Μία εμπειρία ζωής για μικρούς και μεγάλους

Τα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (Κ.Π.Ε.) έχουν σαν αντικείμενό τους την εκπαίδευση μαθητών, την επιμόρφωση εκπαιδευτικών, την παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού, την ανάπτυξη θεματικών δικτύων, τοπικών και διεθνών συνεργασιών καθώς και την έρευνα σε θέματα περιβάλλοντος και περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Πιο συγκεκριμένα, τα Κ.Π.Ε.:
α) σχεδιάζουν, αναπτύσσουν και υλοποιούν εκπαιδευτικά προγράμματα για μαθητικές ομάδες σχολείων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και σύμφωνα με τις αρχές της Εκπαίδευσης για την Αειφόρο Ανάπτυξη
β) οργανώνουν και αναπτύσσουν τοπικά, περιφερειακά , εθνικά και διεθνή θεματικά δίκτυα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης
γ) παράγουν εκπαιδευτικό και ενημερωτικό υλικό για τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές
δ) οργανώνουν και υλοποιούν επιμορφωτικές δράσεις εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης των Διευθύνσεων Εκπαίδευσης της εμβέλειάς τους, καθώς και εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης μελών των θεματικών δικτύων τους, ώστε να στηριχθεί το έργο των εκπαιδευτικών στα σχολεία.
ε) οργανώνουν και υλοποιούν ενημερωτικές δράσεις, όπως ημερίδες, σεμινάρια κλπ με συμμετοχή εκπαιδευτικών, επιστημόνων και εκπροσώπων φορέων που ασχολούνται με την διαχείριση και την προστασία του περιβάλλοντος και την προώθηση της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και ενημέρωσης
στ) αναπτύσσουν διεθνείς συνεργασίες με εκπαιδευτικούς φορείς του εξωτερικού (εκπαιδευτικά προγράμματα, θεματικά δίκτυα, επιμορφωτικά σεμινάρια /συνέδρια, παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού, διοργάνωση συμποσίων, εργαστηρίων κλπ.)
ζ) αναπτύσσουν συνεργασίες με την τοπική κοινωνία (Τοπική και Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση, Σχολεία, Επιστημονικά Ιδρύματα, ειδικούς επιστήμονες, Μέσα Ενημέρωσης, κυβερνητικούς και μη κυβερνητικούς φορείς) για θέματα διαχείρισης του τοπικού περιβάλλοντος, εκπαίδευσης, ενημέρωσης, κατάρτισης (έκδοση ενημερωτικού υλικού, προγράμματα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, ειδικά προγράμματα εκπαίδευσης ή κατάρτισης, δράσεις προστασίας περιβάλλοντος κλπ )
η) προωθούν την εκπαιδευτική έρευνα στους τομείς της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και της Εκπαίδευσης για την Αειφορία.
Το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Βιστονίδας αποτελεί μία πρότυπη εκπαιδευτική μονάδα, η οποία ανήκει στο υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων και βρίσκεται στον οικισμό του Σέλινου, του Δήμου Βιστονίδας. Το Κ.Π.Ε. ιδρύθηκε τον Ιούνιο του 2006, με την υπ’ αριθμ. 66659/Γ7/3-7-2006 (Φ.Ε.Κ. 993/τ. Β΄/26-7-2006) υπουργική απόφαση, αλλά δεν στελεχώθηκε πριν από τον Μάρτιο του 2007, ενώ η ουσιαστική δραστηριότητά του δεν ξεκίνησε πριν από τον Σεπτέμβριο του 2008. Η παιδαγωγική ομάδα του Κέντρου, υπεύθυνη του οποίοι είναι η εκπαιδευτικός, κα Ευγενία Καφετζή, απαρτίζεται, πρακτικά, από την ίδια και δύο ακόμη εκπαιδευτικούς, τους κυρίους Θεόδωρο Μακρογιαννόπουλο και Ντούμα Παναγιώτη. Η κα Καφετζή μίλησε στο «Ε» για τον τρόπο λειτουργίας, τ’ αποτελέσματα και τα πρώτα συμπεράσματα της έως τώρα λειτουργίας του, καθώς και για τον ρόλο των Κέντρων, τόσο στην εκπαιδευτική διαδικασία, όσο και στην κοινωνική ζωή του τόπου γενικότερα.
Ερώτηση: Πείτε μας λίγα λόγια για τον θεσμό και τον τρόπο λειτουργίας των Κ.Π.Ε.
Απάντηση: Σε κάθε νομό ιδρύεται, κατά κανόνα, ένα Κ.Π.Ε., εκτός και αν υπάρχει κάποια διαφορετική πρόταση και απόφαση από το υπουργείο. Αναφορικά με τον τρόπο λειτουργίας του θα πρέπει να πούμε ότι η παιδαγωγική ομάδα του κάθε Κέντρου δημιουργεί προγράμματα τα οποία έχουν μία συγκεκριμένη θεματολογία. Στο δικό μας Κέντρο, αυτή έχει να κάνει με την λίμνη Βιστονίδα, τον ποταμό Κόσυνθο και το παραποτάμιο δάσος του.
Ερώτηση: Ποιοι μπορούν να επισκεφτούν τα Κ.Π.Ε. και να ενημερωθούν;
Απάντηση: Έρχονται κυρίως ομάδες μαθητών από Δημοτικά, Γυμνάσια, Λύκεια καθώς και από Σχολεία Δεύτερης ευκαιρίας. Όμως μπορούν να έρθουν σε συνεννόηση μαζί μας και να επισκεφθούν το Κέντρο ακόμη και ομάδες πολιτών, όπως σύλλογοι και οργανώσεις, για παράδειγμα.
Ερώτηση: Ποια είναι η εκπαιδευτική διαδικασία που ακολουθείται κατά την επίσκεψη στο Κέντρο;
Απάντηση: Ακολουθείται ένα πρόγραμμα με συγκεκριμένες περιβαλλοντικές δράσεις. Έτσι, μετά από μια πρώτη ενημέρωση που γίνεται στον χώρο του Κέντρου, η οποία είναι σχετική με το υδροβιολογικό οικοσύστημα το οποίο θα επισκεφτούν, πηγαίνουν στο πεδίο και προσεγγίζουν το αντίστοιχο οικοσύστημα με δραστηριότητες.
Ερώτηση: Δηλαδή γίνεται πρώτα μια θεωρητική εκπαίδευση και μετά ακολουθεί η μετάβαση για μία γνωριμία με το οικοσύστημα;
Απάντηση: Ακριβώς. Μετά την ενημέρωση, μπαίνουμε στα λεωφορεία και πηγαίνουμε στην λίμνη. Τα παιδιά, πριν ακόμη ξεκινήσουν, χωρίζονται σε ομάδες. Η κάθε μαθητική ομάδα παίρνει μαζί της ένα «τετράδιο μαθητή», το οποίο έχει δημιουργηθεί από εμάς και στο οποίο υπάρχουν δραστηριότητες, βάσει των οποίων οι μαθητές δραστηριοποιούνται στο πεδίο. Δηλαδή, παρατηρούν την χλωρίδα, ίχνη πανίδας, ίχνη διαφόρων οργανισμών του βιότοπου, κάνουν χημικές αναλύσεις στο νερό. Στη συνέχεια, δύο παιδιά από κάθε ομάδα, μπαίνουν μέσα στο νερό της λίμνης, με ειδικό εξοπλισμό (μπότες, απόχη, κουβαδάκι κλπ.) που τους παρέχουμε εμείς, απ’ όπου μαζεύουν μικροοργανισμούς οι οποίοι θεωρούνται ως «δείκτες καθαρότητας» του νερού, τους οποίους παίρνουν πίσω μαζί τους στο Κέντρο. Με την επιστροφή τους, βάζουν τους οργανισμούς αυτούς στα στερεοσκόπια, με τα οποία είναι εξοπλισμένο το Κέντρο, αναγνωρίζουν τους οργανισμούς και από αυτό συμπεραίνουν αν υπάρχει ρύπανση στο νερό της λίμνης ή όχι. Όπως καταλαβαίνεται, δεν πρόκειται για μία απλή ξενάγηση, όπως θα γινόταν π.χ. σε ένα μουσείο, απλά για την παρατήρηση του οικοσυστήματος του βιότοπου, είτε της Βιστονίδας, είτε του Κόσυνθου. Οι μαθητές δραστηριοποιούνται και μάλιστα όταν τελειώσουν οι δραστηριότητες, παρουσιάζουν τα δεδομένα που έχουν συλλέξει και μετά παρουσιάζουν μία δημιουργία τους (μία αφίσα, ένα ποίημα, ένα τραγούδι ή ένα κείμενο) σχετικά με το οικοσύστημα που προσέγγισαν, το πώς το βίωσαν, τι ένιωσαν κατά την επαφή τους μαζί του, καθώς και τους προβληματισμούς τους σχετικά με την κατάσταση την οποία αντιμετώπισαν, π.χ. ρύπανση, οικολογικές καταστροφές κλπ. Καταθέτουν δηλαδή τους όποιους προβληματισμούς τους καθώς και πιθανές προτάσεις για το τι πρέπει να γίνει κάθε φορά.
Ερώτηση: τι αντίκτυπο έχει αυτό στα παιδιά; Πως τα βλέπετε να βιώνουν αυτή την εμπειρία; Πως ανταποκρίνονται σε αυτή την εντελώς διαφορετική εκπαιδευτική προσέγγιση;
Απάντηση: Τα παιδιά θέλουν πάρα πολύ &#