Εμβόλιμο: Είναι γνωστό στην κοινωνία της Ξάνθης είναι ότι κανείς δεν μπορεί να είναι τιμητής του άλλου καθώς «πράσινοι και γαλάζιοι» έχουν όλοι τις ευθύνες τους
Η ιστορία των συνεταιριστικών εργοστασίων της Ξάνθης πέρασε από πολλές φάσεις. Ξεκίνησαν ως προμετωπίδα της βιομηχανίας στην Ξάνθη καθιστώντας την «μητέρα του συνεργατισμού», καλλιέργησαν μεγάλες προσδοκίες την εποχή της ακμής τους (1970 – 1980), αποτέλεσαν ένα σταθερό αναπτυξιακό πόλο για τον νομό και κατέληξαν σήμερα οι άλλοτε ακμάζουσες επιχειρήσεις…φαντάσματα ενός ένδοξου παρελθόντος!
Και το ερώτημα που τίθεται είναι: «Τις πταίει;», όμως εκλαμβάνει έννοια ρητορική καθώς είναι γνωστό τοις πάσι – τουλάχιστον στην κοινωνία της Ξάνθης – ότι τα συνεταιριστικά χρησιμοποιήθηκαν ως κομματικά παραμάγαζα, ως δεξαμενή άντλησης ψήφων και όπου η μικροπολιτική… χώνει το χεράκι της – κρίνοντας εκ του αποτελέσματος – πάει περίπατο κάθε έννοια αξιοκρατίας και διαχείρισης με τεχνοκρατικούς όρους.
Και αυτό που επίσης είναι γνωστό στην κοινωνία της Ξάνθης, είναι ότι κανείς δεν μπορεί να είναι τιμητής του άλλου καθώς «πράσινοι και γαλάζιοι» έχουν όλοι τις ευθύνες τους, τόσο σε επίπεδο διοικήσεων όσο και επιλογών. Αν δεν κινδύνευαν να μείνουν στο δρόμο τόσοι άνθρωποι, αν δεν κινδύνευε με κατάρρευση η βιομηχανία του νομού, αν δεν κινδύνευε (νομός) με εσωτερική και εξωτερική μετανάστευση, με μαρασμό και διαταραχή του κοινωνικού του ιστού, πραγματικά οι χειρισμοί των αρμοδίων σε πολλές περιόδους θα προκαλούσαν θυμηδία, μόνο, που με ορατό τον κίνδυνο όλων αυτών η θυμηδία μεταβλήθηκε σε τραγωδία!
Περίπου μια 20ετία, μετά από το φιλόδοξο πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων, που συνέταξε το 1990 ο σημερινός διοικητής της ΑΤΕbank και τότε υποδιοικητής της Αγροτικής Τράπεζας, κ. Δημήτρης Μηλιάκος, τα εργοστάσια της ΣΕΒΑΘ, της ΣΕΚΑΠ, της ΣΕΠΕΚ, της Ροδόπης αλλά και της ΕΒΖ και της ΕΛΒΙΖ είτε ζουν το χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου, είτε με τον έναν ή τον άλλον τρόπο αλλάζουν χέρια.
Χθες…
Τότε, πριν από μία 20ετία, η ΣΕΒΑΘ θα τυποποιούσε τα ντοματάκια και θα έκανε τοματοπολτό, με προοπτικές διεθνών εξαγωγών, η ΣΕΠΕΚ θα "έστηνε" χοιροτροφικές μονάδες και θα εμπορευόταν κρέας, η ΣΕΚΑΠ θα αξιοποιούσε τα καπνά της Θράκης, δημιουργώντας ένα μεγάλο καπνεργοστάσιο, η Ροδόπη το γάλα και η ΕΛΒΙΖ τις ζωοτροφές.
Σήμερα…
…ΣΕΒΑΘ και ΣΕΠΕΚ ετοιμάζονται ολοταχώς για λουκέτο, η Ροδόπη οσονούπω περνάει σε χέρια ιδιωτών, το εργοστάσιο της ΕΛΒΙΖ στην Ξάνθη αναπαύεται στην τέφρα του, ενώ το μέλλον της ΣΕΚΑΠ φαίνεται χαμένο… σε σύννεφα καπνού!
Στα συνεταιριστικά εργοστάσια της Ξάνθης με το πέρασμα των χρόνων συσσωρεύονται χρέη κακοδιαχείρισης, η πολυπόθητη "θεία παρέμβαση" του κρατικού κορβανά δεν έρχεται έστω και την ύστατη στιγμή και πλέον εκατοντάδες εργαζόμενοι αντιμετωπίζουν το φάσμα της ανεργίας. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι οι εταιρείες αυτές τις δεκαετίες 1980 – 2000 απασχολούσαν 1.800 – 2.000 εργαζόμενους, ενώ σήμερα μόλις 700.
Δεν έχει ντομάτα η ΣΕΒΑΘ
«Η ΣΕΒΑΘ, διανύοντας σήμερα την καλύτερη εποχή της επιχειρηματικής της ανάπτυξης, διεκδικεί δικαιωματικά μια σημαντική θέση στην ελληνική και διεθνή αγορά». Η φιλόδοξη ρήση περιλαμβάνεται στην ιστοσελίδα της κονσερβοποιίας ΣΕΒΑΘ και φυσικά αφορά περασμένα μεγαλεία. Ο ίδιος ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, κ. Αλ. Κοντός, είχε σπεύσει να προεξοφλήσει τη μη λειτουργία της «εξαιτίας της απροθυμίας των παραγωγών να καλλιεργήσουν στην περιοχή βιομηχανική ντομάτα». Στη συνέχεια (μόλις το περασμένο Σαββατοκύριακο) ανακοίνωσε ένα αναπτυξιακό σχέδιο που βασίζεται στην ιδιωτικοποίηση.
Η ΣΕΒΑΘ, που ιδρύθηκε το 1975 με πρωτοβουλία συνεταιριστικών οργανώσεων και εταιρειών, σήμερα δεν έχει πρώτη ύλη να μεταποιήσει, ενώ η διοίκηση της ΑΤΕbank της έκοψε κάθε ελπίδα για νέα χρηματοδότηση.
Τα οικονομικά προβλήματα άρχισαν να φαίνονται από το 1990, ενώ η εταιρεία διεσώθη το 1994 όταν η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ προχώρησε σε ρύθμιση χρεών για τρεις συνεταιριστικές οργανώσεις, μέσα σε αυτές και της ΣΕΒΑΘ. Σε μια περίοδο, που το προϊόν της ντομάτας δείχνει να ανακάμπτει, η ΣΕΒΑΘ βουλιάζει!
Σήμερα, η ΣΕΒΑΘ βρίσκεται σε πλήρες αδιέξοδο, αφού η επιδίωξη, μεταξύ άλλων, της υπαγωγής στο νόμο για την 10ετή ρύθμιση χρεών με την εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου, που ισχύει για όλες της επιχειρήσεις της Αν. Μακεδονίας Θράκης, δεν έχει τελεσφορήσει. Έτσι, οι βιομηχανικές και κτιριακές εγκαταστάσεις της ΣΕΒΑΘ στη Φελώνη Ξάνθης (210.000 τ.μ. από τα οποία 61.000 τ.μ. στεγασμένοι χώροι), απαξιώνονται τεχνολογικά, η εταιρεία δεν πληρώνει έγκαιρα τους εργαζόμενους και κλείνει κερδοφόρα τμήματα όπως αυτό των κατεψυγμένων.
Σύννεφα καπνού στη ΣΕΚΑΠ
Στα 33 χρόνια του επιχειρηματικού του βίου το καράβι της Συνεταιριστικής Καπνοβιομηχανίας Ελλάδος, ΣΕΚΑΠ, έχει ταλανιστεί ουκ ολίγες φορές. Από «φιλέτο» των «συνεταιριστικών» εργοστασίων, αντικείμενο «φλερτ» της πολυεθνικής Phillip Morris, η θυγατρική της ATEbank σήμερα χάνεται σε σύννεφα καπνού: Οι πωλήσεις τσιγάρων είναι καθηλωμένες στα επίπεδα των 4.500 εκατ. τσιγάρων, η τάση μετατόπισης των πωλήσεων από προϊόντα μεγάλου περιθωρίου κέρδους, όπως το άλλοτε βαρύ πυροβολικό, το τσιγάρο με βιολογικό φίλτρο BF, προς προϊόντα μικρότερου περιθωρίου, όπως το GR, συνεχίζεται, ενώ οι καθαρές πωλήσεις εμφανίζονται συνεχώς μειούμενες, την ίδια στιγμή που τα οργανικά έξοδα παραμένουν ιδιαίτερα υψηλά και κινούνται στο επίπεδο του 60% επί των πωλήσεων με τάσεις επιδείνωσης το 2007.
Δεν είναι τυχαίο ότι η εταιρεία εμφανίζεται να παρουσιάζει αρνητικά ίδια κεφάλαια της τάξης των -17,7 εκατ. ευρώ, με αποτέλεσμα να συντρέχουν λόγοι εφαρμογής των άρθρων 47 & 48 του Ν. 2190/20 (υπαγωγή σε καθεστώς ειδικής εκκαθάρισης ή αναστολή λειτουργίας εάν δεν ληφθούν αποφάσεις για αύξηση της ονομαστικής αξίας και την μείωση του αριθμού των μετοχών ή αύξησης του μετοχικού της κεφαλαίου).
Γνώστες της κατάστασης εκτιμούν ότι η προσπάθεια της ΑΤΕbank να «απαγκιστρωθεί» από την καπνοβιομηχανία κάθε άλλο παρά ανώδυνη θα είναι, δεδομένου του εξαιρετικά ανταγωνιστικού περιβάλλοντος, στο οποίο κινείται η εταιρεία. Ένα πιθανό σενάριο είναι η εύρεση στρατηγικού επενδυτή -πιθανότατα από την αλλοδαπή- προοπτική που «σκοντάφτει» ακριβώς στο κατά πόσο υπάρχει διεθνής καπνοβιομηχανία, που θα «σήκωνε το βάρος» της ΣΕΚΑΠ, δεδομένων πάντα των ουσιαστικά αρνητικών ίδιων κεφαλαίων.
«Ισχνοί» χοίροι στη ΣΕΠΕΚ
Τη θεμέλια λίθο για την ίδρυση της ΣΕΠΕΚ, Συνεταιριστική Εταιρεία Παραγωγής και Εμπορίας Κρέατος, όπως και των λοιπών συνεταιριστικών μονάδων της Ξάνθης, έβαλε τη δεκαετία του 1970 ο Αλέξανδρος Μπαλτατζής. Η ετα_
