Αναδρομή στην ξανθιώτικη ιστορία: 1923

Ελένη Διαφωνίδου
elenidfn@yahoo.com
 
 
Σε ένα ταξίδι αποκαλυπτικό και ενδιαφέρον «επιβιβάστηκε» τοξανθιώτικο κοινό με οδηγό την πένα και την έρευνα του ιστοριοδίφη κ.ΘωμάΕξάρχου, ο οποίος παρουσίασε στο Ίδρυμα Θρακικής Τέχνης και Παράδοσηςτο βράδυτης Δευτέρας με αφορμή τα 91α Ελευθέρια της πόλης, το νέο του βιβλίο«Ξάνθη1923, η καθημερινή ζωή και ιστορικά στοιχεία». Ο κ. Εξάρχου μέσα απόμία πλήρηκαι στοχευμένη παρουσίαση, προσέφερε στους ακροατές του μία εικόναδιαφωτιστικήγια τις διάφορες πλευρές της κοινωνίας της Ξάνθης του 1923, τηςαπελευθέρωσης,της συνθήκης της Λωζάννης, έτσι όπως περιγράφεται από τα στοιχεία πουπαραθέτειστις σελίδες του βιβλίου του.
Από τον καπνό, το εμπόριο και τα καταστήματα έως τιςγιορτές, τα πανηγύρια και τα παιχνίδια των μαθητών αποκαλύπτεταιπρισματικά τοσκηνικό της ξανθιώτικης ζωής την περίοδο της υπογραφής της συνθήκης τηςΛωζάννης. Ο κ. Εξάρχου παρέθεσε, κατά την παρουσίαση του βιβλίου του,ενδιαφέροντα στοιχεία, όπως η αύξηση του πληθυσμού από την απογραφή του1920(46.400) έως αυτή του 1923 (49.000) της επαρχίας της Ξάνθης, αποτέλεσματηςπαλιννόστησης των ξανθιωτών από τη Θεσσαλονίκη, τη Δράμα και το Βόλο.Ακόμη,αναφέρθηκε στη ζωή των καπνεργατών, τα μεροκάματα και τις διαμαρτυρίεςτους γιατα χαμηλά μεροκάματα, καθώς την κατάσταση επιδείνωναν οι συνθήκεςεργασίας τοχειμώνα, όταν οι εργάτες δούλευαν μία ώρα λιγότερο απ’ ότι το καλοκαίρι(δηλαδή7 ώρες), αφού σκοτείνιαζε και δεν υπήρχε ηλεκτρικό ρεύμα. Και από τηνάλλη,παρουσιάζονται οι επισκέψεις στρατιωτικών και πολιτικών, όπως τουΠλαστήρα, στασπίτια των περίφημων ξανθιωτών καπνεμπόρων, που ενημερώνονταν καισυμμετείχανστις τακτικές εξωτερικής πολιτικής. Στο κλίμα αυτό προστίθεται και τοζήτηματων 27.000 προσφύγων, η διευθέτηση του οποίου στην Ξάνθη βρισκόταν σεκαλήκατάσταση, ενώ συνέβαλε και στη διαμόρφωση του αστικού συνοικισμού πουδημιουργούνταν εκείνη την περίοδο. Κι ακόμη κι αν υπήρχαν καιαποτυπώνονταισκάνδαλα, παιχνίδια αισχροκέρδειας και νοθείας, η κοινωνία της Ξάνθηςσυνεχίζεινα ζυμώνεται και οι κάτοικοι της  νασπεύδουν να βρουν τη διέξοδο σε γιορτές, χορούς, πανηγύρια, επισκέψειςαπόθίασους και τοπικά ποδοσφαιρικά πρωταθλήματα ανάμεσα στις 9 ξανθιώτικεςομάδεςπου δημιουργήθηκαν με κριτήρια εθνολογικά, ηλικιακά και γεωγραφικά. Δενπαρέλειψε επίσης, να επισημάνει τα περιοδικά και τις εφημερίδες πουέβρισκεκανείς στα χέρια των θαμώνων στα καφενεία της εποχής.
Ο ιστορικός αποκάλυψε στην ομιλία του τις πολλές καιποικίλες πλευρές της ξανθιώτικης κοινωνίας στην ιστορική συγκυρία του1923καταδεικνύοντας ότι το νέο του βιβλίο αποτελεί ένα χρήσιμο καιδιαφωτιστικόοικονομικό, κοινωνικό, ιστορικό και πολιτιστικό οδηγό για ένα κομμάτιτηςιστορικής διαδρομής της Ξάνθης και της πληθυσμιακής και οικονομικήςσύνθεσήςτης.
Για την προσφορά αυτή του κ. Θωμά Εξάρχου που πρόσθεσε άλλημια πινελιά στο ιστορικό παζλ της πόλης, μίλησε ο δήμαρχος κ. ΜιχάληςΣτυλιανίδης εκ μέρους του δήμου Ξάνθης, ο οποίος και ανέλαβε την έκδοσηκαι τηχορηγία του βιβλίου, λέγοντας ότι ο κ. Εξάρχου αποτελεί μία σταθερήαξία γιατην Ξάνθη, οι πολίτες της οποίας τον ευχαριστούν γιατί καλύπτει τηνιστορία,αφιερώνει χρόνο και φέρνει στο φως στοιχεία πρωτόγνωρα, γι’ αυτό καιαπολαμβάνει τη στήριξη της δημοτικής αρχής και του δημοτικούσυμβουλίου.