Με το τελείωμα των εργασιών της αναστήλωσης του υπέροχου κτιρίου, φάνηκε το μέγεθος και αξία που θα αποκτήσει το Μουσείο Καπνού που ετοιμάζει η Νομαρχία Ξάνθης για να στεγάσει ό,τι έχει σχέση με την ιστορία του καπνού που είναι παράλληλη και καθοριστική για τις κοινωνικοοικονομικές αλλά και πολιτιστικές εξελίξεις στην πόλη από την αρχή της παραγωγής του στην περιοχή.
Μια παλιά καπναποθήκη απέναντι απ’ το Αθλητικό Κέντρο ‘Φ. Αμοιρίδης’ που είχε υποστεί σημαντικές ζημιές από την εγκατάλειψη αλλά και από την φωτιά που πριν μερικά χρόνια εκδηλώθηκε στο κτίριο, αναστήλωσε και αναπαλαίωσε η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ξάνθης. Το κτίριο που αποτελεί πλέον ένα κόσμημα για την πόλη, θα γίνει το σπίτι ενός πολύτιμου και άμεσα συνδεδεμένου με την ταυτότητα του τόπου προϊόντος, του καπνού.
Ζητήσαμε απ’ τον Νομάρχη Ξάνθης κ. Γ. Παυλίδη να μας ενημερώσει για τα σχέδιά του για το μουσείο καπνού αλλά και την πορεία των εργασιών. Ο κ. Παυλίδης δηλώνει υπερήφανος που κόντρα στην άσχημη συγκυρία των ημερών που ζούμε, με τον καπνό να καταδιώκεται στην Ευρώπη, η Νομαρχία Ξάνθης με τη δημιουργία αυτού του Μουσείου πραγματοποιεί τη βούληση για τη διατήρηση της ιστορίας του που θα μπορεί να παρακολουθήσει ο κάθε επισκέπτης μέσα από εκθέματα που θα αφορούν όλα τα κομμάτια παραγωγής, επεξεργασίας και διάθεσης του προϊόντος.
Ο ρόλος του καπνού στην ιστορία της περιοχής
Συγκεκριμένα ο κ. Παυλίδης αναφέρει: «Το Μουσείο Καπνού είναι κάτι που επιβάλλεται να γίνει στην περιοχή γιατί παρατηρώντας όλη τη δομή της οικονομίας και τον τρόπο που επηρέασε όλο τον νομό, θα διαπιστώσουμε ότι η άνθηση της Ξάνθης, της Γενισέας ειδικότερα, η αρχιτεκτονική τους, η διαμόρφωση των οικισμών, η Παλιά Πόλη, οι δρόμοι προς την Ευρώπη απ’ την πλευρά της Βουλγαρίας, ο πολιτισμός της Ξάνθης τις περιόδους που ήταν μια από τις καλύτερες πόλεις στην Ελλάδα, είχαν σχέση με τον καπνό. Ακόμη και σήμερα, αν παρατηρήσουμε ένα τυπικό σπίτι στην ορεινή περιοχή θα διαπιστώσουμε ότι είναι προσαρμοσμένο στην επεξεργασία του καπνού, έχει το χώρο του πασταλιάσματος, του μπελονιάσματος, έχει την ανάλογη δομή ώστε να εξυπηρετούν την ενασχόληση που ήταν και μονοκαλλιέργεια σε πολλά σημεία. Να μη ξεχνάμε ότι πολλές γενιές έζησαν, μεγάλωσαν, συντηρήθηκαν απ’ τον καπνό. Όλα αυτά με τον παγκόσμιο πόλεμο του καπνού, τις αποσυνδέσεις κι όλα αυτά, συντελούν στο να τα χάσουμε όλα αυτά. Πριν τα χάσουμε, όσο είναι χρόνος ακόμη, πρέπει να τα διασώσουμε. Φιλοδοξούμε να κάνουμε κάτι σημαντικό κι όχι κάτι μικρό. Ήδη διαμορφώσαμε το χώρο με κονδύλια που αρχικά μας έδωσε το Υπουργείο Πολιτισμού με μια μικρή χρηματοδότηση μετά από προσωπική μου επιμονή και εν συνεχεία το Υπουργείο Οικονομικών. Το κτίριο ήταν ένας χώρος εντελώς κατεστραμμένος που είχε χαρακτηριστεί κατεδαφιστέο και το μετατρέψαμε σ’ ένα κτίριο που μπορεί να αντέξει αιώνες».
Το κτίριο και η μελέτη
Όσον αφορά τον σχεδιασμό για το Μουσείο, ο κ. Νομάρχης ανέφερε: «αναθέσαμε σε μια εκπληκτική ομάδα μουσειολόγων της χώρας την εκπόνηση μιας μελέτης. Αρχιτέκτονες, ειδικοί στο φωτισμό, μουσειολόγοι που χαίρομαι που ασχολήθηκαν γιατί είναι απ’ τους καλύτερους του είδους στη χώρα, έκαναν εξαιρετική δουλειά. Ο χώρος είναι γύρω στα 1.800 τετραγωνικά μέτρα όπου θα διαμορφωθεί κι ένας χώρος ως συνεδριακό κέντρο 200 ατόμων περίπου, θα έχει επίσης έναν χώρο πώλησης προϊόντων ειδών του καπνού γιατί θέλουμε να είναι ένας αυτοσυντηρούμενος χώρος. Η λογική των ειδικών για τη μουσειολογική μελέτη έχει ως στόχο να εξιστορεί το κάθε κομμάτι που θα παρουσιαστεί στο Μουσείο. Δε θα είναι μια τυπική εναπόθεση εκθεμάτων κατά το σύνηθες αλλά θα έχει μια ιστορική διαδρομή του τόπου, μια αναδρομή του φυτού απ ΄τον σπόρο μέχρι την τελική του επεξεργασία, θα έχει προφανώς μια παρουσίαση διαφόρων ειδών του, μια παρουσίαση από τις καπνοβιομηχανίες. Η διαφήμιση του τσιγάρου στα τέλη του προηγούμενου αιώνα αποτελούν καλλιτεχνικές παρακαταθήκες κι ευελπιστούμε ότι θα διαθέτουμε κα΄ποιες απ’ αυτές. Η τελική διαμόρφωση όμως θα γίνει απ’ την ομάδα των ειδικών».
Τα εκθέματα
Στην ερώτησή μας πού θα βρεθούν τα εκθέματα και τι έχει γίνει προς αυτή την κατεύθυνση, ο κ. Παυλίδης ανέφερε: «υπάρχει μια πολύ οργανωμένη επιτροπή η οποία δουλεύει προγραμματισμένα και είναι υπό τον συντονισμό της κ. Στάντζιου, συνεδρίασε δυο τρεις φορές μετά από πρόσκλησή μου κι είναι έτσι δομημένη που καλύπτει όλους τους τομείς που αφορούν τον καπνό. Η έκκληση που κάνουμε σε όλους τους Ξανθιώτες είναι να διαθέσουν και να δωρίσουν σε πολύ ασφαλή χώρο και μηχανογραφημένη καταχώρηση, με δική τους κυριότητα και με καταγραφή της προσφοράς του καθενός, ό,τι θεωρούν πως θα μπορούσε να εκτεθεί στο μουσείο. Δε θα τοποθετηθούν τα πάντα αλλά οι ειδικοί θα αποφασίσουν ποια αντικείμενα θα εκτίθενται. Φιλοδοξούμε να γίνει ένα διεθνές μουσείο που θα αναφέρεται στον καπνό και σε όλη την περιοχή των Βαλκανίων που είναι μια κατ’ εξοχήν περιοχή καλλιέργειας του καπνού. Ο καθένας που έχει στο σπίτι του κάτι που δεν του είναι χρήσιμο κι αφορά στον καπνό, να το φέρει για να κοσμήσει μια γωνία του Μουσείου στους αιώνες».
Το χρονοδιάγραμμα
Αναφερόμενος στο χρονοδιάγραμμα λειτουργίας του Μουσείου ο κ. Νομάρχης ανέφερε: «μέσα στο επόμενο δίμηνο τρίμηνο υπολογίζουμε να μαζευτούν τα εκθέματα. Ένα θέμα που μας απασχολεί είναι ο φορέας που θα το διαχειρίζεται γιατί θέλουμε να είναι βιώσιμος και να παύσουμε τη λογική των κλειστών χώρων και ειδικά κατά τις αργίες που είναι οι κρίσιμες μέρες αφού τότε έρχονται οι επισκέπτες στην Ξάνθη, τα σαββατοκύριακα και βρίσκουν τα μουσεία κλειστά. Προσωπική μου επιδίωξη που έχει περάσει είναι να μένουν ανοιχτοί οι χώροι όπως να είναι και αυτοχρηματοδοτούμενοι. Στόχος μας είναι να προσφέρει στην διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου αλλά και να συνδράμει στην αύξηση της επισκεψιμότητας της πόλης. Σχεδιάζουμε να γίνει ένας χώρος που θα λειτουργεί σαν καφέ και τα έσοδα θα χρησιμοποιούνται για την κάλυψη των εξόδων λειτουργίας του μουσείου».
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ
