Τοποθετήσεις έγκριτων νομικών για την εξαγγελία της προαιρετικής εφαρμογής του ισλαμικού νόμου για τα μέλη της μουσουλμανικής μειονότητας
Το στοίχημα που τίθεται είναι ο τρόπος και η οχύρωση της εφαρμογής
Ο χώρος των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και δικηγόροι που ασχολήθηκαν σε βάθος με το ζήτημα της υποχρεωτικής εφαρμογής της Σαρία για τα μέλη της μουσουλμανικής μειονότητας υποδέχθηκαν θετικά την εξαγγελία του πρωθυπουργού για προαιρετική εφαρμογή του ισλαμικού νόμου για προσωπικές και κληρονομικές υποθέσεις. Αν και πρόσωπα με κομβικές θέσεις στη μειονοτική κοινότητα κρατούν επιφυλακτική προς το παρόν στάση ως προς την εφαρμογή, η ατμόσφαιρα που διαμορφώνεται δείχνει ότι το στοίχημα για τον Αλέξη Τσίπρα, το υπουργείο Δικαιοσύνης και όλους όσους συμμετέχουν στη διαβούλευση θα είναι αφενός να γίνει πράξη η εξαγγελία και αφετέρου η οχύρωση της εφαρμογής τους δικαιώματος επιλογής. Αν και κάποιοι, όπως η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και του Πολίτη συνεχίζουν να υποστηρίζουν ότι η πλήρης κατάργηση της Σαρία προστατεύει τη μειονότητα και το κράτος Δικαίου, εντούτοις συνολικά η ανταπόκριση σε αυτή την εξέλιξη είναι θετική. Για… του λόγου του αληθές αλιεύσαμε αναρτήσεις και ζητήσαμε τοποθετήσεις από τον νομικό κόσμου για την κατάργηση της υποχρεωτικότητας εφαρμογής της Σαρία και τις δημοσιεύουμε στο σημερινό φύλλο.
Κ. Γούναρης: Συγκεκριμένη ρύθμιση για να μην μπουν από την πίσω πόρτα ρυθμίσεις που θα αναιρούν όσα εξήγγειλε ο πρωθυπουργός
Οι εξαγγελίες του πρωθυπουργού για τον περιορισμό των δικαστικών αρμοδιοτήτων του Μουφτή είναι σημαντικές. Ακόμα και αν δεν ικανοποιούν εντελώς το αίτημα για πλήρη κατάργηση των δικαιοδοτικών αρμοδιοτήτων του Μουφτή και της εφαρμογής της Σαρία ακόμα και αν έγιναν υπό την πίεση της συζήτησης σε λίγες μέρες στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου μιας σχετικής προσφυγής κατά της Ελλάδας, αποτελούν ένα θετικό βήμα. Οι εξαγγελίες αυτές αποτελούν παράλληλα και μία νίκη της ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ των ΠΟΛΙΤΩΝ. Γιατί αποδεικνύεται ότι όταν ένα δίκαιο αίτημα (έστω και αν αφορά μία μικρή μερίδα ανθρώπων) τεκμηριώνεται επιστημονικά και δημιουργεί γύρω του ευρύτατη πολιτική (και όχι μόνο) υποστήριξη, τότε δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για να ικανοποιηθεί. Θυμίζουμε ότι γύρω από το αίτημα για την κατάργηση των δικαστικών αρμοδιοτήτων του Μουφτή κτίστηκε βήμα-βήμα μια ευρύτατη σύγκλιση (Δικηγορικοί Σύλλογοι, οργανώσεις και φορείς για τα ανθρώπινα δικαιώματα, κόμματα και πολιτικοί από τη φιλελεύθερη δεξιά μέχρι την κάθε απόχρωσης αριστερά κλπ). Το πρώτο και σημαντικό βήμα έγινε. Όμως πρέπει να ολοκληρωθεί. Και αυτό δεν είναι πολύ εύκολο. Σίγουρα θα υπάρξουν αντιδράσεις και πιέσεις. Από πολλές και διάφορες πλευρές. Άλλες από συντηρητική σκοπιά, άλλες από εθνικιστική υστερία και άλλες από απλό πολιτικαντισμό. Κάποιοι θα μιλήσουν για παραβίαση της συνθήκης της Λωζάννης. Άλλοι θα πουν ότι ανοίγει ο δρόμος για την εκλογή Μουφτή. Μερικοί ίσως ζητήσουν και δημοψήφισμα. Η κυβέρνηση δεν πρέπει να κάνει πίσω. Και όσοι – πέρα από επιμέρους επιφυλάξεις για την εξαγγελθείσα ρύθμιση και ανεξάρτητα από μία γενικότερη συμφωνία ή διαφωνία με τη συνολική πολιτική της κυβέρνησης – συμφωνούμε με όσα εξαγγέλθηκαν, πρέπει να πιέσουμε την κυβέρνηση να αντισταθεί στις πιέσεις. Τέλος επειδή, όπως λέει και η παροιμία, ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες. Η ρύθμιση είναι πρωτότυπη. Άρα χρειάζεται πολλή δουλειά ακόμα για να συγκεκριμενοποιηθεί, ώστε να μπορεί να λειτουργήσει στην πράξη. Και κει πρέπει να έχουμε όλοι το νου μας. Για να μην μπουν από την πίσω πόρτα ρυθμίσεις που θα αναιρούν όσα εξήγγειλε ο πρωθυπουργός: Δικαιοδοσία των ελληνικών πολιτικών δικαστηρίων και εφαρμογή του Αστικού Κώδικα (ΓΕΝΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΑΣ) και μόνο εφόσον το δηλώσουν ρητά και οι δύο σύζυγοι (για τις οικογενειακές διαφορές) ή ο διαθέτης (για τα κληρονομικά) υπαγωγή στη δικαιοδοσία του Μουφτή με εφαρμογή της Σαρία (ΕΞΑΙΡΕΣΗ).
Σ. Γιαλάογλου: Σε θετική κατεύθυνση το σχεδιαζόμενο νομοθέτημα
Θεωρώ ότι το νομοθέτημα για την Σαρία που εξήγγειλε ο πρωθυπουργός Α. Τσίπρας κατά την ομιλία του στο 6ο Αναπτυξιακό Συνέδριο στην Κομοτηνή, κινείται σε θετική κατεύθυνση. Εξ’ αρχής είχα εκφράσει την άποψη ότι η Σαρία πρέπει να λειτουργεί παράλληλα με το ελληνικό δίκαιο και να δίνεται η δυνατότητα της επιλογής στους μουσουλμάνους που θα απευθυνθούν. Διατηρώ ωστόσο επιφυλάξεις έως ότου δω την τροπολογία».
Γ. Πεταλωτής: Αποκατάσταση του Δικαίου που δεν αφορά μόνο τη μειονότητα
Περιορίζει τις δικαστικές αρμοδιότητες του Μουφτή σε μεγάλο βαθμό, αγγίζοντας τον πυρήνα της Σαρίας. Οι λεπτομέρειες θα συζητηθούν σίγουρα. Και είναι πολλές. Είναι όμως ένα σημαντικό βήμα προς την αποκατάσταση του Δικαίου και για την παύση επιτέλους μιας απαράδεκτης μεταχείρισης που δεν αφορά μόνον την μειονότητα, έχει να κάνει με την τήρηση του Συντάγματος σε μια ευρωπαϊκή χώρα, που για ένα μέρος των πολιτών της επιφύλασσε την τύχη αναχρονιστικών διατάξεων και μάλιστα στους ευαίσθητους τομείς του οικογενειακού και κληρονομικού Δικαίου.
Για όσους από εμάς αναδείξαμε επιστημονικά, κοινωνικά και πολιτικά το ζήτημα αυτό εδώ και χρόνια, τολμώντας και πρωτοπορώντας, είναι μια -υπό επιφυλάξεις- δικαίωση. Το θέμα ήδη ωρίμασε και πολύ σωστά τείνει να ρυθμιστεί. Ο δεξιός συντηρητισμός της ΝΔ (που σίγουρα και πάλι θα αναδειχθεί) όσο και οι περίεργες εκλογικές δεσμεύσεις του ΠΑΣΟΚ όταν ήταν κυβέρνηση, δεν επέτρεψαν να προχωρήσουμε. Παρακολουθούμε όλους με ενδιαφέρον για ένα θέμα που χρειάζεται προσεκτική προσέγγιση, σεβασμό των πολιτών που τους αφορά και των Συνθηκών που υπέγραψε η χώρα…
Ε. Βενιζέλος: Να προβλεφθεί νομοθετικά η συμμόρφωση με τους κανόνες δημόσιας τάξης
Θετική εξέλιξη είναι η εξαγγελία νομοθετικής ρύθμισης που θα καθιστά προαιρετική για τα μέλη της μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης την υπαγωγή στη δικαιοδοσία του μουφτή και τη σαρία. Αντιμετωπίζεται με τον τρόπο αυτό εν μέρει το πρόβλημα που δημιούργησε η νομολογία του Αρείου Πάγου που θεώρησε υποχρεωτική την υπαγωγή στη σαρία. Πρέπει όμως να προβλεφθεί νομοθετικά η συμμόρφωση με τους κανόνες δημόσιας τάξης, δηλαδή με τον πυρήνα των εγγυήσεων του κράτους δικαίου και η δυνατότητα σχετικού δικαστικού ελέγχου.
ΕλΕΔΑ: Μία από τις σημαντικότερες εξελίξεις στο πεδίο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, εφόσον πραγματοποιηθεί σε πλήρη έκταση
Η εξαγγελία μέτρων κατάργησης της υποχρεωτικής εφαρμογής της Σαρία για τις οικογενειακές και κληρονομικές υποθέσεις των μελών της μειονότητας της Θράκης συνιστά μία μεταρρύθμιση, η οποία, εφόσον πραγματοποιηθεί στην πλήρη της έκταση, θα αποτελεί μία από τις σημαντικότερες θετικές εξελίξεις στο πεδίο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων της μειονότητας της Θράκης. Η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου υπενθυμίζει την πάγια θέση της ότι η εφαρμογή του ιερού ισλαμικού δικαίου (Σαρία) για τις έννομες σχέσεις οικογενειακού και κληρονομικού δικαίου (διαζύγια, διατροφή, επιμέλεια τέκνων, διαθήκες, μεταξύ άλλων) των μελών της μειονότητας με αποκλειστική δικαιοδοσία του Μουφτή παραβιάζει σειρά συνταγματικών διατάξεων και διεθνών συνθηκών για τα ανθρώπινα δικαιώματα: διακρίσεις σε βάρος των γυναικών ως προς την κληρονομική μερίδα και τους όρους του διαζυγίου, μη λήψη υπόψη του βέλτιστου συμφέροντος των τέκνων κατά τις υποθέσεις επιμέλειας, έλλειψη δικονομικών εγγυήσεων δίκαιης δίκης, έλλειψη σεβασμού στη βούληση του αποθανόντος για την τύχη της περιουσίας του. Το κυριότερο, δε, είναι ότι η υποχρεωτική, όπως έχει παγίως ερμηνευθεί από τον Άρειο Πάγο, εφαρμογή της Σαρία παραβιάζει κατάφωρα το δικαίωμα αυτοπροσδιορισμού των μελών της μειονότητας, καθώς τους αρνείται το δικαίωμα εξόδου από τη μειονοτική κατάσταση και απόλαυσης των δικαιωμάτων που το Σύνταγμα αναγνωρίζει σε όλους τους Έλληνες πολίτες. Το θλιβερό προνόμιο να είμαστε η μόνη ευρωπαϊκή χώρα που εφαρμόζει ακόμη ιερό δίκαιο για τις έννομες σχέσεις μερίδας πολιτών της οδηγεί στον διαρκή διασυρμό της Ελλάδας ενώπιον των διεθνών οργανισμών ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Έστω και αν η πρωτοβουλία της Ελληνικής πολιτείας έρχεται με καθυστέρηση δεκαετιών και με αφορμή την επικείμενη εκδίκαση στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου προσφυγής κατά της Ελλάδας για το ζήτημα της υποχρεωτικής εφαρμογής της Σαρία στις κληρονομικές σχέσεις, η ΕλΕΔΑ (η οποία έχει ήδη ασκήσει παρέμβαση υπέρ της προσφεύγουσας στη δίκη ενώπιον του ΕΔΔΑ και διατηρεί σταθερά το θέμα στην πρώτη γραμμή του ενδιαφέροντός της) δηλώνει ότι θα συμμετάσχει εποικοδομητικά στη δημόσια διαβούλευση, πάνω στο τρίπτυχο: σεβασμός μειονοτικών δικαιωμάτων, απαγόρευση διακρίσεων, διασφάλιση ίσων δικαιωμάτων για όλους τους πολίτες. Οι εξαγγελίες για τη Σαρία θα πρέπει να συνοδευτούν και με μέτρα σχετικά με τα άλλα προβλήματα (μειονοτική εκπαίδευση, βακούφια, τρόπος ανάδειξης του Μουφτή, μειονοτικά σωματεία) που συντηρούν στη Θράκη μια κατάσταση εξαίρεσης, η οποία έχει καταστήσει τη συστηματική παραβίαση δικαιωμάτων των μελών της μειονότητας ανεκτή κανονικότητα. Ευελπιστούμε ότι αυτές οι εξαγγελίες θα αποτελέσουν την αρχή του ξηλώματος του βαθέος κράτους και των αναχρονιστικών εθνοκεντρικών αντιλήψεων που ακόμη κυριαρχούν στην περιοχή από όλες τις πλευρές.
