Αντιδράσεις συγκεντρώνει από γονείς και εκπαιδευτικούς η τροπολογία του υπουργείου Παιδείας στο πλαίσιο της σταδιακής επαναλειτουργίας των σχολείων
Ο π. προϊστάμενος Ελεγκτών της ΑΠΔΠΧ Φ. Μίτλεττον εξηγεί με ποιες προϋποθέσεις, θεσμικά και τεχνικά μέτρα μπορεί να οχυρωθεί η προστασία των προσωπικών δεδομένων μαθητών και εκπαιδευτικών
Εκπαιδευτικούς και γονείς ξεσήκωσε η θεσμοθέτηση της δυνατότητας εξ αποστάσεως σύγχρονης εκπαίδευσης των μαθητών, που συνεπάγεται τη δυνατότητα μετάδοσης της διδακτικής διαδικασίας με live streaming. Η τροπολογία εισήχθη σε νομοσχέδιο για το μεταναστευτικό από την Υπουργό Παιδείας Νίκης Κεραμέως και υπερψηφίστηκε με τις ψήφους της ΝΔ το βράδυ της Παρασκευής.
Η υπουργός εξήγησε ότι το μέτρο εισάγεται κατά παρέκκλιση και μόνο για την περίπτωση επιδημιολογικών νόσων (ή καταστροφών), ώστε οι μαθητές που δεν μπορούν να βρεθούν στις σχολικές τάξεις στο πλαίσιο τις σταδιακής επαναλειτουργίας των σχολικών δομών να μπορούν να παρακολουθήσουν την εκπαιδευτική διαδικασία. Όπως διευκρίνισε, η εξ αποστάσεων σύγχρονη τηλεκπαίδευση εισάγεται για να εξυπηρετήσει μαθητές που μένουν μαζί με άτομα ευπαθών κοινωνικών ομάδων, ή επειδή τα ίδια τα παιδιά ανήκουν σε αυτή την κατηγορία, είτε διαμένουν με άτομα που νοσούν από κορωνοϊό.
Όπως σημείωσε: «Είναι δυνατή η, κατά παρέκκλιση κάθε άλλης διάταξης, παροχή σύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης με χρήση μέσων τεχνολογίας σε μαθητές πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που δεν δύνανται να παρακολουθήσουν δια ζώσης την εκπαιδευτική διαδικασία είτε λόγω καθολικής ή μερικής αναστολής ή απαγόρευσης λειτουργίας εκπαιδευτικής δομής είτε για άλλο λόγο που ανάγεται σε έκτακτο ή απρόβλεπτο γεγονός. Η ταυτόχρονη διδασκαλία σε μαθητές οι οποίοι συμμετέχουν στο μάθημα με φυσική παρουσία και σε άλλους μαθητές οι οποίοι συμμετέχουν εξ αποστάσεως επιτρέπεται μόνο σε περίπτωση επιδημικών νόσων».
Το βασικό ζητούμενο που τίθεται σε αυτή την περίπτωση είναι η προστασία των προσωπικών δεδομένων και η διασφάλιση της ιδιωτικότητας εκπαιδευτικών και μαθητών και γι’ αυτό η κ. Κεραμέως υπογράμμισε ότι: «η τροπολογία κατατέθηκε μετά από διαβούλευση με την Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, με σκοπό τη διασφάλιση των προσωπικών δεδομένων των μαθητών».
Παρόλα αυτά, αντιδράσεις εκφράζονται σε έντονους τόνους από γονείς και εκπαιδευτικούς, που αρνούνται να δεχθούν την εισαγωγή καμερών στα σχολεία και αυτό με τα επιχειρήματα ότι, αλλοιώνεται η ζώσα εκπαιδευτική διαδικασία, ενώ προσβάλλεται το δικαίωμα στην προστασία των προσωπικών δεδομένων. Άλλωστε, η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, τάχθηκε στο πρόσφατο παρελθόν κατά των καμερών που εγκαθίστανται για λόγους βιντεοεπιτήρησης στο σχολικό περιβάλλον.
Βέβαια, εν προκειμένω, οι συνθήκες είναι διαφορετικές αφού το μέτρο εισάγεται για εξαιρετικές περιπτώσεις και προκειμένου να μην υφίστανται διακριτική μεταχείριση οι μαθητές που αδυνατούν να βρεθούν στην σχολική αίθουσα λόγω της πανδημίας.
Φ. Μίτλεττον: Πρόκειται για μια διαδικασία απολύτως έκτακτη, που δεν μπορεί και δεν επιτρέπεται να αποκτήσει χαρακτηριστικά μονιμότητας
Καθώς το μείζον θέμα που ανακύπτει είναι η προστασία των προσωπικών δεδομένων, μέσω της εξ αποστάσεως σύγχρονης τηλεκπαίδευσης που θεσμοθέτησε το υπουργείο Παιδείας, ζητήσαμε τη γνώμη ενός ειδικού, προκειμένου να εντοπίσουμε τα ζητήματα που τίθενται σε επίπεδο προστασίας και σκοπού που αφορά στην επεξεργασία. Ο Φίλιππος Μίτλεττον, δικηγόρος με ειδίκευση στο δίκαιο της προστασίας της ιδιωτικότητας και επί σειρά ετών προϊστάμενος του τμήματος Ελεγκτών της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα ανέλυσε στο «Ε» το σκεπτικό του και εξήγησε πώς και υπό ποιες προϋποθέσεις μπορεί η διαδικασία να οχυρωθεί ενάντια σε αθέμιτη επεξεργασία. Ο ίδιος σημείωσε σχετικά, «δεν γνωρίζω τις ειδικότερες παραμέτρους του προβλήματος. Απ’ όσο μπόρεσα να ενημερωθώ από το Διαδίκτυο, αντιλαμβάνομαι ότι η βούληση του Υπουργείου Παιδείας είναι τα συγκεκριμένα συστήματα καταγραφής εικόνας και ήχου να λειτουργήσουν με σκοπό την τηλε-εκπαίδευση εν μέσω κορωνοϊού για τους μαθητές που δεν έχουν τη δυνατότητα να παρευρίσκονται στην αίθουσα διδασκαλίας. Η αλήθεια είναι ότι τίθενται διάφορα ζητήματα προστασίας δεδομένων. Και πρώτα απ’ όλα απαιτείται η γνώμη της Αρχής Προστασίας Δεδομένων, η οποία, απ’ ό,τι διάβασα, ζητήθηκε και δεν ήταν απορριπτική. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει κάποια πληροφόρηση στην ιστοσελίδα της Αρχής. Δεν ξέρω αν η γνώμη της ζητήθηκε στο πλαίσιο της διαβούλευσης αφού έγινε εκτίμηση αντικτύπου ή στο πλαίσιο της υποχρέωσης να συμβουλεύει η Αρχή για κάθε νομοθέτημα που περιλαμβάνει επεξεργασία προσωπικών δεδομένων. Πάντως κατά τη γνώμη μου, η σοβαρότητα της επεξεργασίας προϋποθέτει τη διενέργεια εκτίμησης αντικτύπου».
Ο κ. Μίτλεττον επεσήμανε ακόμη, «θεωρώ ότι είναι απολύτως αναγκαίο η όλη διαδικασία να οργανωθεί κατά τρόπο που θα διασφαλίζει πλήρως την προστασία της ιδιωτικότητας μαθητών και καθηγητών: Να μην λαμβάνεται εικόνα των μαθητών ή γενικό πλάνο της τάξης, παρά μόνο του καθηγητή που παραδίδει το μάθημα και του πίνακα. Αν υπάρχουν απορίες ή γίνεται διάλογος με τους μαθητές, να μην φαίνονται τα πρόσωπά τους. Αν υπάρχει διαδραστικότητα με όσους παρακολουθούν από το σπίτι, να οργανωθεί κατά τέτοιο τρόπο ώστε αυτό να μην «βγαίνει στον αέρα» κλπ. Υποθέτω ότι η διεθνής εμπειρία μπορεί να μας υποδείξει τρόπους ώστε η όλη διαδικασία να γίνεται χωρίς να θίγονται τα θεμελιώδη δικαιώματα διδασκόντων και διδασκομένων. Όσοι έχουμε συμμετάσχει σε διαδικτυακά σεμινάρια το γνωρίζουμε. Μόνο που η συγκεκριμένη περίπτωση δεν αφορά μόνο ενηλίκους αλλά, κυρίως, παιδιά. Επίσης, πρόκειται για μια διαδικασία απολύτως έκτακτη, που δεν μπορεί και δεν επιτρέπεται να αποκτήσει χαρακτηριστικά μονιμότητας. Αυτό νομίζω είναι βασικό. Αντιλαμβάνομαι πλήρως τον ψυχολογικό παράγοντα, που αφορά, θεωρώ, κυρίως τους δασκάλους και καθηγητές που δεν θα κάνουν το μάθημά τους με την ίδια άνεση, όταν ξέρουν ότι αυτό καταγράφεται. Το ζήτημα είναι κυρίως αυτό. Παρ’ όλα αυτά δεν θεωρώ ότι η επεξεργασία είναι εξ ορισμού αθέμιτη. Απαιτείται η λήψη όλων των απαιτούμενων θεσμικών και τεχνικών μέτρων, διαφάνεια, αποτελεσματική εποπτεία εκ μέρους της Αρχής Προστασίας Δεδομένων και φυσικά η πλήρης ενημέρωση των εμπλεκομένων προσώπων τόσο για τη διαδικασία όσο και για τα δικαιώματά τους, αλλά και η σωστή εκπαίδευση των διδασκόντων που θα συμμετάσχουν, ώστε να διαφυλαχτούν τα δικαιώματα των μαθητών αλλά και αυτών των ίδιων».
