημένουςΚωνσταντινουπολίτες πού τους «μάζευαν» λέγανε οι μεγάλοι, αλλόφρονες κι  απελπισμένους από τηνγέφυρα των Κήπων πάνωστην Ελληνο- Τουρκική μεθόριο. Στην διαδρομή προς τα σύνορα  μετέφεραν εφόδια για τουςπρόσφυγες, κυρίωςόμως πολεμοφόδια και άρματα μάχης, που ποτέ –ευτυχώς- δενχρησιμοποιήθηκαν.  Υπάρχειτέλος και μιαακόμα άσβεστη ανάμνηση  σεεκείνο τοδράμα που δεν θα ήθελα να παραλείψω. Ήταν ο πόνος και ο φόβος των  Ξανθιωτών μουσουλμάνωνσυμπολιτών μας, πουπερίμεναν εκείνες τις ώρες τα χειρότερα χωρίς να πολυκαταλαβαίνουν τιακριβώςείχε συμβεί και πολύ περισσότερο τι είχε εξυφανθεί στην άλλη μεριά τωνσυνόρων.Καθώς η οικογένειά μας ασχολούνταν επί δεκαετίες με τα καπνά οι δικοίμου είχανπολλούς φίλους και γνωστούς, Τούρκους και Πομάκους. Αρκετοί απ αυτούςήρθαντότε στο σπίτι μας «για να δουν τι θα κάνουν». «Καθίστε εδώ να περάσει η μπόρα, και θα δούμε» ήταν ηαπλοϊκή συμβουλήτης μάνας μου πού δεν ήξερε άλλωστε πώς αλλιώς θα μπορούσε να βοηθήσει.
Παρ ότι είχαμε βυθιστεί στο πένθος λόγω του πρόωρου καιπρόσφατου τότε θανάτου του πατέρα μου, ημάνα μου είχε κουράγιο να φροντίσει όσο της ήταν δυνατό και ιδίως ναπροστατέψει αφανάτιστα  εκείνεςτιςαπελπισμένες ψυχές, τους συμπατριώτες της, τους συναδέλφους της στακαπνομάγαζα,τους γείτονές της, τους γνωστούς της που ήρθαν μέσα στην απόγνωσή τους,ναζητήσουν την βοήθειά της.
Προσμετράω χρόνια τώρα σαν επαγγελματίας αναλυτής τιςΕλληνο-Τουρκικές σχέσεις και άκρη δεν βρίσκω ούτε από την εδώ, ούτε απότηνεκεί πλευρά. Οι ίδιες ανιστόρητες αγκυλώσεις, οι ίδιες αίολεςπροκαταλήψεις, ταίδια  αισχράστερεότυπα, οι ίδιοιάχρηστοι φανατισμοί. Που ελλοχεύουν μόνο κινδύνους κι οπισθοδρόμηση γιααμφότερους τους λαούς. Που  βολεύουντιςπιο κυνικές πολιτικές, τα πλέον ταπεινά ιδεολογήματα. Καί όλα αυτάπάντοτε μεενέχυρο τις μειονότητες. Την ομηρία αθώων ψυχών. Τα ανθρώπινα σφάγια.Ταανυπεράσπιστα και αδικαίωτα απομεινάρια της συνθήκης της Λωζάνης.