Οι Δικηγόροι ως εργαζόμενοι στα χρόνια του ΔΝΤ

Νίκος ΣεργκενλίδηςΔικηγόρος Σε αντίθεση με την έντονη λαϊκή διαμαρτυρία ψηφίστηκε τελικά το σχέδιο νόμου «Μέτρα για την εφαρμογή του μηχανισμού στήριξης της ελληνικής οικονομίας από τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο», γεγονός που αποκαλύπτει τις ιδιαίτερα αρνητικές προοπτικές του συνόλου των εργαζομένων στη χώρα μας.Αυτονόητη η διαμαρτυρία για τη συντριπτική πλειονότητα των εργαζομένων, καθώς αντιλαμβάνονται ότι είναι υποχρεωμένοι να εκτεθούν ανεπανόρθωτα όσον αφορά την εργασιακή ασφάλεια και σταθερότητα, για την αντιμετώπιση μιας κρίσης την οποία ωστόσο δεν δημιούργησαν οι ίδιοι. Ανάμεσα στους εργαζόμενους βρίσκονται και οι δικηγόροι, οι οποίοι, στο μεγαλύτερο ποσοστό τους, αποτελούν μαχόμενους βιοποριστές, με τους περισσότερους από το μισό να είναι νέοι εργαζόμενοι, άνδρες και γυναίκες. Ήδη η ανεξέλεγκτη τροφοδότηση της αγοράς με ολοένα περισσότερους δικηγόρους οδηγεί σε ανισορροπίες στην κατανομή του εισοδήματος στον κλάδο και στο συνεχή ευτελισμό του κύρους του δικηγόρου. Κάτι τέτοιο επιτείνεται από το ότι ο αριθμός των νεοεισερχομένων όχι μόνο δεν αντισταθμίζεται με τον αριθμό των συνταξιοδοτουμένων, λόγω της μη ύπαρξης ισχυρών κινήτρων προς συνταξιοδότηση, αλλά έχει ως συνέπεια την υπερπροσφορά εργασίας στους ήδη ενεργούς επαγγελματίες δημιουργώντας ευάλωτες συνθήκες εργασίας, ιδιαίτερα για τους νέους.Ειδικότερα, όσα αφορούν στους δικηγόρους, διαλαμβάνονται στο Μνημόνιο Συνεννόησης στο Παράρτημα IV, όπου παρατίθενται με τόση σαφήνεια, ώστε να μην υπάρχει καμιά αμφιβολία για το τι έχει δρομολογηθεί να συμβεί στον κλάδο μας στο άμεσο μάλιστα μέλλον. Συγκεκριμένα στις «Ενέργειες που πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί ως το τέλος του δεύτερου τριμήνου 2010» ορίζεται ότι «η κυβέρνηση θα υιοθετήσει την οριζόντια νομοθεσία για την οδηγία για τις υπηρεσίες». Ενδεικτικό της σπουδής και της βούλησης της κυβέρνησης είναι ότι ήδη έσπευσε να υιοθετήσει την πρόβλεψη αυτή πριν καν υποχρεωθεί με το μνημόνιο αφού το σχέδιο νόμου “Προσαρμογή της Ελληνικής Νομοθεσίας στην Οδηγία 2006/123 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τις υπηρεσίες στην εσωτερική αγορά και άλλες διατάξεις” ψηφίστηκε στις 27-04-2010 (Ν 3844/2010). Επίσης στις «Διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του τρίτου τριμήνου 2010» ορίζεται ότι «στο πλαίσιο της οδηγίας για τις υπηρεσίες η κυβέρνηση θα ολοκληρώσει την καταγραφή των υφιστάμενων κλαδικών νομοθεσιών και θα διασφαλίσει τη λειτουργία των σημείων μοναδικής επαφής». Στο κεφάλαιο που αφορά στις «Ενέργειες για τον τρίτο απολογισμό μέχρι το τέλος του τέταρτου τριμήνου 2010» αναφέρεται ότι «η κυβέρνηση θα προτείνει νομοθεσία για την άρση των περιορισμών σε κλειστά επαγγέλματα συμπεριλαμβανομένων, του νομικού επαγγέλματος, να άρει περιορισμούς για ελάχιστη αμοιβή, την ουσιαστική απαγόρευση διαφήμισης, γεωγραφικούς περιορισμούς σχετικά με το πού μπορούν οι δικηγόροι να δρουν στην Ελλάδα», ενώ στις «Ενέργειες για τον τέταρτο απολογισμό μέχρι το τέλος του πρώτου τριμήνου 2011» θεσπίζεται «η υποχρέωση για νομοθεσία που θα καταργεί τα κλειστά επαγγέλματα συμπεριλαμβανομένων των νομικών».Πριν το διαβόητο μνημόνιο και την οδηγία, είχε προηγηθεί επικοινωνιακή εκστρατεία στοχοποίησης των δικηγόρων ως φοροφυγάδων με γενικεύσεις μεμονωμένων περιπτώσεων, αλλά και ανάδειξης της πρωτοφανούς θεωρίας περί ανοίγματος του δικηγορικού επαγγέλματος το οποίο αίφνης στην Ελλάδα ανακαλύφθηκε ότι είναι κλειστό και ότι εμποδίζει την ανάπτυξη. Πρόκειται για κακόβουλη εκστρατεία που ταυτόχρονα αποκρύπτει και τα πραγματικά εμπόδια στην ανάπτυξη της χώρας, δηλαδή την αναξιοπιστία και ανικανότητα του πολιτικού συστήματος, την εκτεταμένη διαφθορά, τη συντήρηση πελατειακών σχέσεων, την αναξιοκρατία στη δημόσια διοίκηση και την αστάθεια του φορολογικού συστήματος.Σε κάθε περίπτωση πάντως, τώρα γνωρίζουμε τι μας επιφυλάσσεται και θα πρέπει να πληροφορηθούν και οι συμπολίτες μας τι πρόκειται να συμβεί. Είναι πλέον δεδομένο ότι επιχειρείται η ξαφνική και άνευ συναίνεσης αλλαγή της φυσιογνωμίας του δικηγόρου, όπως μέχρι τώρα τον γνωρίζαμε, δηλαδή ως ελεύθερο επαγγελματία με ανεξάρτητη φωνή δίπλα στον εντολέα του, που είναι ο αδικημένος και διωκόμενος πολίτης. Και αν η επιβολή του ΦΠΑ 23% αποτελεί ένα εισπρακτικό μέσο το οποίο θα έχει ως αποτέλεσμα να καταστούν οι νομικές υπηρεσίες ακριβότερες για τον πολίτη, με δυσμενείς συνέπειες στους οικονομικά αδύναμους κυρίως οι οποίοι ουσιαστικά θα μείνουν χωρίς νομική συμπαράσταση, όλα όσα εμπεριέχονται στο μνημόνιο και το Ν. 3844/2010 συνιστούν το κατάλληλο πλαίσιο και κλίμα για τη λειτουργία στο χώρο μας μεγάλων εταιριών με τη συμμετοχή μη δικηγόρων ως επενδυτών. Κάτι τέτοιο ισοδυναμεί με την υπαλληλοποίηση πολλών δικηγόρων, ιδιαίτερα των νέων, καθώς και την άμεση εκτόπιση όσων δεν κατορθώσουν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του ελεύθερου δικηγορικού επαγγέλματος. Ήδη στα μεγάλα δικηγορικά γραφεία, τα οποία λειτουργούν είτε με τη μορφή της συνεργασίας είτε με τη μορφή της εταιρικής δομής, οι συνθήκες απασχόλησης για τους νέους δικηγόρους είναι ιδιαίτερα επαχθείς, καθώς αναγκάζονται να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους λαμβάνοντας πενιχρούς μισθούς σε εξαντλητικά ωράρια. Αυτονόητο είναι ότι, σε συνδυασμό με την κατάργηση των ελάχιστων και, ουσιαστικά χαμηλών, ορίων των αμοιβών, θα υπάρξει εκμετάλλευση του κόστους των νομικών υπηρεσιών, ιδιαίτερα στους νέους. Αν και δεν διαφαίνεται άμεση ελπίδα αλλαγής των προθέσεων, τουλάχιστον στο Δικηγορικό Σύλλογο Ξάνθης, αλλά και στην πλειονότητα των επαρχιακών δικηγορικών συλλόγων, υπάρχει συνειδητοποίηση της έκτασης του προβλήματος γεγονός που εκδηλώνεται με την πρωτοφανή μαζικότητα στις πρόσφατες γενικές συνελεύσεις. Είναι ανάγκη σε αυτήν την προσπάθεια να έχουμε δίπλα μας τη συμπαράσταση και συνδρομή της κοινωνίας, την οποία και υπηρετούμε. Άλλωστε κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι ο δικηγόρος είναι ο μόνος που μπορεί να συμβάλλει με ουσιαστικό τρόπο στην άρση της αδικίας και στην αποκατάσταση και απονομή της δικαιοσύνης, καθώς αποτελεί ακόμα και σήμερα το έσχατο καταφύγιο για τον κάθε αδικημένο πολίτη προκειμένου να του αναγνωρισθούν τα δικαιώματά του, να ικανοποιηθούν οι προσδοκίες του και να αναβιώσουν οι ελπίδες του.