Λαμπρές θρησκευτικές εκδηλώσεις στον Μητροπολιτικό Ναό Ξάνθης με πλήθος αρχιερέων και πιστών
Η ιστορία του Ιερού Ναού της παλιάς πόλης, στον οποίο εψάλη η πρώτη δοξολογία μετά την απελευθέρωση της Ξάνθης το 1919
Το διήμερο 28 και 29 Αυγούστου η Ξάνθη τίμησε πανηγυρικά τον πολιούχο της Τίμιο Πρόδρομο. Η εκκλησία εορτάζει την ημέρα αποτομής της κεφαλής του Ιωάννου Προδρόμου κατά το γνωστό συμπόσιο του Ηρώδη, στο οποίο η Ηρωδιάδα ζήτησε ως αντάλλαγμα για τον μαγευτικό χορό της κόρης της Σαλώμης το κεφάλι του Προδρόμου, ο οποίος την έλεγχε για τον παράνομο δεσμό που είχε με τον Ηρώδη.
Στην Ξάνθη βρέθηκαν προσκεκλημένοι του Μητροπολίτη Ξάνθης και Περιθεωρίου κ. Παντελεήμονος και μετείχαν στις ιερές ακολουθίες οι Μητροπολίτες Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων κ. Τιμόθεος, ο οποίος και χοροστάτησε στον Πανηγυρικό Εσπερινό, ο εκ Ξάνθης καταγόμενος Μητροπολίτης Καρπάθου και Κάσου κ. Αμβρόσιος, ο Μητροπολίτης Άρτης κ. Καλλίνικος, ο Μητροπολίτης Ιωαννίνων κ. Μάξιμος καθώς και ο Επίσκοπος Ερυθρών κ. Κύριλλος από το Οικουμενικό Πατριαρχείο και την Σμύρνη. Ανήμερα της εορτής τελέστηκε ο Όρθρος και η Θεία Λειτουργία στην οποία συλλειτούργησαν όλοι οι αρχιερείς, ενώ τα αναλόγια του Μητροπολιτικού Ναού πλαισίωσαν τα μέλη του Συλλόγου Ιεροψαλτών Ξάνθης «Γρηγόριος ο Πρωτοψάλτης». Εκτός από τους χιλιάδες Ξανθιώτες που έσπευσαν να προσκυνήσουν την εικόνα του Τιμίου Προδρόμου τόσο στον Εσπερινό και την Λιτανεία στην κεντρική πλατεία, όσο και το πρωί της εορτής, στις λατρευτικές εκδηλώσεις παραβρέθηκαν πολιτικές και στρατιωτικές αρχές του τόπου, ο Περιφερειάρχης ΑΜ-Θ Χρήστος Μέτιος, ο Διοικητής του Δ΄ Σ.Σ. Αντιστράτηγος Γεώργιος Καμπάς, ο Βουλευτής Ξάνθης Γρ. Στογιαννίδης, ο Αντιπεριφερειάρχης Ξάνθης Κων. Ζαγναφέρης, ο Δήμαρχος Ξάνθης Χαρ. Δημαρχόπουλος και μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου. Μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας ο Μητροπολίτης Ξάνθης παρέθεσε δεξίωση στους προσκεκλημένους αρχιερείς, τους συνοδούς τους καθώς και τις πολιτικές και στρατιωτικές αρχές στον χώρο της μονάδας ανοιχτής φροντίδας ηλικιωμένων.
Η ιστορία της Μητρόπολης Ξάνθης και του Μητροπολιτικού Ναού
Ο Μητροπολιτικός Ναός του Τιμίου Προδρόμου δεσπόζει στον ιστορικό οικισμό της παλιάς Ξάνθης και την ομώνυμη πλατεία Μητροπόλεως. Η Μητρόπολη Ξάνθης και Περιθεωρίου, όπως είναι γνωστή σήμερα, προήλθε από την συγχώνευση των επισκοπών Ξανθείας από τον 8ο αιώνα και Περιθεωρίου από τον 9ο αιώνα, η οποία προήχθη σε Αρχιεπισκοπή και το 1328 σε Μητρόπολη. Τουλάχιστον από τον 9ο αιώνα και την Σύνοδο του 879 αναφέρονται οι επίσκοποι Ξανθείας, Περιθεωρίου, Πολυστύλου (Άβδηρα) και Πόρων (Πόρτο Λάγος), ενώ από τον 5ο αιώνα υπάρχουν μαρτυρίες για την επισκοπή Τοπείρου στην περιοχή. Από το 1575 ενώθηκαν ουσιαστικά στην Μητρόπολη Ξάνθης και Περιθεωρίου, ενώ με απόφαση του Πατριάρχου Ιερεμίου του Γ’ το 1721 συγχωνεύεται και η Εξαρχία Καβάλας μέχρι το 1924.
Ιερός Μητροπολιτικός Ναός Τιμίου Προδρόμου Ξάνθης
Η πρώτη μέχρι σήμερα γνωστή μαρτυρία για τον μητροπολιτικό ναό του Τιμίου Προδρόμου ανάγεται στα τέλη του 16ου αιώνα, ενώ μια δεύτερη στο έτος 1602, όπου και αναγράφονται οι γνωστές τότε επτά ενορίες της Ξάνθης. Για το επόμενο χρονικό διάστημα οι πηγές σιωπούν μέχρι το έτος 1809, όταν σε επιστολή του μητροπολίτου Ξάνθης Σεραφείμ προς τη μονή Βατοπεδίου με ημερομηνία 18 Μαΐου του ίδιου έτους αναφέρεται ότι ο ναός καταστράφηκε από πυρκαγιά. Δεν είναι γνωστό αν εν τω μεταξύ επισκευάστηκε, όμως θα πρέπει να κατέπεσε από τους σεισμούς του 1829. Ο σημερινός ναός ανοικοδομήθηκε το 1839, όπως φαίνεται από δύο ανάγλυφες επιγραφές που βρίσκονται εξωτερικά στον ανατολικό και δυτικό τοίχο. Ανοικοδομήθηκε χάρη στις προσπάθειες του Μητροπολίτη Ευγενίου, ενώ η επιτύμβια επιγραφή που βρίσκεται στον νότιο τοίχο αναφέρεται στο έργο του μητροπολίτη αυτού. Ο ναός είναι μια τρίκλιτη τρισυπόστατη βασιλική (το κεντρικό κλίτος αφιερωμένο στο Γενέσιο του Τιμίου Προδρόμου, το βόρειο στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και το νότιο στο νεομάρτυρα Άγιο Γεώργιο τον εν Ιωαννίνοις). Από τις εικόνες του σύγχρονου τέμπλου ξεχωρίζουν αυτές του Γενεσίου του Προδρόμου, έργο του αγιορείτη αγιογράφου Ιωάσαφ (1842) και της Σύναξης των Δώδεκα Αποστόλων, αφιερωμένη από τον πρόκριτο της πόλης Κωνσταντίνο Γρηγορίου Ματσίνη το 1857. Υπήρχε η φήμη ότι στον ναό βρέθηκε μαρμάρινη επιγραφή από την εποχή των Κομνηνών, η οποία καταγράφεται στα Θρακικά Χρονικά το 1989, χωρίς ωστόσο να επιβεβαιώνεται ποτέ από την αρχαιολογική έρευνα. Στον ναό του Τιμίου Προδρόμου οι Ξανθιώτες έψαλαν την πρώτη δοξολογία μετά την απελευθέρωση της Ξάνθης το 1919. Οι φωτογραφίες που συνοδεύουν το κείμενο ανήκουν στον συλλέκτη Κώστα Μαυρομάτη, καθώς και αρκετά ιστορικά στοιχεία για την Μητρόπολη Ξάνθης και τον Μητροπολιτικό Ναό.
ΧΑΡΗΣ ΔΙΑΦΩΝΙΔΗΣ
