Μια πολύ σημαντική έρευνα θα διεξαχθεί το χρονικό διάστημα μεταξύ 16 Ιουλίου έως 2 Αυγούστου στην Αθήνα, η οποία στοχεύει σε μια βαθιά μελέτη του φαινομένου θερμικής νησίδας της Αθήνας. Ως φαινόμενο Θερμικής Νησίδας (Urban Heat Island –U.H.I) ορίζονται οι θερμοκρασιακές διαφορές που συναντώνται σε αστικές και περιαστικές περιοχές καθώς έχει διαπιστωθεί ότι οι αστικές και ημιαστικές περιοχές λόγω της μεγαλύτερης ενεργειακής χρήσης (αυτοκίνητα, κλιματιστικά ) χαρακτηρίζονται από υψηλότερες θερμοκρασίες σε σχέση με τις γειτονικές τους αγροτικές – υπαίθριες περιοχές. Συγκεκριμένα η μέση ετήσια θερμοκρασία του αέρα μιας πόλης με 1 εκ. κατοίκους ή και περισσότερους μπορεί να είναι υψηλότερη κατά 1 έως 3ο C από τη θερμοκρασία μακριά από την πόλη και κατά τη διάρκεια μιας ανέφελης και χωρίς άνεμο νύχτας η διαφορά από τα περίχωρά της μπορεί να φτάσει τους 12° C. Η Αθήνα ανήκει στην κατηγορία των μεγάλων Ευρωπαϊκών πόλεων που βιώνουν πολύ υψηλές θερμοκρασίες και γι’ αυτό το λόγο επιλέχτηκε ως πεδίο εφαρμογής του ερευνητικού προγράμματος ΘΕΡΜΟΠΟΛΙΣ 2009 (THERMOPOLIS 2009) μέσα από το οποίο διεξάγεται η έρευνα.
Το Δ.Π.Θ. με τον καθηγητή κ. Σπύρο Ραψομανίκη, συντονιστής του προγράμματος
Το ερευνητικό πρόγραμμα ΘΕΡΜΟΠΟΛΙΣ 2009 ανήκει στα χρηματοδοτούμενα προγράμματα από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA). Συντονιστής του προγράμματος είναι το ΔΠΘ (Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης) με επιστημονικά υπεύθυνο τον καθ. Σ. Ραψομανίκη. Για το πρόγραμμα αυτό θα συνεργαστούν επιστήμονες και θα διατεθεί εξοπλισμός από το ΔΠΘ (Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης), από το Ισπανικό Ινστιτούτο ΙΝΤΑ, το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών και το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο της Αθήνας.
Το αεροπλάνο του Δ.Π.Θ. στην έρευνα
Όπως μας πληροφόρησε ο κ. Ραψομανίκης ο οποίος αυτό τον καιρό βρίσκεται στην Αθήνα καθώς όπως προειπώθηκε στις 16 Ιουλίου ξεκινά η έρευνα, το ΔΠΘ διαθέτει αεροπλάνο το οποίο έχει αποκτήσει με leasing το οποίο κατά πανελλήνια πρωτοτυπία έχει εξοπλίσει πλήρως με τα ανάλογα όργανα το εργαστήριο του καθηγητή κ. Ραψομανίκη, ο οποίος είναι και εθνικός αντιπρόσωπος στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA).
Επίγειες μετρήσεις και μετρήσεις από πτήσεις αεροσκάφους
Η ερευνητική εκστρατεία στην Αθήνα θα συνδυάσει τη συλλογή ποιοτικών δεδομένων βάση γεωγραφικών συντεταγμένων από υπερ-φασματικά όργανα, που θα συλλέγουν δεδομένα από αέρος (με πτήσεις αεροσκαφών), δεδομένα από δορυφόρους και μετρήσεις από όργανα στο έδαφος (από σταθερούς μετεωρολογικούς σταθμούς και κινητούς σταθμούς).
Με τα δεδομένα αυτά θα χαρτογραφηθεί η Αθήνα και η κάθε μικρο-περιοχή της θα χαρακτηρισθεί βάση του ισοζυγίου της ακτινοβολίας και του ισοζυγίου των ενεργειακών ροών. Θα μελετηθεί και το επιφανειακό φαινόμενο της Αστικής Θερμικής Νησίδας (θερμογραφικές απεικονίσεις της Αθήνας από την πολυφασματική κάμερα του αεροσκάφους και τα δορυφορικά δεδομένα), αλλά το αντίστοιχο ατμοσφαιρικό φαινόμενο (γραφικές απεικονίσεις ισόθερμων καμπύλων, από τις επίγειες μετρήσεις).
Θερμογραφικές απεικονίσεις από αεροσκάφος και δορυφορικές εικόνες.
Τα κύρια αναμενόμενα αποτελέσματα του έργου από την ευρεία βάση δεδομένων
που θα αποκτηθεί συνοψίζονται ως ακολούθως:
1)Ανάλυση των απαιτούμενων δεδομένων για τη μελλοντική δημιουργία ενός
ανιχνευτή υπέρυθρης ακτινοβολίας προσαρμοσμένου σε δορυφόρο με ικανοποιητικό αριθμό διελεύσεων από περιοχές ενδιαφέροντος. Τα δορυφορικά αυτά στοιχεία στοχεύουν στο μέλλον να παρέχουν ικανοποιητική χωρική και χρονική κάλυψη των θερμοκρασιών επιφανείας στις Ευρωπαϊκές μεγαλουπόλεις.
2)Τελειοποίηση αλγορίθμων που να παρέχουν Θερμοκρασία Επιφάνειας και
Αέρα για αστικές περιοχές και τη γειτονική ύπαιθρο με υψηλή χωρική ανάλυση (5 έως 90m), ώστε να είναι εφικτή η χωρική διακύμανση του φαινομένου της Αστικής Θερμικής Νησίδας στις μεγαλουπόλεις.
3)Ανάλυση όλων των πακέτων δεδομένων που θα προκύψουν από τις
μετρήσεις εδάφους-αέρος-δορυφορικών στοιχείων για την ποιοτική εκτίμηση της συνεισφοράς του κάθε είδους μέτρησης στην εκτίμηση του φαινομένου της Αστικής Θερμικής Νησίδας.
4)Μελέτη του ενεργειακού ισοζυγίου της μεγαλούπολης για μια πιο
αποτελεσματική ενεργειακή πολιτική.
5) Προβλέψεις επεισοδίων καύσωνα και προτάσεις δράσεων για την
αντιμετώπιση τους.
Σκοπός της έρευνας του φαινομένου της αστικής θερμικής νησίδας
Σύμφωνα με τον κ. Ραψομανίκη ουσιαστικά με την έρευνα επιτυγχάνεται η σωστή μέτρηση της διαφοράς ανάμεσα σε αστικές και ημιαστικές περιοχές της Αθήνας. Τα στοιχεία της έρευνας που θα τίθενται προς γνώσιν των αρχών (δήμους , νομαρχίες) θα δίνουν μια πολύ συγκεκριμένη θερμοκρασιακή εικόνα των περιοχών της Αθήνας, καθώς αυτή που δίνεται από την Μετεωρολογική υπηρεσία είναι γενική και αυτή μπορεί να αξιοποιηθεί από τις αρχές σε περιόδους καύσωνα ώστε να παίρνουν τα κατάλληλα μέτρα. Σημειώνεται ότι ανάλογες έρευνες έχουν γίνει στη Μαδρίτη και σε πόλεις των Η.Π.Α.
Μαριάννα Ξανθοπούλου
marianaxan@yahoo.gr
