206 τα γνωστά κρούσματα λαθροανασκαφών από το 1976 – 2017 στην Ξάνθη – Τα στοιχεία παρουσιάστηκαν σε εκδήλωση της ΕΦΑ Ξάνθης με θέμα: «Η αρχαιοκαπηλία στη Θράκη. Τα μουσεία μετρούν απουσίες»
Τρεις οι κατηγορίες παράνομων ανασκαφών στο νομό μας – Στο επίκεντρο τα Άβδηρα
Η αρχαιοκαπηλία ήταν και παραμένει μια μεγάλη και ανοιχτή πληγή διαχρονικά που «ματώνει» την ιστορική και πολιτιστική μας κληρονομιά. Τα μουσεία μας μετρούν πολλές απουσίες από αρχαιολογικά ευρήματα από τα… πλοκάμια της και οι αρχαιολογικοί χώροι της χώρας όπως και του νομού μας έχουν δεχτεί πολλά και εκτεταμένα πλήγματα από την δράση των λαθροανασκαφέων. Το θέμα αυτό ήταν το αντικείμενο συζήτησης και προβληματισμού στην εκδήλωση της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ξάνθης που πραγματοποιήθηκε το Σάββατο, 19 Μαΐου στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αβδήρων. Η εκδήλωση με γενικό τίτλο: «Η αρχαιοκαπηλία στη Θράκη. Τα μουσεία μετρούν απουσίες». ήταν ενταγμένη στον εορτασμό της Διεθνούς Ημέρας Μουσείων 2018 του ICOM, που επέλεξε για φέτος το θέμα «Μουσεία και (δια)δίκτυα. Νέες προσεγγίσεις, νέο κοινό». Σε αυτό το πλαίσιο, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ξάνθης επικεντρώθηκε στα παράνομα δίκτυα και διαδίκτυα ενώ παρουσιάστηκαν στοιχεία των καταγεγραμμένων λαθροανασκαφών για την Ξάνθη, τα περισσότερα εκ των οποίων εντοπίζονται στον αρχαιολογικό χώρο των Αβδήρων.
206 τα γνωστά κρούσματα λαθροανασκαφών από το 1976 – 2017 στην Ξάνθη
Όπως διακρίνεται και στο οργανόγραμμα συνολικά τα γνωστά κρούσματα λαθροανασκαφών στην περίοδο των 41 ετών, από το 1976 – 2017 ανέρχονται σε 206. Χαρακτηριστικό είναι ότι υπάρχουν διακυμάνσεις, με μια έξαρση λαθροανασκαφών το 1993 μια ύφεση στις αρχές του 2000 και μια επίσης έξαρση στα χρόνια της κρίσης από το 2009 με αποκορύφωμα το 2013 όπου καταγράφηκαν 320 κρούσματα. Αυτά βέβαια δεν συμπεριλαμβάνουν την προ του 1970 εποχή όπου η αρχαιοκαπηλία στην περιοχή των Αβδήρων ήταν κοινό μυστικό ενώ κάποιοι συνελήφθηκαν και καταδικάστηκαν.
Ενδιαφέρον του κοινού για τις διαλέξεις
Το κοινό παρακολούθησε τη διάλεξη του Επίτιμου Έφορου Αρχαιοτήτων Ροδόπης Δ. Τριαντάφυλλου σε συνεργασία με τον αρχαιολόγο κ. Μ. Κουτσουμανή με θέμα: «Η δράση των αρχαιοκαπήλων από τη Βιστονίδα ως τον Έβρο», η οποία εστίασε στις σημαντικότερες λαθρανασκαφές που εντοπίστηκαν στους Ν. Ροδόπης και Έβρου καθώς και τα καταστροφικά τους αποτελέσματα. Επίσης η διάλεξη της προϊσταμένης της ΕΦΑ Ξάνθης κα Κ. Καλλιντζή σε συνεργασία με την αρχαιολόγο κα Κ. Χατζηπροκοπίου είχε ως θέμα : «Λαθρανασκαφείς, αρχαιοκάπηλοι και θησαυροθήρες: οι εκκινητές των μηχανισμών αφαίμαξης της ΠΕ Ξάνθης από το αρχαιολογικό της υπόβαθρο», η οποία εστίασε στην παράνομη δραστηριότητα στο Ν. Ξάνθης: «Στα αντικείμενα τα οποία δεν είδαμε ποτέ παρά μόνο το αρνητικό αποτύπωμά τους: τη λαθρανασκαφή, την καταστροφή και τον βανδαλισμό» , όπως ειπώθηκε χαρακτηριστικά. Ακολούθησε γόνιμος διάλογος με το κοινό, το οποίο έδειξε ζωηρό ενδιαφέρον και διατύπωσε ερωτήματα και προβληματισμούς.
Τρεις οι κατηγορίες παράνομων ανασκαφών στο νομό μας
Με απώτερο στόχο την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, εξετάστηκε, εκτός των άλλων, κατά πόσον η εκρηκτική διασπορά της αρχαιολογικής πληροφορίας διαδικτυακά επηρεάζει την παράνομη δραστηριότητα.
Ειδικότερα για τον νομό Ξάνθης, οι παράνομες ανασκαφές μπορούν να χωριστούν στις εξής κατηγορίες: σε αυτές που λαμβάνουν χώρα μέσα στην πόλη των Αβδήρων και στόχο έχουν την ανεύρεση νομισμάτων με χρήση ανιχνευτή μετάλλων, σε αυτές που διενεργούνται στα νεκροταφεία των Αβδήρων και σε άλλους ταφικούς τύμβους του νομού και στόχο έχουν τον εντοπισμό και τη σύληση τάφων και σε αυτές που γίνονται με στόχο την ανεύρεση θησαυρών. Όλες καταστρέφουν τα αρχαιολογικά στρώματα και απογυμνώνουν τα τυχόν ευρήματα από το ιστορικό τους περιβάλλον.
Συμπέρασμα: «Η παιδεία είναι αυτή που θα δημιουργήσει το πνευματικό εκείνο υπόβαθρο που θα εξοβελίσει την αρχαιοκαπηλία»
Από τη συζήτηση και τους προβληματισμούς κατέστη σαφές ότι τα ισχυρότερα όπλα που μπορούμε να αντιτάξουμε, πέρα από την παραδειγματική τιμωρία, σε αυτή τη μάστιγα που λέγεται αρχαιοκαπηλία, είναι η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού και κυρίως των μαθητών. Η παιδεία είναι αυτή που θα δημιουργήσει το πνευματικό εκείνο υπόβαθρο που θα εξοβελίσει την αρχαιοκαπηλία. Το κοινό πρέπει επίσης να γνωρίζει ότι στον αρχαιολογικό νόμο προβλέπεται, και μάλιστα έναντι αμοιβής, η παράδοση κινητών αρχαίων και υπόδειξη άγνωστων αρχαιολογικών χώρων.
Μαριάννα Ξανθοπούλου
mxanthopoulou@empros.gr
