Ένα φασιστοειδές μέτρο εξόντωσης

Πριν λίγες ημέρες ο Τούρκος Πρωθυπουργός κ. Ερντογάν είπε ότι η εκδίωξη των μειονοτήτων από την χώρα του ήταν λάθος και οι μέθοδοι πού εφαρμόστηκαν προκειμένου να γίνει αυτό υπήρξαν «φασιστοειδείς». Οι δηλώσεις του Πρωθυπουργού προκάλεσαν σάλο στην Τουρκία. Ωστόσο πολλοί έσπευσαν να θυμίσουν ότι ο κ. Ερντογάν με υψηλό πράγματι αίσθημα δικαίου και τιμής είπε απλώς, την πικρή για την χώρα του αλήθεια. Ας θυμίσουμε και ας συνοψίσουμε εδώ την πλέον επαίσχυντη από τις μεθόδους πού χρησιμοποιήθηκαν (διότι υπήρξαν πολλές μα αποκορύφωμα τα «Σεπτεμβριανά» του 1955) προκειμένου να πληγούν όχι μόνο η Ελληνική μειονότητα της Πόλης, αλλά και η Εβραϊκή, η Αρμενική και οι Αλεβίτες.Πρόκειται για την μεθόδευση και επιβολή ενός άδικου και δόλιου φορολογικού μέτρου πού στοχοποίησε αποκλειστικά τις μειονότητες για το οποίο ούτε οι πλέον φανατικοί πολίτες και φίλοι της Τουρκίας, δεν αισθάνονται μέχρι σήμερα περήφανοι. Να περί τίνος πρόκειται:Πριν 67 χρόνια, μεσούντος του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου, η τότε Τουρκική κυβέρνηση επέβαλε μια σειρά φορολογικών μέτρων έκτακτης ανάγκης, για να αντιμετωπιστεί ο υψηλός πληθωρισμός, η κοινωνική δυσαρέσκεια, οι αυξανόμενες κρατικές δαπάνες, η έλλειψη αναγκαίων εισαγωγών και η τεράστια φοροδιαφυγή πού έπλητταν την χώρα. (Το πλαίσιο θυμίζει την σημερινή φορολογική πραγματικότητα της Ελλάδας).Ο περιώνυμος λοιπόν αυτός κεφαλικός φόρος πού έμεινε στην ιστορία ως Varlik Vergisi τέθηκε σε ισχύ μια ημέρα αμέσως μετά την ψήφισή του από την Βουλή και οι φόροι απαιτήθηκαν από τους φορολογούμενους μέσα σε ένα μήνα. Οι εκτιμήσεις γινόταν αυθαίρετα από τούς εφόρους χωρίς προηγούμενη δήλωση του πολίτη. Οι αποφάσεις τους ήταν οριστικές, ενώ το δικαίωμα της έφεσης απαγορεύονταν. Οι οφειλέτες πού αδυνατούσαν να πληρώσουν καταδικάζονταν σε καταναγκαστικά έργα, εξορίζονταν, απελαύνονταν ή κλείνονταν φυλακή. Οι περιουσίες τους δημεύονταν. Πολύ σύντομα έγινε φανερό ότι τα πραγματικά κίνητρα πού καθόριζαν τον κεφαλικό φόρο του κάθε υπόχρεου πολίτη δεν ήταν η συνεισφορά του στα δημόσια βάρη σύμφωνα με τις δυνάμεις του, όπως είθισται να ισχύει σε κάθε κράτος δικαίου, , αλλά η θρησκεία και η εθνικότητά του. Είναι χαρακτηριστικό ότι η κλίμακα των φόρων διπλασιαζόταν για τους μη Τούρκους μουσουλμάνους, και δεκαπλασιαζόταν για τους μη μουσουλμάνους και ειδικά τους «ξένους». Δηλαδή, αν ο τούρκος μουσουλμάνος πλήρωνε 1, ο μη τούρκος μουσουλμάνος πλήρωνε 2, και ο αλλόθρησκος πλήρωνε 10 φορές παραπάνω.Ο πέλεκυς του κεφαλικού φόρου έπεσε ιδιαίτερα βαρύς πάνω στους Έλληνες, τους Εβραίους και τους Αρμένιους, πού ευημερούσαν. Όμως λόγω του πολέμου και του φανατισμού των μαζών πού καλλιεργούσε μέσω του φιλοναζιστικού τότε Τύπου εναντίον τους η κυβέρνηση, οι άνθρωποι αυτοί, παρ ότι τούρκοι πολίτες, ήταν τελείως ανυπεράσπιστοι απέναντι στην αυθαιρεσία των διαδόχων του Κεμάλ, επί των ημερών του οποίου δεν είχαν συμβεί παρόμοια αίσχη. Μάταιες απέβαιναν οι παραστάσεις των ξένων δυτικών διπλωματών, του Οικουμενικού Πατριαρχείου, του Αρμένιου Πατριάρχη και του ΑρχιραββίνουΕφέσεις δεν επιτρέπονταν αλλά σύμφωνα με το Τουρκικό Σύνταγμα ο κάθε φορολογούμενος είχε δικαίωμα αίτησης επανεξέτασης των οφειλών του προς το κράτος. Οι τύποι τηρήθηκαν. Έγιναν 10.000 τέτοιες αιτήσεις αλλά ακυρώθηκαν αυτοστιγμεί. Συλλήψεις και απελάσεις πολιτών καθώς και κατασχέσεις περιουσιών σημειώνονταν καθημερινά. Οι αίθουσες των δημοπρασιών πλημμύριζαν από αντικείμενα Ελλήνων, Εβραίων και Αρμενίων, πού έβγαιναν όσο-όσο στο σφυρί. Αρχοντικά, κτήματα και βίλες πουλιόταν για ένα κομμάτι ψωμί. Η πρώτη φουρνιά των εκτοπιζόμενων έφυγε από την Πόλη στις 27 Ιανουαρίου του 1943.Οί κατάλογοι των ονομάτων φοροφυγάδων και ατόμων πού είχαν απελαθεί, φυλακιστεί ή εκτοπιστεί αποτελούνταν σχεδόν αποκλειστικά από Έλληνες, Εβραίους και Αρμένιους, πού κατά τον ρατσιστικό- γερμανόφιλο τύπο της Τουρκίας με την «Τζουμχουριέτ» επικεφαλής, ήταν «ξένο αίμα», «άπιστοι» και «αγνώμονες» έναντι της χώρας..Καθώς όμως το άστρο της Ναζιστικής Γερμανίας έδυε, το ενδιαφέρον της Δύσης για τον Varlik Vergisi αυξάνονταν και προκαλούσε εύλογη –και ένοχη- ανησυχία στoυς Τούρκους ιθύνοντες. (Πρόεδρος ο Ινονού και Πρωθυπουργός ο Σαράτσογλου).Τον Μάρτιο του 1944, κι ενώ η πλάστιγγα του πολέμου έγερνε ήδη υπέρ των Συμμάχων η Τουρκική Εθνοσυνέλευση ενέκρινε εσπευσμένα νόμο-περαίωση του Varlik Vergisi, που απελευθέρωνε όλους τους φορο-κρατούμενους . Ταυτόχρονα χάριζε τα χρέη όσων, μέσα από τα κυκλώματα της διαφθοράς και της ξένης-ιδίως της ναζιστικής- προστασίας, είχαν καταφέρει να μην πληρώσουν τα ποσά που τους καταλογίστηκαν.. Έτσι, ο περιβόητος κεφαλικός φόρος που είχε επιπέσει επί δικαίων και αδίκων στέλλοντας στον τάφο, στην εξορία, στην σπίλωση, στις φυλακές και στα καταναγκαστικά έργα χιλιάδες Τούρκους μειονοτικούς πολίτες, άγγιξε το αποκορύφωμα του παραλογισμού του: Τιμώρησε εκείνους που είχαν πληρώσει τον φόρο και αντάμειψε τους φοροφυγάδες. Τιμώρησε εν ολίγοις, εκείνους που εμπιστεύτηκαν και επένδυσαν στην Τουρκική δημοκρατία. Ωστόσο ο αντικειμενικός στόχος αυτής της φασιστοειδούς μεθόδευσης είχε επιτευχθεί.Ο επιχειρηματικός κόσμος είχε εξοντωθεί, οι μειονότητες –με πρώτη την Ρωμέικη- είχαν αποδεκατιστεί, οι φτωχοί είχαν γίνει φτωχότεροι, ο φόρος είχε λειτουργήσει προς όφελος της παραοικονομίας, των τοκογλύφων, των νεόπλουτων και των μαυραγοριτών, ενώ δεν εξασφάλισε κανέναν από τους οικονομικούς αντικειμενικούς του στόχους. Σε ελάχιστο διάστημα, η φοροδιαφυγή και ο πληθωρισμός εκτινάχτηκαν ξανά στα ύψη.Οι επιπτώσεις στην υπόληψη της Τουρκίας στο εξωτερικό ήταν ακόμα χειρότερες. Η καλή φήμη, που επί των ημερών του Κεμάλ είχε κερδίσει με πολύ κόπο η νεόκοπη Τουρκική Δημοκρατία για οικονομική ακεραιότητα, εκσυγχρονισμένη γραφειοκρατία, ισονομία στους πολίτες της και θρησκευτική ανοχή καταστράφηκε «εκ θεμελίων», και κατά πολλούς αναλυτές παραμένει υπό αμφισβήτηση μέχρι σήμερα. Το μεγαλύτερο θύμα του δράματος του «κεφαλικού φόρου» υπήρξε και το ελληνο-τουρκικό ιδανικό, πού είχε αποκτήσει μυθική έξαρση στην δεκαετία του ’30. Ουδέποτε οι ελληνοτουρκικές σχέσεις επανήλθαν στο κλίμα που είχαν μοχθήσει να φτιάξουν ο Βενιζέλος και ο Κεμάλ. Στην ουσία ο Varlik Vergisi εκτέλεσε μαζί με την ελληνική μειονότητα της Πόλης και την ελληνο-τουρκική προσέγγιση. Τα Σεπτεμβριανά έδωσαν – αλίμονο- την χαριστική βολή.Επιμύθιο πρώτο:Ο καθηγητής Φαΐκ Οκτέ, τότε αρχιφοροεισπράκτορας της Κωνσταντινούπολης (πόστο ισόβαθμο με τον Υπουργό Οικονομικών), είχε την εντιμότητα να γράψει το 1952 για τον επαίσχυντο ε&