Την αθέατη πλευρά της σελήνης έκανε ορατή ή το πώς θα μάθουμε να βλέπουμε τα πράγματα που δεν φαίνονται, ανασκευάζοντας τα σ’ ένα σύνολο, πως θα μάθουμε να βλέπουμε (να καταλαβαίνουμε)και αυτά που κοιτάζουμε(Όλοι κοιτούν όμως όλοι δεν βλέπουν…), στη διάλεξή του, στην αίθουσα της ΕΑΣ την Τρίτη 22 Μαρτίου, ο Νίκος Λυγερός, καθηγητής Πανεπιστημίου Λυών και του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, σε μια ημερίδα που είχε δύο θεματικές: «Τα παιδιά με ειδικές ικανότητες» και «Επιστήμη και Τέχνη» και διοργάνωσαν η Σχολή Επιστημών Αγωγής του ΔΠΘ, η Δ/νση Α΄θμιας και Β΄θμιας Εκπαίδευσης, ο σύλλογος εκπαιδευτικών Α΄θμιας Εκπαίδευσης Ξάνθης και η ΕΛΜΕ Ξάνθης.
Ένα σπάνια φωτεινό μυαλό – με iq 1/ 80.000.000 – όπως δήλωσε ο καθηγητής του ΔΠΘ, Κοσμήτορας της Σχολής Επιστημών Αγωγής κ. Θωμάς Βουγιουκλής, που ήταν ο συντονιστής της ημερίδας ο κ. Λυγερός, άνοιξε δρόμους στη σκέψη των ακροατών – δασκάλων, καθηγητών –και με τρόπο εύληπτο, εναργή, ιδιαίτερα αποκαλυπτικό και επικοινωνιακό, ξεδίπλωσε την ευρύτητα των γνώσεών του μέσα στο πλαίσιο μιας συγκροτημένης πολυδιάστατης σκέψης. Μιλώντας στο «Ε» αναφέρθηκε αδρομερώς στις δύο θεματικές που ανέπτυξε:
Παιδιά με ειδικές αναπηρίες
«Τα παιδιά με νοητική υστέρηση αν και κοινωνικά φαίνονται να είναι αρνητικά για το μοντέλο της τελειότητας που έχει διαμορφώσει η κοινωνία στην ουσία μπορούν να παράγουν ένα δημιουργικό πλαίσιο, έτσι ώστε στον τομέα της εκπαίδευσης, αλλά ακόμα και της κοινωνικής προσέγγισης να δημιουργήσουμε διαφοροποιήσεις έτσι ώστε να έχουμε μια καλύτερη κατανόηση του άλλου και να καλυτερέψουμε τις ανθρώπινες σχέσεις. Ως ακραίο σημείο μας επιτρέπει να δούμε και τι κάνουμε όταν είναι συμβατικό. Η σημερινή εκπαίδευση βοηθά τα παιδιά αυτά περισσότερο από την χθεσινή αλλά μάλλον λιγότερο από την αυριανή. Το πρόβλημα είναι η εξέλιξη. Σιγά – σιγά αναγνωρίζουμε στην Ελλάδα ότι υπάρχουν αυτά τα παιδιά, ότι πρέπει να υπάρχει μια υποδομή που να εξασφαλίζει μέσω των ειδικών τι πρέπει να κάνουμε μ’ αυτά τα παιδιά χωρίς να λέμε συνεχώς ότι δεν υπάρχουν ή δεν μας αφορούν. Δεν έχουμε ξεφύγει σαν κοινωνία από την νοοτροπία της περιθωριοποίησής τους. Οι Παραολυμπιάδες ήταν μια επιτυχημένη απόπειρα. Πολλά παιδιά πιστεύουν στις ικανότητές τους και δεν έχουν ανάγκη από την κοινωνία για να πιστέψουν . Το πρόβλημα είναι ότι η κοινωνία πρέπει να τους ενθαρρύνει. Η συνεχώς διαμορφούμενη κοινοτική νομοθεσία προστατεύει τα παιδιά αυτά απλώς μερικές φορές η ίδια η κοινωνία την χρησιμοποιεί και την εκμεταλλεύεται έτσι ώστε να παίρνει το εισόδημα χωρίς να βοηθά τα παιδιά χωρίς να βοηθά τα παιδιά ανάλογα».
Η εισήγηση του κ. Λυγερού αποσκοπούσε στο να οδηγήσει του ακροατές να κάνουν ερωτήσεις στον εαυτό τους…να καταδείξει ότι παρότι τα παιδιά με ειδικές αναπηρίες και δη με νοητική υστέρηση, καλύπτουν μόνο το 2% του πληθυσμού το πρόβλημα μετακυλύεται στην κοινωνία, στην εκπαίδευση και όχι στα παιδιά. Στην κοινωνία που επιβραβεύει την αρτιμέλεια και έχει ένα μοντέλο τελειότητας που περιθωριοποιεί ότι παρεκκλίνει. Αυτό που επιβάλλεται είναι η κοινωνία να «οπλιστεί» με υποδομές και με θεσμικά πλαίσια, καθώς η τελειότητα δεν είναι ανθρώπινη…
Επιστήμη και Τέχνη…δύο όψεις του ίδιου νομίσματος
«Διαχωρισμός δεν είναι και τόσο ξεκάθαρος. Έχουμε και καλλιτεχνικές τάσεις στην επιστήμη και επιστημονικές τάσεις στον τομέα της τέχνης. Συχνά το διαχωριστικό στοιχείο προέρχεται από το τεχνικό. Νομίζω ότι η τέχνη γίνεται εφόσον ξεχάσουμε την τεχνική. Το ίδιο ισχύει και στην επιστήμη. Το τεχνικό φαίνεται πιο ενοχλητικό στην επιστήμη αλλά στην ουσία έχουν την ίδια μορφή. Είναι οι δύο πλευρές από το ίδιο νόμισμα. Τέχνη και Επιστήμη εμπλέκονται. Είναι πολύ δύσκολο π.χ. για το Λεονάρντο Ντα Βίντσι να πούμε σε ποια πλευρά του νομίσματος ανήκει. Θα ήταν πιο εύκολο αν πούμε ότι είναι απλώς το νόμισμα».
Αποσπάσματα από τη διάλεξη του Νίκου Λυγερού για την Τέχνη και την Επιστήμη
Με τι γεμίζουμε το πεπερασμένο τμήμα…της ζωής;
«Είναι πρώτα ο θάνατος και μετά η ζωή, μας το δείχνει πολύ συχνά η Τέχνη. Όταν αντιλαμβανόμαστε ότι έχουμε ένα όριο, ότι είμαστε ένα πεπερασμένο τμήμα σε μια γραμμική διάσταση θέλουμε να γεμίσουμε αυτό το τμήμα …Αυτοί που δεν καταλαβαίνουν ότι είναι ένα πεπερασμένο τμήμα δεν το γεμίζουν και καταφέρνουν συνήθως …να γεμίσουν τη ζωή με κενό. Η ζωή μας είναι ένα τίποτα, όμως αυτό το τίποτα είναι το παν…για μας. Ζούμε για ένα τίποτε, όμως το ξέρουμε και όταν το ξέρουμε κάνουμε το παν».
Κοινά στοιχεία Τέχνης – Επιστήμης
«Τα πρώτα κοινά στοιχεία της τέχνης και της επιστήμης είναι ότι είναι φτιαγμένες για να μείνουν, όχι επειδή θεωρούν τον εαυτό τους αθάνατο, αλλά επειδή γνωρίζουν ότι είναι εφήμερες. Η τέχνη εμφανίζεται όταν εξαφανίζεται η τεχνική ».
Μαριάννα Ξανθοπούλου
