Τα τελευταία 15 χρόνια ένα κύμα σαρωτικών αλλαγών διαπέρασε την ελληνική κοινωνία. Η Ελλάδα, που στο παρελθόν η ίδια αποτέλεσε χώρα εξαγωγής για εκατομμύρια μετανάστες, ξαφνικά μετατράπηκε σε χώρα υποδοχής μεταναστών από τρίτες χώρες. Η ελληνική κοινωνία ήταν και—με ευθύνη και των πολιτικών κομμάτων—παραμένει σε μεγάλο βαθμό απροετοίμαστη για μια τόσο μαζική εισροή μεταναστών.
Η οικονομική ανασφάλεια, ο φόβος για το ξένο και η, πολλές φορές, μη επαρκής εξοικείωσή μας με την κουλτούρα των ανθρώπων που επέλεξαν τη χώρα μας για ένα καλύτερο αύριο, προκαλούν σε πολλές περιπτώσεις ένταση και εύλογα ερωτηματικά γύρω από κρίσιμα θέματα, όπως:
– η αρμονική συνύπαρξη μας με ανθρώπους που έχουν τελείως διαφορετικά χαρακτηριστικά από εμάς
– ο οικονομικός ανταγωνισμός γύρω από την εξεύρεση εργασίας
– η εκπαιδευτική ενσωμάτωση των μεταναστών στην ελληνική κοινωνία
– ή και πιο απλά ζητήματα, όπως η καθημερινή επικοινωνία μεταξύ αλλόγλωσσων
Για το ΠΑΣΟΚ, οι μετανάστες αποτελούν μοχλό οικονομικής ανάπτυξης για την Ελλάδα και ταυτόχρονα ευκαιρία για τον ελληνικό πολιτισμό να ανοίξει ένα γόνιμο διάλογο με τις πολλές και διαφορετικές κουλτούρες που φέρνουν μαζί τους οι μετανάστες.
Μια συνεπής μεταναστευτική πολιτική σήμερα πρέπει προφανώς να έχει δύο σκέλη: να μεριμνήσει για το αύριο, δηλαδή για όσους αποφασίσουν να μεταναστεύσουν στη χώρα μας τα επόμενα χρόνια, και ταυτόχρονα να δώσει έμφαση στους μετανάστες του χθες, αυτούς δηλαδή που εγκαταστάθηκαν στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια και έχουν αποφασίσει να ζήσουν εδώ.
Για τους μετανάστες του αύριο η Ελλάδα, ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεν μπορεί παρά να ακολουθήσει την κοινή μεταναστευτική πολιτική της Ευρώπης, αποδεχόμενη την ανάγκη να ελεγχθούν τα μεταναστευτικά ρεύματα, χωρίς στρατόπεδα συγκέντρωσης, αλλά κυρίως με την αντιμετώπιση των αιτιών της μετανάστευσης, μέσω της οικονομικής βοήθειας προς τις χώρες προέλευσης. Μια πολιτική που σέβεται το δικαίωμα του πολιτικού ασύλου, το δικαίωμα ανθρωπιστικής προστασίας και το δικαίωμα οικογενειακής επανένωσης των οικογενειών.
Από εκεί και πέρα, μια μακροπρόθεσμη μεταναστευτική πολιτική δεν μπορεί παρά να λαμβάνει υπ’ όψη τις ανάγκες της οικονομίας και της κοινωνίας, να βασίζεται σε ορθολογικό σχεδιασμό και να εντάσσεται στις προτεραιότητες μιας εξωτερικής πολιτικής φιλίας, ειρήνης και συνεργασίας, κυρίως στα Βαλκάνια και την Ανατολική Μεσόγειο.
Για τους μετανάστες που βρίσκονται ήδη στην Ελλάδα οφείλουμε να μεριμνήσουμε ενεργητικά για την ενσωμάτωση και συμπερίληψή τους στους βασικούς οικονομικούς (αγορά εργασίας), κοινωνικούς (κράτος πρόνοιας, υγεία, παιδεία) και πολιτικούς θεσμούς (κόμματα και εκλογές).
Πρέπει να αποφύγουμε τη «βραζιλιανοποίηση» των αστικών κέντρων: τη διαμόρφωση δηλαδή ζωνών αδήλωτης εργασίας και παραμονής, σε συνδυασμό με εκτεταμένη φτώχεια, αβεβαιότητα και παραβίαση των κοινωνικών και ατομικών δικαιωμάτων μιας σημαντικής μερίδας του πληθυσμού.
Γι αυτό το ΠΑΣΟΚ πιστεύει ότι η μόνη ενδεδειγμένη πολιτική είναι η βαθμιαία ένταξή των μεταναστών στην ελληνική κοινωνία, με την καταπολέμηση κάθε φοβικής και μισαλλόδοξης νοοτροπίας, την κατάργηση των διακρίσεων εις βάρος τους και την εφαρμογή μιας πολιτικής που θα αναγνωρίζει ίσα κοινωνικά και οικονομικά δικαιώματα στην παιδεία, την υγεία, την ασφάλιση.
Αυτό προϋποθέτει τόσο τη νομιμοποίηση αυτών που ζουν στην Ελλάδα εδώ και πολλά χρόνια, όσο και τη μείωση της γραφειοκρατίας που αντιμετωπίζουν οι μετανάστες, κατά τη διάρκεια ανανέωσης των αδειών τους, στην εργασία, στις σχέσεις τους με το σύστημα ασφάλισης και υγείας.
Στοίχημα αποτελεί και η πολιτική ένταξη των μεταναστών. Το ΠΑΣΟΚ θεσμοθέτησε τη δυνατότητα οι μετανάστες να γίνονται μέλη του Κινήματος και να θέτουν υποψηφιότητα για κομματικά όργανα και ταυτόχρονα προτείνει τη συμμετοχή τους σε τοπικές εκλογές και δημοψηφίσματα.
Για να συμβούν βεβαίως τα παραπάνω, χρειάζεται να υπάρξουν οι κατάλληλες συνθήκες που θα συμβάλλουν στο να ξεπεραστούν η δυσπιστία και η ανασφάλεια που μας προκαλεί η επαφή με το ξένο. Ταυτόχρονα, χρειάζεται να επιβληθούν κανόνες που θα ορίζουν και θα προσδιορίζουν το φαινόμενο της μετανάστευσης με σαφείς και κοινά αντιληπτούς όρους, ώστε όλοι και όλες να έχουμε μια ομαλή και αρμονική συμβίωση στο πλαίσιο της ελληνικής κοινωνίας.
Ένας δημόσιος διάλογος, λοιπόν, για τη μετανάστευση είναι σίγουρα μια καλή ευκαιρία για όλους μας να εξοικειωθούμε με την πραγματικότητα που τα σύγχρονα μεταναστευτικά ρεύματα δημιουργούν στην καθημερινότητα των περισσότερων από εμάς.
Ας μη μείνουμε αδρανείς μπροστά στις αλλαγές που βιώνει η ελληνική κοινωνία. Ας ενεργοποιηθούμε κι ας συμβάλλει ο καθένας μας όπως μπορεί στο όραμα για μια ανοιχτή και συμμετοχική κοινωνία. Η κοινωνία μας αλλάζει πρόσωπο. Εσύ θα μείνεις παρατηρητής;
Μιχάλης Χρυσοχοϊδης
Γραμματέας της Κ.Ε. του ΠΑΣΟΚ
