Το ενδιαφέρον του κοινού συγκέντρωσε η διημερίδα με θέμα «Αρχαιοκαπηλία: Ιστορία, πολιτιστική πολιτική και νομική διαχείριση» που διοργανώθηκε στην Κομοτηνή
Πρωτιά αρχαιοκαπηλίας στη Θράκη είχε η Ξάνθη τα προηγούμενα χρόνια. Σημαντικές πτυχές του οργανωμένου εγκλήματος ανέδειξαν ειδήμονες, επιστήμονες και αστυνομικοί
Με πολύ μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 25 και την Κυριακή 26 Νοεμβρίου στο αμφιθέατρο της παλιάς νομικής στην Κομοτηνή, η διημερίδα με θέμα «Αρχαιοκαπηλία: Ιστορία, πολιτιστική πολιτική και νομική διαχείριση», με διοργανωτές το Τμήμα Ιστορίας Εθνολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης και το Ίδρυμα Giuseppe Siacca, το οποίο από το 2015 έχει ξεκινήσει καμπάνια για τη διαφύλαξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Οι ομιλητές έδωσαν ποικίλες προσεγγίσεις στο θέμα, από νομικής, επιστημονικής, πολιτιστικής και ιστορικής σκοπιάς σε συνάρτηση με τη σύγχρονη πραγματικότητα. Η συμμετοχή ήταν πολύ μεγάλη τόσο από φοιτητές του τμήματος, όσο και από πολίτες, ειδικούς επιστήμονες, δικαστικούς λειτουργούς, αξιωματικούς της αστυνομίας, ιστορικούς, αρχαιολόγους κ.ά.
Η διημερίδα αυτή είχε ως στόχο την ευαισθητοποίηση του κοινού απέναντι στις αρχαιότητες και την παροχή γνώσεων και πληροφοριών σχετικά με τη σπουδαιότητα της προστασίας της εθνικής μας κληρονομιάς. Εκπρόσωποι της ακαδημαϊκής, της αρχαιολογικής και της νομικής κοινότητας έδωσαν φως σε όλες τις σκοτεινές πλευρές του ζητήματος της αρχαιοκαπηλίας τόσο για την τρέχουσα κατάσταση στην περιοχή της Θράκης, αλλά και σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο.
Την πρώτη μέρα, η ομιλήτρια Κωνσταντίνα Καλλιντζή, έφορος αρχαιοτήτων της εφορείας αρχαιοτήτων Ξάνθης μίλησε για την «Αρχαιολογία και αρχαιοκαπηλία στην ΠΕ. Ξάνθης: Ένα συνεχές πολιτιστικό έγκλημα». Παρουσίασε τη θλιβερή κατάσταση των λαθρανασκαφών στα αρχαία Άβδηρα, αλλά και την ευρύτερη περιοχή του Νομού Ξάνθης, περιέγραψε τις μεθόδους που ακολουθούν οι αρχαιοκάπηλοι και το μέγεθος της καταστροφής από ιστορικής κι αρχαιολογικής σκοπιάς επισημαίνοντας πως η Ξάνθη έχει τα περισσότερα κρούσματα λαθρανασκαφών σε σχέση με τους υπόλοιπους νομούς της Θράκης. Όπως έκανε γνωστό, από το 1976 έως το 2009 το μεγαλύτερο ποσοστό υποθέσεων αρχαιοκαπηλίας είχε η Ξάνθη, με 192 παραβατικές δραστηριότητες, από τις 282 σε όλη τη Θράκη. Τόνισε το πόσο σημαντικό είναι τα αρχαιολογικά ευρήματα όταν ανακαλύπτονται να βρίσκονται στην αρχική τους θέση, διότι αποτελούν ιστορικές αποδείξεις που πρέπει να μελετηθούν στρωματογραφικά από τους αρχαιολόγους προκειμένου να έχουν σφαιρική εικόνα σε σχέση με τον τόπο και το χρόνο.
Η Αμαλία Αβραμίδου, Λέκτορας του ΤΦΠΠΧ, Δ.Π.Θ. μίλησε για: «Η άλλη όψη της αρχαιολογίας: εισάγοντας τους φοιτητές σε ζητήματα αρχαιοκαπηλίας» και αναφέρθηκε στη σπουδαιότητα και τη συμβολή της παιδείας για την ευαισθητοποίηση των πολιτών σε θέματα εθνικής κληρονομιάς, μέσα από μαθήματα που διδάσκει στο Τμήμα Φιλολογίας Πολιτισμού Παρευξεινίων χωρών του ΔΠΘ.
Ο Χρήστος Αναστασιάδης, Γραφολόγος – Ειδικός εξεταστής εγγράφων και έργων τέχνης από την Ξάνθη, μίλησε για ζητήματα αυθεντικότητας και παραχάραξης των έργων τέχνης. Η διάλεξή του είχε μεγάλη απήχηση στο κοινό, καθώς αναφέρθηκε σε έργα μεγάλων ευρωπαίων ζωγράφων, όπως ο Μιχαήλ Άγγελος, που στα πρώτα του χρόνια δημιουργίας κατασκεύασε ένα πλαστό άγαλμα, το οποίο πούλησε σε κάποιον πλούσιο καρδινάλιο ως αρχαίο, επειδή είχε ήδη ξεκινήσει η ζήτηση για τα αρχαία κλασικά έργα τέχνης, γεγονός το οποίο τον έκανε γνωστό στη Ρώμη και τους πλούσιους συλλέκτες. Η ενδιαφέρουσα αυτή διάλεξη εντυπωσίασε το κοινό, ειδικά όταν αναφέρθηκε στο μέγεθος της πλαστότητας των έργων που κυκλοφορούν σε δημοπρασίες σε διάφορες γκαλερί του εξωτερικού, το οποίο αγγίζει το 50%. Ανέφερε ακόμη ότι σύμφωνα με το διεθνή συνασπισμό για την καταπολέμηση της παραποίησης/απομίμησης έργων τέχνης, η απομίμηση είναι μια βιομηχανία 600 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως, περίπου το 7% του συνόλου των εμπορευμάτων που διαπραγματεύονται παγκοσμίως.
Στη συνέχεια η Δέσποινα Τσιαφάκη, Διευθύντρια Ερευνών, στο «Αθηνά» Ερευνητικό κέντρο καινοτομίας στις τεχνολογίες της πληροφορίας, των επικοινωνιών και της γνώσης, μίλησε για την «Αρχαιολογία και Αρχαιοκαπηλία: βίοι παράλληλοι» αναφερόμενη στις σύγχρονες διαστάσεις που παίρνει το πρόβλημα της αρχαιοκαπηλίας και των καταβολών της από την ίδρυση του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους μέχρι σήμερα. Τη βραδιά έκλεισε ο Χρήστος Βασιλόπουλος, Δημοσιογράφος και Τηλεοπτικός παραγωγός που επί 12 χρόνια στη «Μηχανή του χρόνου» προβάλλεται από την ΕΡΤ και επεξεργάζεται θέματα ιστορικά, πολιτιστικά κ.ά., με θέμα: «Η κλεμμένη Ελλάδα στη Μηχανή του Χρόνου. Η τηλεοπτική προσέγγιση της αρχαιοκαπηλίας». Η ομιλία του ήταν καθηλωτική, καθώς γινόταν με παράλληλη προβολή αποσπασμάτων των ντοκιμαντέρ του με αναφορές στην ιστορία των κλεμμένων «ελγίνειων μαρμάρων» αλλά και των γλυπτών του ναού της Αφαίας Αθηνάς στην Αίγινα. Από τα ψεύτικα φιρμάνια του πασά για την αδειοδότηση στον λόρδο Έλγιν μέχρι τις σκοτεινές σχέσεις της σημερινής αρχαιοκαπηλίας με την τρομοκρατία και το οργανωμένο έγκλημα (εμπόριο όπλων και ναρκωτικών) δόθηκαν άλλες διαστάσεις στο θέμα αρχαιοκαπηλία και μια νέα προσέγγιση που δεν τη γνωρίζαμε: οι έμποροι έργων τέχνης εμπλέκονται στην τρομοκρατία, το οργανωμένο έγκλημα και το εμπόριο όπλων και ναρκωτικών.
Η δεύτερη μέρα φιλοξενούσε ένα μεγάλο όνομα από την κοινότητα των Ελλήνων μεταναστών της Αμερικής, τον Matthew Bogdanos, ο οποίος είναι βοηθός εισαγγελέα στο Μανχάταν, συνταγματάρχης στο Σώμα των Πεζοναυτών των Ηνωμένων Πολιτειών και συγγραφέας και εξέπληξε το κοινό με την εμπειρία του μιλώντας για τις κλεμμένες αρχαιότητες, τους διακινητές αρχαιοτήτων και την τρομοκρατία στο Ιράκ και άλλες χώρες και πως κατάφερε να σώσει πολλές από αυτές όταν βρισκόταν σε αποστολή στον Ιράκ.
Η Βίκυ Μπαφατάκη μίλησε για το σύγχρονο ιστορικό, πολιτιστικό και κοινωνικό πλαίσιο της αρχαιοκαπηλίας και πως οι αρχαιοκάπηλοι μπορεί να είναι είτε μικροί κακοποιοί, αγρότες και άνθρωποι χωρίς παιδεία, αλλά και πολλοί σημαντικοί επιστήμονες ή εφοπλιστές. Το έγκλημα αυτό εξακολουθεί να αποτελεί ανοιχτή πληγή για τον αρχαιολογικό πλούτο της χώρας μας και παρότι η ενημέρωση σήμερα δεν λείπει, δεν είναι λίγοι εκείνοι που αναζητούν το εύκολο κέρδος και εξάγουν τον αρχαιολογικό πλούτο της χώρας μας στο εξωτερικό και κυρίως τη Γενεύη και το Μόναχο. Τόνισε πως η αρχαιοκαπηλία αποτελεί το τρίτο κατά σειρά έγκλημα, ύστερα από το εμπόριο όπλων και ναρκωτικών.
Τέλος, αξιωματικοί της αστυνομίας συνδέθηκαν μέσω τηλεδιάσκεψης και μίλησαν για τη νομική πλευρά του ζητήματος της αρχαιοκαπηλίας και για τον τρόπο που οι αστυνομικές αρχές λειτουργούν, ώστε να καταπολεμήσουν το οργανωμένο έγκλημα.
Συντάκτρια
Αναστασία Χατζοπούλου
Μέλος Οργανωτικής Επιτροπής της διημερίδας
