Παρουσίαση του λαογραφικού λευκώματος της Δέσποινας Φυλαχτάκη
Φωτογραφίες και ιδιωματισμοί ξυπνούν μνήμες σχεδόν ενός αιώνα
«Το όμορφο χωριό μας είναι προσφυγικό. Δημιουργήθηκε, γιατί πριν από 90 χρόνια οριστικοποιήθηκε η απώλεια της Ανατολικής Ρωμυλίας και της Ανατολικής Θράκης και οι κάτοικοι των περιοχών αυτών έπρεπε να εγκαταλείψουν τις πατρογονικές εστίες τους, τις περιουσίες τους, το νοικοκυριό τους, να γίνουν πρόσφυγες και να χτίσουν μια νέα ζωή σε νέες εστίες, ελληνικές και αυτές, στη Μακεδονία, τη Θεσσαλία και φυσικά στη Δυτική Θράκη. Έτσι γεννήθηκαν τα Πλαστήρια, η Νέα Κεσσάνη. Η γοητεία του βρίσκεται μεταξύ άλλων στο γεγονός ότι ιδρύθηκε από πρόσφυγες από διαφορετικά μέρη. Άνθρωποι δυνατοί, οι αφανείς ήρωες της ιστορίας, με κάποιες διαφορές στα έθιμα και στη νοοτροπία, αλλά με τον ίδιο πόνο του ξεριζωμού, κατέφυγαν στη μικρή αυτή γωνιά και παραμερίζοντας τις διαφορές τους δημιούργησαν μια εύρωστη κοινότητα, χωρίς ποτέ να ξεχάσουν την «πατρίδα»».
Με αυτόν τον τρόπο ξεκινάει το λεύκωμα της κ. Δέσποινας Φυλαχτάκη, φιλόλογου του 4ου Γενικού Λυκείου Ξάνθης, με τον τίτλο ‘Νέα Κεσσάνη-Πλαστήρια, ιστορία και λαογραφία’, προϊδεάζοντας τον κάθε αναγνώστη πως αυτό, το οποίο θα ακολουθήσει στις επόμενες σελίδες του βιβλίου, θα είναι ένα ταξίδι σε παλιές εποχές, συνήθειες, παραδόσεις, ακόμα και λέξεις. Το «Ε» συνομίλησε με τη δημιουργό του λευκώματος, προκειμένου να καταστεί σαφές για ποιο λόγο ένας νέος άνθρωπος να επιθυμεί να φέρει στο φως τις αναμνήσεις προηγούμενων χρόνων. Όπως μας πληροφόρησε η κ. Φυλαχτάκη, αυτή είναι η δεύτερη προσωπική προσπάθεια καταγραφής της λαογραφίας του χωριού της, η οποία έρχεται να επικυρώσει την αγάπη της για αυτό και το ενδιαφέρον για την ανάδειξή του, καθώς η πρώτη, ανώριμη, όπως χαρακτηρίστηκε από την ίδια, απόπειρα ανάγεται στο 1997 από το τυπογραφείο της ΣΕΚΑΠ.
Ένα χωριό – σύμμαχος για την αναβίωση μιας αλλοτινής εποχής
Η παρότρυνση για μια δεύτερη, πιο εμπλουτισμένη, παρουσίαση του χωριού Πλαστήρια – Νέα Κεσσάνη ήρθε το 2011 από τον Αλέξανδρο Εκμεκτσή και τον Αλεξιάδη Βασίλη, οι οποίοι κατάγονται από το χωριό και επιθυμούσαν με την ύπαρξη ενός βιβλίου – λευκώματος, να μείνει το χωριό στην ιστορία. Η ευτυχής συγκυρία ήταν πως και η κ. Φυλαχτάκη ήθελε να ασχοληθεί ξανά, αποσκοπώντας στην λοκλήρωση του έργου, το οποίο και εκείνη ένιωθε πως άφησε στη μέση.
Στο εγχείρημά της αρωγός στάθηκε ολόκληρο το χωριό, οι κάτοικοι του οποίου έσπευσαν να αφηγηθούν τις ιστορίες τους και να προσφέρουν φωτογραφίες με τα αγαπημένα τους πρόσωπα. Σημαντική ήταν η συμβολή του Γυναικείου Συλλόγου Νέας Κεσσάνης, του αποθανόντα Αθανάσιου Εκμεκτσή και της συζύγου του, Δήμητρας, των οποίων οι συζητήσεις με τη συγγραφέα και συλλέκτρια του λαογραφικού υλικού έχουν χαραχθεί με νοσταλγία στη μνήμη της, καθώς και του πατέρα – φύλακα αγγέλου της, ο οποίος διετέλεσε πρόεδρος του Κοινοτικού Συμβουλίου από το 2002 έως το 2006 και αναμφίβολα είχε πολλά αξιομνημόνευτα στοιχεία να μοιραστεί μαζί της. Άξιο αναφοράς βέβαια είναι πως τα έξοδα της έκδοσης του βιβλίου τα ανέλαβε ο Δήμος Αβδήρων. Κάπως έτσι, μετά τα 4 χρόνια, τα οποία χρειάστηκαν για τη συγγραφή του βιβλίου, καθώς η συγγραφέας τυγχάνει εργαζόμενη μητέρα και οι ανειλημμένες υποχρεώσεις δυσκόλεψαν τη διεκπεραίωση του έργου, το λεύκωμα κοσμεί πλέον τα ράφια των βιβλιοπωλείων.
Φωτογραφίες και ιδιωματισμοί, «μηχανές του χρόνου», ταξιδεύουν τους αναγνώστες
Μόλις πάρει κάποιος στα χέρια του το λεύκωμα και από το πρώτο φευγαλέο ξεφύλλισμα διαπιστώνει την παρουσία πλήθους φωτογραφιών από όλες τις εκφάνσεις της ζωής του χωριού, οι οποίες μαρτυρούν την εικόνα ενός ζωντανού τόπου, με έντονη συμμετοχή σε αθλητικές, πολιτιστικές και κοινωνικές εκδηλώσεις, αλλά και ενός γλωσσαρίου, με λέξεις και ιδιωματισμούς της περιοχής, τις οποίες τις ανέσυρε η κ. Φυλαχτάκη από το ακυκλοφόρητο πλέον περιοδικό ‘ Θρακικά Χρονικά’ και από το διαδίκτυο, με έλεγχο των κατοίκων για το ποιες από αυτές τις λέξεις χρησιμοποιούσαν όντως, έτσι ώστε να συγκροτηθεί το ειδικό γλωσσάρι της περιοχής. Στη συνομιλία μας, η συγγραφέας ομολόγησε πως προσωπικά ξεχωρίζει μια φωτογραφία με προσκόπους, η οποία απεικονίζει πολλούς χωριανούς σε παιδική ηλικία και ένα έγγραφο, το ΦΕΚ της 3ης Σεπτεμβρίου 1940, σύμφωνα με το οποίο μετονομάστηκε το χωριό από Πλαστήρια σε Νέα Κεσσάνη. Αυτό που εντυπωσίασε την ίδια ήταν πως για δέκα ολόκληρα χρόνια, μέχρι δηλαδή το 1950, οι χωρικοί δε γνώριζαν τη μετονομασία και εξακολουθούσαν να χρησιμοποιούν σε επίσημα έγγραφα το παλιό όνομα. Πιθανότατα η καθυστέρηση της καθιέρωσης να οφείλεται στο γεγονός πως το ΦΕΚ εκδόθηκε δέκα μέρες πριν την εισβολή των Ιταλών, οπότε ξεχάστηκε από τους κατοίκους.
Â
