Μύρισε άνοιξη και μαζί και οι…αλλεργίες που έχουν την τιμητική τους. Φτέρνισμα, βήχας και φαγούρα είναι κάποια από τα πιο συνηθισμένα συμπτώματά της. Κι όμως, αυτές οι ενοχλήσεις οφείλονται σε μια εσφαλμένη αντίδραση του οργανισμού μας.
Αλλεργικές ρινίτιδες, επιπεφυκίτιδες και κρίσεις άσθματος έρχονται κάθε χρόνο ταλαιπωρούν όλο και περισσότερους ανθρώπους ιδιαίτερα στις ανεπτυγμένες χώρες, για τις οποίες η πλήρης ίαση είναι σήμερα αδύνατη -αν και τα φάρμακα μπορούν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τα συμπτώματα.
Ποιοι οι «συνήθεις ύποπτοι» για τις ανοιξιάτικες αλλεργίες
«Οι «συνήθεις ύποπτοι» είναι τα ακάρεα, η ελιά, ορισμένα χόρτα και ζώα, δηλητήρια εντόμων και τροφές», εξηγεί το περιοδικό Vita στο τεύχος Απριλίου.
Σημειώνεται επίσης ότι οι αλλεργικές αντιδράσεις στη γύρη εμφανίζονται όταν υπάρχουν 15 με 20 κόκκοι γύρης ανά κυβικό μέτρο αέρα. Οι συγκεντρώσεις γύρης είναι μηδαμινές κοντά στη θάλασσα και σε υψόμετρα άνω των 1.500 μέτρων. Το πεύκο δεν είναι προκαλεί συχνά αλλεργίες, παρά τις μεγάλες ποσότητες γύρης που παράγει.
Τα συνηθέστερα αλλεργιογόνα στην άνοιξη, ταξινομημένα ανάλογα με τη συχνότητα που προκαλούν αλλεργίες, είναι:
Τα ακάρεα της οικιακής σκόνης, μικροσκοπικά αρθρόποδα που ζουν σε στρώματα, υφασμάτινα έπιπλα, μοκέτες κλπ. Αν και δεν δαγκώνουν -τρέφονται με νεκρά κύτταρα δέρματος- τα περιττώματά τους περιέχουν αλλεργιογόνα. Πληθαίνουν άνοιξη και φθινόπωρο. Σκοτώνονται από τον ήλιο.
Η ελιά έχει την ισχυρότερη αλλεργιογόνο γύρη. Ανθοφορεί το Μάιο.
Το ζιζάνιο περδικάκι, γνωστό και ως αγριοβασιλικός, κολιτσάνι (στην Κρήτη) ή ζαροφλίκι (στη Μαγνησία) ή κολίκι (στη Σίφνο).
Τα αγρωστώδη (χόρτα), όπως το σιτάρι, η δακτυλίς, η ήρα, η αγρωστίς κλπ. Τα περισσότερα ανθοφορούν από Μάρτιο μέχρι και Ιούνιο.
Τα κατοικίδια, συχνότερα οι γάτες. Το ίδιο το τρίχωμα δεν προκαλεί αλλεργίες. Τα αλλεργιογόνα βρίσκονται στο σάλιο, τα ούρα, τα περιττώματα και τα νεκρά κύτταρα δέρματος, που διασπείρονται στον αέρα και εισπνέονται.
Το δηλητήριο εντόμων, όπως της μέλισσας και της σφήκας. Όσο συχνότερα δέχεται κανείς τσιμπήματα από ένα έντομο, τόσο αυξάνει η πιθανότητα ευαισθητοποίησης στο δηλητήριο και εκδήλωσης αλλεργίας.
Διάφορα τρόφιμα, όπως οι ξηροί καρποί, ο αυγό, τα θαλασσινά και οι φράουλες. Η αλλεργία στο γάλα είναι συνηθέστερη στα παιδιά και δεν πρέπει να συγχέεται με τη δυσανεξία στη λακτόζη του αγελαδινού γάλακτος, που εκδηλώνεται σε ενήλικες.
Τέλος, αλλεργίες μπορούν να προκαλέσουν ορισμένες πενικιλλίνες και μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα. Αλλεργική αντίδραση εμφανίζεται μόνο σε άτομα που έχουν πάρει το φάρμακο πάνω από μία φορά και χρήζει επικοινωνίας με γιατρό αν παρουσιαστεί λαχάνιασμα, πρήξιμο στο πρόσωπο και το λαιμό, ναυτία, διάρροια ή εξάνθημα.
Δεν εκδηλώνουν όλοι οι αλλεργικοί την ίδια ευαισθησία στις ουσίες που εισχωρούν στον οργανισμό τους. Κάποιος που υποφέρει από αλλεργική ρινίτιδα δεν είναι αλλεργικός στη γύρη όλων των φυτών. Αντίστοιχα, κάποιος άλλος που πάσχει από αλλεργική δερματίτιδα μπορεί να είναι ευαίσθητος σ' ένα συγκεκριμένο είδος απορρυπαντικού και όχι σε όλα. Αυτό βέβαια δεν αποκλείει το ενδεχόμενο ένα άτομο να υποφέρει ταυτόχρονα από ρινίτιδα σ' ένα είδος γύρης (σημύδα) και από αλλεργία σε κάποια τρόφιμα (φουντούκια, ψάρια, αμύγδαλα, τομάτες). Αιτία; Οι πρωτεΐνες που του προκαλούν ερεθισμό έχουν παρόμοια δομή. Και η ένταση με την οποία εκδηλώνονται οι αντιδράσεις του ανοσοποιητικού συστήματος ενός αλλεργικού ποικίλλουν, αφού σε ακραίες περιπτώσεις κινδυνεύει η ζωή του.
Πώς προκαλείται μια αλλεργία;
Οι ερευνητές του Ιατρικού Ινστιτούτου της Ιαπωνίας πιστεύουν ότι η αλλεργία στη γύρη της σημύδας είναι κληρονομική, αφού μεταδίδεται από τους γονείς στα παιδιά. Ο λόγος; Στα γονίδιά μας είναι εγγεγραμμένη η δομή και η χημική σύνθεση ορισμένων πρωτεϊνών, ειδικά εκείνων που βοηθούν το ανοσοποιητικό σύστημα να αναγνωρίζει τα όμοιά του κύτταρα και να μην τους επιτίθεται. Έτσι όμως θεωρεί εχθρικά όσα δεν αναγνωρίζει, τα εξωτερικά, τα ξένα.
Για τις αλλεργίες δεν ευθύνονται αποκλειστικά τα γονίδια. Αν ίσχυε κάτι τέτοιο δε θα είχαν διπλασιαστεί τα αλλεργικά κρούσματα μέσα στα τελευταία τριάντα χρόνια.
Οι θεραπείες
Για να αντιμετωπίσει το αλλεργικό σοκ, αυτός που υποφέρει πρέπει να έχει πάντα μαζί του μια ένεση αδρεναλίνης ή κορτιζόνης. Επίσης πρέπει να γνωρίζει πώς να τη χρησιμοποιήσει, πριν προστρέξει στις Πρώτες Βοήθειες. Όταν η αντίδραση εκδηλώνεται με πιο ήπια μορφή, ο αλλεργικός μπορεί να την αντιμετωπίσει ποικιλοτρόπως. Τα αντιισταμινικά σπρέι και οι αντίστοιχες κρέμες μπλοκάρουν τα σωματίδια ισταμίνης και περιορίζουν συμπτώματα όπως το συνάχι ή τις δερματικές αντιδράσεις. Ταυτόχρονα ελέγχουν τις γαστρεντερικές ενοχλήσεις. Ωστόσο όσοι λαμβάνουν τέτοιου είδους φάρμακα οφείλουν να προσέχουν στην οδήγηση γιατί προκαλούν υπνηλία. Επιπλέον υπάρχει και μια ένεση που ρυθμίζει την αντίδραση του οργανισμού καθ' όλη τη διάρκεια της ανθοφορίας των αγρωστωδών φυτών, αφού εισάγει σταδιακά στο αίμα κορτιζόνη ή εναιωρήματα. Για τα συμπτώματα ασθματικής μορφής οι γιατροί συνιστούν φάρμακα που διαστέλλουν τους βρόγχους καθώς και στεροειδή. Η θεραπεία διακόπτεται μόνο μετά από ιατρική συμβουλή? σε διαφορετική περίπτωση μπορεί να προκληθούν διαταραχές στη λειτουργία του αναπνευστικού συστήματος του αλλεργικού.
Η απευαισθητοποίηση του οργανισμού με εμβολιασμό δεν είναι πάντα η αποτελεσματικότερη μέθοδος αντιμετώπισης του αλλεργικού φαινομένου. Σε σπάνιες περιπτώσεις προκαλεί αναφυλαξία. Πολλοί επιστήμονες διατείνονται ότι τα εμβόλια νέας γενιάς, τα οποία βρίσκονται σε πειραματικό στάδιο, θα είναι πιο ασφαλή και αποτελεσματικά. Επιπροσθέτως συνιστούν στους πάσχοντες να παίρνουν την άδεια των διακοπών τους εκείνη την περίοδο του χρόνου κατά την οποία παρατηρείται έξαρση της ανθοφορίας των φυτών. Για να αποφύγουν την επαφή με μεγάλες ποσότητες γύρης συνιστούν να επιλέγουν είτε περιοχές με υψόμετρο 1.500 μέτρων, όπου δεν υπάρχει καθόλου γύρη, είτε παραθαλάσσια θέρετρα.
Επιμέλεια: Μαριάννα Ξανθοπούλου
