Καθημερινά χιλιάδες συναλλαγές και ανθρώπινες συναναστροφές λαμβάνουν χώρα στην οικογένεια και στην κοινωνία. Άλλες λιγότερο και άλλες περισσότερο σημαντικές. Όλες όμως πνιγμένες στο συναίσθημα. Άλλοτε χαράς, άλλοτε θυμού και άγχους.
Το τρίπτυχο ασθενής νόσος γιατρός κατακλύζεται και αυτό με τη σειρά του από ποικίλες συναισθηματικές αντιδράσεις και ανώτερες εγκεφαλικές διεργασίες, που προκαλούνται από τη νόσο και τη σχέση γιατρού και ασθενούς που προκύπτει από αυτή. Με απλά λόγια, ο άνθρωπος που νοσεί, ο ασθενής, νιώθει πολλά συναισθήματα ανησυχίας, φόβου και θυμού και απευθύνεται στο γιατρό με την ελπίδα να γίνει καλά. Καλείται να κατανοήσει τις εξηγήσεις και τις οδηγίες του γιατρού, ενός ανθρώπου δηλαδή που εκπαιδεύτηκε σε αυτό, ο οποίος νιώθει το δικό του άγχος να κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί. Και εδώ ξεκινά το πανηγύρι…’χωρίς μάσκα’…
Το χάσμα της γνώσης και της εμπειρίας είναι μεγάλο. Χωρίς τη γεφύρωσή του δεν μπορεί να υπάρχει αποτέλεσμα. Γιατρός και ασθενής καλούνται να συναντηθούν στην επικοινωνία, η οποία δυσχεραίνεται ακόμη περισσότερο από το συναίσθημα του θυμού, του φόβου, του άγχους, του κόπου, του αγνώστου. Το ιατρικό λεξιλόγιο είναι δύσκολο, αποτελεί μια ξεχωριστή σχεδόν γλώσσα. Εξηγήσεις που δίνονται μόνο με ιατρικούς όρους είναι ακατανόητοι από τον ασθενή. Ακόμα και αν κατανοεί όμως τις λέξεις, δε γνωρίζει τι επιπτώσεις έχουν αυτές στην υγεία, το παρόν και το μέλλον του.
Ο γιατρός οφείλει να εξηγεί, με όσο πιο απλά λόγια γίνεται. Να αφιερώνει το χρόνο σε αυτό, να ακούει προσεκτικά και να απαντά στοχευμένα στις απορίες του ασθενή. Ο Gérard Reach, καθηγητής ιατρικής και φιλόσοφος, για τον οποίο είχα την τύχη να εργαστώ, περιγράφει αυτή την επικοινωνία ως ένα puzzle. Το κομμάτι που έχει ο γιατρός στο μυαλό του πρέπει να συναντηθεί και να ταιριάσει με αυτό του ασθενούς.
Ο ασθενής από την πλευρά του καλείται να δαμάσει το συναίσθημά του, ώστε να μπορέσει να συγκεντρωθεί και να ακούσει προσεκτικά τις εξηγήσεις και τις οδηγίες του γιατρού. Και αλίμονο, να διατηρήσει την ψυχραιμία του και να μην ξεσπάσει τον οποιοδήποτε θυμό του για τη νόσο, πόσο μάλλον για τον ίδιο του τον εαυτό και τα λάθη του, σε ανθρώπους που όχι μόνο δεν του φταίνε, αλλά είναι εκεί για να τον βοηθήσουν.
Η ιατρική και η υγεία σηκώνουν ελάχιστους ή καθόλου συμβιβασμούς. Δεν γίνεται να απαιτούμε τα πράγματα να γίνονται όπως και όποτε τα επιθυμούμε, να παρακάμπτονται όλες οι διαδικασίες προκειμένου να γίνει το δικό μας, πόσο μάλλον όταν δεν είμαστε σε θέση να κρίνουμε ποιο είναι ακριβώς το σωστό και ποιες είναι οι προτεραιότητες.
Κανείς γιατρός δεν πρόκειται να έρθει ακάλεστος στο σπίτι κανενός να του επιβάλει τι θα κάνει. Συνήθως, ο ασθενής απευθύνεται στο γιατρό και όχι το αντίθετο. Και απευθύνεται επειδή υπάρχει κάποια ανάγκη και όχι για διασκέδαση.
Ας συγκεντρωθούμε λοιπόν, ας μαζέψουμε όλοι τα σκόρπια κομμάτια μας και ας φροντίσουμε να συμπεριφερόμαστε με σύνεση. Οι καιροί είναι και θα είναι πολύ δύσκολοι. Τσαμπουκάδες και υστερίες δε χωράνε πια πουθενά.
Ιατρός Σταυρούλα Ε. Παπαδοπούλου
Ειδικός Παθολόγος
Ειδικός Ενδοκρινολόγος, Διαβητολόγος και Μεταβολικών νόσων
Βελισσαρίου 4 – 6, 5ος όροφος, Ξάνθη, 67100, Ελλάδα
Τηλ/Φαξ: 2541.400.119/ Κιν: 6934.56.22.24
