Ας είμαστε φειδωλοί στις σχολικές αποβολές

Ελένη Διαφωνίδου
elenidfn@yahoo.com
 
 
Η αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος ή η οριστική αποβολή από τοσχολείο, όπως λεγόταν παλιά, είναι το έσχατο μέτρο παιδαγωγικήςκύρωσης, πουστόχο έχει να συνετίσει το μαθητή που επιδίδεται σε ‘ανάρμοστησυμπεριφορά’ (οόρος επιδέχεται ποικιλία ερμηνειών) και να διασφαλίσει τη συμμόρφωσήτου.Ωστόσο, οι λόγοι που οδηγούσαν παλιά σε αποβολή ήταν… κατάτιδιαφορετική απ’ότι σήμερα, που έχει συμβεί ακόμη και μαχαίρια να βγουν στο χώρο τουσχολείου.Παρόλα αυτά, η άλλη πλευρά του νομίσματος κρούει τον κώδωνα τουκινδύνου, αφούπολλές φορές το μέτρο της αλλαγής σχολικού περιβάλλοντος επιβάλλεται σεμαθητέςκαι μαθήτριες για λόγους που σαφέστατα αποτελούν προσβολέςυποδεέστερες, ωστόσοη αποβολή εξασφαλίζει την απομόνωση του παιδιού και την μη διατάραξητης ομαλήςλειτουργίας του σχολείου.
 
Οριστικές αποβολέςγια υποδεέστερα παραπτώματα
Τέτοιου είδους περιστατικά κίνησαν το ενδιαφέρον τουΣυνήγορου του Παιδιού κ. Γιώργου Μόσχου, ο οποίος, με υπόμνημά του καιμετά απότην έρευνα υποθέσεων σχετικών με την αλλαγή του σχολικού περιβάλλοντοςαλλά καιεπαφές με εκπαιδευτικούς και μαθητές, καταθέτει συστάσεις καιπροτάσεις, ώστετο εν λόγω αυστηρό μέτρο να επιβάλλεται μόνο όταν έχουν εξαντληθεί όλοιοιάλλοι τρόποι συμμόρφωσης και εφόσον αιτιολογηθεί με πληρότητα καισαφήνεια.
Μάλιστα, επισημαίνει ακριβώς αυτό ότι «τα ζητήματα πουανέκυψαν αφορούν ιδίως τη διαδικασία λήψης της απόφασης για αλλαγήσχολικούπεριβάλλοντος και την προσφυγή στο εν λόγω μέτρο, χωρίς να έχουνπροηγουμένωςεξαντληθεί άλλα παιδαγωγικά μέτρα για την αντιμετώπιση της συμπεριφοράςτωνμαθητών και τη συμμόρφωσή τους». Προσθέτει δε ότι οι συμπεριφορές,εξαιτίας τωνοποίων επιβλήθηκε η ποινή και που απασχόλησαν το Συνήγορο, σχετίζονταιιδίως μετην εμφάνιση (λ.χ. σκουλαρίκι), τη χρήση απρεπών εκφράσεων προςκαθηγητές (στοπλαίσιο φραστικής αντιδικίας ή αστεϊσμού), μαγνητοσκόπηση μέσω κινητούμε ήχωρίς ανάρτηση στο διαδίκτυο, παράνομη πράξη που έλαβε χώρα εκτός τουσχολείου(λ.χ. πρόκληση φθοράς σε αυτοκίνητο εκπαιδευτικού) ή άλλες ενέργειεςπου κρίθηκαναπρεπείς (λ.χ. αποχώρηση μαθητή από συγκέντρωση του σχολείου σε ένδειξηδιαμαρτυρίας, λόγω απαξιωτικής συμπεριφοράς εκπαιδευτικού, κάπνισμα στοχώροτου σχολείου).
Μάλιστα, ανάλογη συμπεριφορά από μέρους του διδακτικούπεριβάλλοντος του σχολείου μπορεί να συνιστά ακόμη και υπέρβαση τηςνομιμότητας, αν για παράδειγμα επιβληθεί αλλαγή σχολικού περιβάλλοντοςγια‘φευγάτο’ ντύσιμο ή σκουλαρίκια, για τα οποία πρέπει να εφαρμοστείσχετικήδιαταγή του ΥΠΕΠΘ (Γ2/4094/23-09-1986 Δγή ΥΠ.Ε.Π.Θ.), η οποία ορίζειμιαολόκληρη διαδικασία που πρέπει να ενεργοποιηθεί πριν ο διευθυντήςκαταλήξει στοέσχατο μέτρο της οριστικής αποβολής. Συγκεκριμένα, η διάταξη αναφέρει:«Ηαμφίεση των μαθητών μέσα στο σχολείο ανήκει στην προσωπική ευθύνη τωνίδιων . Ημαθητική κοινότητα έχει το δικαίωμα να επεμβαίνει όταν παρατηρούνταιακρότητεςή εκκεντρισμοί και να συστήνει συμμόρφωση σε ό,τι θεωρείταιαντικειμενικάευπρεπές και είναι πλατιάς κοινωνικής αποδοχής. Τα οποιαδήποτεπροβλήματα όμωςσχετικά με την εμφάνιση των μαθητριών ή των μαθητών αντιμετωπίζονται μεπνεύμαδιαλόγου, καλής θέλησης και με συνεννόηση των μαθητικών κοινοτήτων μετηδιεύθυνση του σχολείου, το σύλλογο των καθηγητών και το σύλλογο γονέωνκαικηδεμόνων. Αν ανάλογο θέμα παραπεμφθεί στο σύλλογο των καθηγητών, όπουανήκεικαι η όποια τελική απόφαση, στη συζήτηση του συλλόγου καθηγητών,παραβρίσκονται, με δικαίωμα λόγου, ο πρόεδρος της μαθητικής κοινότητας,στηνοποία ανήκει η μαθήτρια ή ο μαθητής που κρίνεται, καθώς και το τριμελέςπροεδρείο του μαθητικού συμβουλίου του σχολείου».
 
Εναλλακτικές μέθοδοισυμμόρφωσης
Πάντως, όπως υποστηρίζει ο Συνήγορος του Παιδιού, το Π.Δ.104/1979, που ρυθμίζει τα ζητήματα των κυρώσεων / ποινών στηνΔευτεροβάθμιαΕκπαίδευση, χρειάζεται να επικαιροποιηθεί, ούτως ώστε να δίνει τηδυνατότηταστα σχολεία να αξιοποιούν περισσότερες εναλλακτικές μεθόδους«συμμόρφωσης» τωνμαθητών, να καθιστά δε σαφές ότι η αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος είναιτοέσχατο μέτρο, το οποίο λαμβάνει χώρα μόνο προς το συμφέρον του μαθητήκαιεφόσον έχουν εξαντληθεί όλα τα άλλα παιδαγωγικά μέτρα/κυρώσεις.
Τέτοιου είδους μέτρα θα μπορούσε να είναι για παράδειγμα ηεπανόρθωση υλικών ζημιών με προσωπική εργασία, η συνεισφορά σε εργασίεςβελτίωσης του σχολικού χώρου, η σύνταξη γραπτών εργασιών με θέμασχετικό με τοπρόβλημα που δημιουργήθηκε, κ.α.. Στην περίπτωση αυτή ιδιαίτερη προσοχήθαπρέπει να δίνεται αφενός στην συναίνεση του μαθητή, αφετέρου δε στηναποφυγήτης προσβολής της προσωπικότητάς του και οποιασδήποτε προσωπικής τουδιακινδύνευσης. Επίσης, θα πρέπει να δοθεί έμφαση στην προσεκτικήδιαδικασίαακρόασης – αιτιολόγησης των πράξεων των μαθητών, και να προβλεφθεί ηδυνατότηταέγγραφης δέσμευσης για μη επανάληψη συμπεριφοράς όπως και επιβολήςποινών μεανασταλτικό χαρακτήρα.
 
Ήσυχοι οι μαθητές τηςΞάνθης
Μπορεί οι ωριαίες αποβολές να αποτελούν προσφιλή τρόποεπιβολής της τάξης για ορισμένους καθηγητές, ωστόσο στην Ξάνθη οιαποφάσειςαλλαγής σχολικού περιβάλλοντος. Σύμφωνα με πληροφορίες, τέτοιου είδουςαποβολέςγια την περσινή χρονιά ήταν περίπου 5-10 (στα γυμνάσια-λύκεια τηςπόλης, γιατίστα περιφερειακά σχολεία δεν συναντώνται τέτοια περιστατικά) καιανάλογος ήτανο αριθμός τις προηγούμενες χρονιές. Γενική είναι η εκτίμηση ότι στηνΞάνθη,συνήθως προτιμάται το μέτρο της μετεγγραφής, ώστε να μη στιγματίζεται ομαθητήςκαι να μην αντιμετωπίζεται με προκατάληψη από καθηγητές ή μαθητές στονέοσχολικό περιβάλλον. Όπως ωστόσο, σημειώνουν διοικητικοί κύκλοι τηςΔευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης αυτό κρίνεται κατά το δοκούν. Άλλωστε,‘ακραίαεμφάνιση, σκουλαρίκια, χρήση κινητών και βιντεοσκόπηση αντιμετωπίζονταικυρίωςμε ωριαίες αποβολές. Ο σχολικός σύλλογος πάντως, προτείνει το έσχατομέτρο μόνοόταν κρίνει ότι το θέμα έχει πάρει διαστάσεις που δεν μπορούν ναμετριαστούν μεάλλο τρόπο και γι’ αυτό καταθέτει επίσημη εισήγηση επί της οποίαςαποφαίνεται οδιευθυντής του σχολείου.