Δεύτερη πιο συχνή αιτία ψυχοκοινωνικών «αναπηριών» αναμένεται να είναι έως το 2020 η κατάθλιψη – μετά τα καρδιαγγειακά νοσήματα – σύμφωνα με τους επιστήμονες της Παγκόσμιας Ψυχιατρικής Εταιρείας και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Η κατάθλιψη – φανερή ή κρυφή – αυξάνεται συνεχώς ανάμεσα στους σύγχρονους ανθρώπους, καθώς αυξάνονται και τα κοινωνικά προβλήματα (ανεργία, μείωση της οικογενειακής συνοχής κ.ά.), που συντελούν στην εμφάνισή της. Μ’ αυτή την επισήμανση ξεκίνησε την ομιλία του με θέμα: «Κατάθλιψη, η ασθένεια της εποχής μας», ο Διευθυντής Ψυχιατρικής του Γενικού Νοσοκομείου Ξάνθης Δρ. Χ. Βαϊόπουλος, στην εκδήλωση που διοργάνωσε ο Σοροπτιμιστικός Όμιλος Ξάνθης την Τετάρτη 13 Μαΐου το απόγευμα στο ξενοδοχείο «Νατάσσα». Την ομιλία παρακολούθησε αρκετό κοινό κυρίως γυναίκες οι οποίες και έδειξαν το ενδιαφέρον τους με ερωτήσεις τους μετά το τέλος της ομιλίας.
Τι είναι κατάθλιψη
«Η κατάθλιψη είναι εξαιρετικά συχνή. Τουλάχιστον το 15% του γενικού πληθυσμού θα εμφανίσει κάποια στιγμή της ζωής του κατάθλιψη, ήπια έως σοβαρή. Δεν είναι εύκολο να δοθεί ένας ορισμός για την κατάθλιψη, γιατί καλύπτει ένα ευρύτατο φάσμα καταστάσεων από πολύ ήπιες έως πολύ βαριές. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι η σοβαρή διαταραχή του συναισθήματος, που υποβαθμίζει τη ζωή και της λειτουργικότητας του ατόμου. Ο άνθρωπος τα βλέπει όλα μαύρα και δεν μπορεί να αποδώσει στην εργασία του, ούτε να λειτουργήσει καλά στην προσωπική ζωή του», επισημαίνει ο κ. Βαϊόπουλος.
Τα συμπτώματα
Ο άνθρωπος με σοβαρή κατάθλιψη παρουσιάζει τα εξής συμπτώματα:
1) Έχει ιδέες πεσιμισμού, αναξιότητας και μηδενισμού.
2)Έχει αισθήματα αυτομομφής και ενοχοποιεί τον εαυτό του.
3)Έχει σωματικά ενοχλήματα, όπως σημαντική απώλεια ή αύξηση βάρους.
4)Έχει διαταραχές στον ύπνο, κυρίως τη χαρακτηριστική πρωινή αϋπνία (ξυπνά πολύ νωρίς, μένει ξαπλωμένος στο κρεβάτι και βασανίζεται από θλιβερές σκέψεις).
5) Έχει αυτοκτονικούς ιδεασμούς (σκέψεις να κάνει κακό στον εαυτό του).
6) Μπορεί να κάνει απόπειρα αυτοκτονίας (σε ποσοστό έως 40%) ή και να αυτοκτονήσει τελικά (15%).
Οι αιτίες
Οι παράγοντες που οδηγούν σε κατάθλιψη είναι γενετικοί, κοινωνικοί και βιολογικοί. Έτσι κινδυνεύετε περισσότερο να εμφανίσετε τη νόσο εάν:
Α)Είχε κατάθλιψη ένας γονέας. Η κληρονομικότητα κάνει ευάλωτους ορισμένους ανθρώπους.
Β) Αν ζει μόνος. Όσοι δεν έχουν την υποστήριξη της οικογένειας εμφανίζουν συχνότερα τη νόσο, ενώ κινδυνεύουν τα παιδιά που έχουν στερηθεί τους γονείς τους πριν από την ηλικία των 10-12 χρόνων.
Γ)Γυναίκες: Οι γυναίκες έχουν τουλάχιστον διπλάσιες πιθανότητες να εμφανίσουν κατάθλιψη. Οι λόγοι είναι ορμονικοί (προεμμηνορυσιακό και μεταεμμηνοπαυσιακό σύνδρομο, κατάθλιψη λοχείας κ.ά.) και κοινωνικοί (η σημερινή γυναίκα έχει περισσότερες ευθύνες και πολλαπλούς ρόλους χωρίς την αναγκαία υποστήριξη της Πολιτείας).
Δ)Η ανεργία ή αν ανήκετε στα χαμηλά κοινωνικοοικονομικά στρώματα ή είστε μετανάστης.
Ε)Έχετε κυκλοθυμική, κλειστή ή ασταθή προσωπικότητα. Αν και διερευνάται ακόμα αν υπάρχει καταθλιπτική προσωπικότητα, φαίνεται ότι οι κυκλοθυμικοί άνθρωποι (που εναλλάσσουν συναισθήματα χωρίς να μπορούν να τα ελέγξουν), οι κλειστοί (που δεν τους αρέσει η ζωή έξω από το σπίτι) και όσοι έχουν συναισθηματική αστάθεια είναι επιρρεπείς στην κατάθλιψη.
Oι συνέπειες
Η κατάθλιψη έχει σοβαρές συνέπειες στην καθημερινή ζωή του ανθρώπου:
* Σε ένα μεγάλο μέρος των ασθενών γίνεται χρόνια.
* Συχνά μένουν υπολειμματικά συμπτώματα (ένα ποσοστό 20-30% των ασθενών έχει 1-2 καταθλιπτικά επεισόδια τον χρόνο και κάθε επεισόδιο διαρκεί περίπου 6-8 μήνες).
* Δεν έχει αρμονική ζωή με τον σύντροφό του και δεν έχει ερωτική επιθυμία.
* Έχει φοβερό στρες και χαμηλή απόδοση στο εργασιακό περιβάλλον.
Η κατάθλιψη είναι γένους θηλυκού
* 15% του γενικού πληθυσμού παρουσιάζει κατάθλιψη
* 2 φορές συχνότερα πάσχουν οι γυναίκες από τους άνδρες
* 20-30% των ασθενών παρουσιάζει συμπτώματα 1-2 χρόνια μετά το καταθλιπτικό επεισόδιο
* Έως 40% των καταθλιπτικών κάνει απόπειρα αυτοκτονίας
Η διάγνωση
«Η κατάθλιψη διαγιγνώσκεται με συγκεκριμένα κριτήρια, αλλά και με ειδικές κλίμακες και ερωτηματολόγια. Η κατάθλιψη συχνά υποδιαγιγνώσκεται, γιατί οι άνθρωποι πηγαίνουν συνήθως στην πρωτοβάθμια περίθαλψη, όπου οι γιατροί (μη ψυχίατροι) δεν είναι καλά εκπαιδευμένοι στη διάγνωση και θεραπεία της κατάθλιψης», τόνισε ο κ. Βαϊόπουλος.
Οι θεραπείες
Καθώς η κατάθλιψη έχει βιοψυχοκοινωνικό υπόβαθρο, η αντιμετώπισή της δεν μπορεί παρά να περιλαμβάνει βιολογική θεραπεία (με φάρμακα), ψυχολογική θεραπεία και κοινωνική παρέμβαση.
Ένα μεγάλο μέρος των αντικαταθλιπτικών φαρμάκων ρυθμίζουν τη σερετονίνη στον εγκέφαλο, ενώ άλλα δρουν σε άλλους νευροδιαβιβαστές (ντοπαμίνη, νευραδερναλίνη κ.ά.). Μπορεί επίσης να χορηγηθούν στον ασθενή φάρμακα σταθεροποιητικά του συναισθήματος, παράλληλα με τα αντικαταθλιπτικά ή μόνα τους. Η θεραπεία στην κατάθλιψη πρέπει να είναι πάντα εξατομικευμένη.
Μέτρα πρόληψης
* Άσκηθείτε
* Κάνετε ισορροπημένη διατροφή
* «Επενδύστε» στους φίλους
* Ζητήστε βοήθεια από τους ειδικούς της ψυχικής υγείας αν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό
Μαριάννα Ξανθοπούλου
marianaxan@yahoo.gr
