Σε δημόσια κρίση μέχρι τις 15 Δεκεμβρίου 2006 υποβάλλει ο Ελληνικός Οργανισμός Τυποποίησης (ΕΛΟΤ) σχέδιο για τις αγορές βιολογικών προϊόντων, την λειτουργία τους και τους κανονισμούς που αυτή περιλαμβάνει. Το σχέδιο αποτελείται από απαιτήσεις και όρους για τους συμμετέχοντες στις αγορές, τον φορέα λειτουργίας, τα προϊόντα και την διάθεσή τους, ενώ παρέχει πληροφόρηση για την επικοινωνία δεδομένων των αγορών, τα χρησιμοποιούμενα υλικά και πρακτικές, τα σχήματα δειγματοληψίας για τον έλεγχο και την ασφάλεια των προϊόντων. Το σχέδιο εκπονήθηκε από ειδική ομάδα έργου με την συμμετοχή εκπροσώπων των βιοκαλλιεργητών και εμπειρογνωμόνων. Στόχος είναι το πρότυπο ΕΛΟΤ να συμβάλλει στην καθιέρωση του νέου θεσμικού πλαισίου για τις αγορές αγροτών βιοκαλλιεργητών, να διευκολύνει την εφαρμογή και τον έλεγχο εφαρμογής της νομοθεσίας, και να αποτελέσει έναν κοινώς αποδεκτό κώδικα ορθής πρακτικής για την ανάπτυξη και λειτουργία προτύπων αγορών αγροτών βιοκαλλιεργητών στην Ελλάδα.
Το σχέδιο του ΕΛΟΤ ξεκίνησε με πρωτοβουλία των βιοκαλλιεργητών για την αποδοχή ενός «κώδικα δεοντολογίας». Ο κώδικας αυτός θα ενισχύει την εμπιστοσύνη σχετικά με την προέλευση και τις συνθήκες παραγωγής των βιολογικών προϊόντων, διασφαλίζοντας παράλληλα τις απαιτήσεις των καταναλωτών. Όλα ξεκινούν, βάσει αυτών που αναφέρει στην εισαγωγή του το σχέδιο διαβούλευσης, από τις ανάγκες που επιβάλλουν την θέσπιση ενός κανονιστικού πλαισίου που αφορά ειδικότερα την λειτουργία των αγορών αγροτών βιοκαλλιεργητών σε όλη την χώρα. Σε αυτό εμπεριέχονται οι υψηλού επιπέδου προδιαγραφές που θα διασφαλίζουν τις απαιτήσεις των καταναλωτών, των αρμοδίων αρχών και των ίδιων των συμμετεχόντων βιοκαλλιεργητών, με σεβασμό στο κοινωνικό περιβάλλον και την οικολογική συνείδηση. Στο σχέδιο διαβούλευσης ορίζονται, οι έννοιες του βιοκαλλιεργητή, του αγρότη βιοκαλλιεργητή, καθώς και το τι σημαίνει προϊόν βιολογικής γεωργίας, τι ορίζεται ως αγορά αγροτών βιοκαλλιεργητών και ποιες οι απαιτήσεις για την λειτουργίας της. Διευκρινίζεται και ορίζεται σαφώς ποια δικαιολογητικά πρέπει να κατατεθούν για την προσέλευση στην αγορά των συμμετεχόντων βιοκαλλιεργητών, ότι στις αγορές πρέπει να παρίσταται ο ίδιος ο παραγωγός, ότι για την υποβοήθηση ή την αντικατάσταση του παραγωγού πρέπει να παρευρίσκεται στην αγορά πρόσωπο έως και τρίτου βαθμού συγγένειας, ενώ αποσαφηνίζονται και οι όροι για έκδοση συλλογικής άδειας πολλών παραγωγών μαζί και πολλά άλλα ενδιαφέροντα. Στο εν λόγω σχέδιο επίσης καθορίζονται και οι απαιτήσεις έναντι των καταναλωτών.
Ενδιαφέρον είναι το στοιχείο που αναφέρεται στην προτεραιότητα που πρέπει να δίνουν οι παραγωγοί στην εξυπηρέτηση ευπαθών ομάδων, όπως και αυτό που αναφέρεται στην σχέση ποιότητας/τιμής των προϊόντων λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη το στάδιο βιολογικότητας των προϊόντων, την ημέρα συγκομιδής, τον βαθμό ωρίμανσης, η την κατηγορία του προϊόντος βάσει της γεωγραφικής ένδειξης, της προστατευόμενης ονομασίας προέλευσης, της παραδοσιακής εγχώριας ποικιλίας ή του παραδοσιακού τρόπου παρασκευής.
Άκρως ενδιαφέροντα είναι όσα αναφέρονται για τις σχέσεις μεταξύ των συμμετεχόντων βιοκαλλιεργητών, την προσέλευσή τους και την αποχώρησή τους, καθώς και την ιδιαίτερη βαρύτητα που δίδεται στα μέτρα προστασίας για την αποτροπή της επιμόλυνσης των προϊόντων ή της όχλησης συμμετεχόντων και καταναλωτών. Ιδιαίτερη βαρύτητα δίδεται επίσης στις απαιτήσεις για την ατομική υγιεινή, την μεταφορά των προϊόντων προς και από την αγορά, την έκθεση και την εμφάνισή τους καθώς και την προσφορά προς τον πελάτη. Τέλος, μεγάλο βάρος δίδεται στην διαχείριση της ηχητικής ρύπανσης (π.χ οι συμμετέχοντες βιοκαλλιεργητές δεν φωνάζουν ούτε διαλαλούν την πραμάτεια τους) στην επεξεργασία των προϊόντων, την διαχείριση των απορριμμάτων και άλλα περιβαλλοντικά συναφή θέματα που αφορούν την ομαλή και σωστή λειτουργία των λαϊκών αγορών βιολογικών προϊόντων.
Φίλιππος Ζάχαρης
