Ένας Θρακιώτης – εκλεκτός και δημιουργικός λόγιος, εκπαιδευτικός – πνευματικός άνθρωπος, μας έχει απασχολήσει και άλλοτε. Αφορμή αυτού του κειμένου αποτέλεσε ένα «Ανθολόγιο Ποιημάτων» που κυκλοφόρησε πρόσφατα στην Κομοτηνή.
Για να σας παρουσιάσω τη σκέψη του Αλέξανδρου Καζαντζή (γενν. το 1945 στην Κίρκη Αλεξανδρούπολης), θα παραθέσω αποσπάσματα πρώτα από ένα προ τριακονταετίας έργο του με τίτλο: «Ο ρόλος του εκπαιδευτικού στις τρεις βαθμίδες εκπαίδευσης» (1995):
«Εάν διατρέξουμε διαχρονικά τον ρόλο του εκπαιδευτικού, βλέπουμε στην αρχαιότητα τους μεγάλους δασκάλους, Σωκράτη, Αριστοτέλη κ.λπ., που μας μιλούν με τόση σοφία για την αγωγή. Εάν πάμε σε νεότερες εποχές, ο εκπαιδευτικός είναι πλέον μέλος του οργανωμένου σχολείου και προσφέρει τις υπηρεσίες του στην ψυχοπαιδαγωγική ανάταση του νέου. Εάν σταθούμε στα χρόνια της σκλαβιάς, θα τον δούμε να διδάσκει τα γράμματα. Και ενώ κάποτε ο Παπαδιαμάντης έγραψε: “Μορφωμένους θέλουμε, όχι εγγράμματους”, σήμερα τι γίνεται; […] Σήμερα συνεχίζει ο εκπαιδευτικός να είναι ο πνευματικός ηγέτης που διαμορφώνει την κοινωνία ή έχει καταστεί δευτερεύων ο ρόλος του μπροστά στον μεγάλο δάσκαλο που λέγεται τηλεόραση;».
Το 2005, στο 2ο Πανελλήνιο Παιδαγωγικό Συνέδριο, μιλώντας με θέμα: «Ψυχοκοινωνικά προβλήματα – Απειθαρχία – Επιθετικότητα – Βία – Εγκληματικότητα στο σχολείο και στην κοινωνία», συνεχίζοντας το προηγούμενο σκεπτικό, γράφει:
«Όλοι συμφωνούμε σήμερα ότι η πιο πετυχημένη δασκάλα μας είναι η τηλεόραση. Ποιος όμως θα κλείσει το κουμπί τη στιγμή της διδασκαλίας της βίας;
Είμαστε όλοι υποχρεωτικά πελάτες κακών εμπόρων, που όχι μόνο δεν πείθονται για τη ζημιά που κάνουν, αλλά αντιτίθενται και σε όποια καλόβουλη προσπάθεια περιορισμού. […] Τα ψυχικά τραύματα είναι πιο επώδυνα από τα σωματικά, αφού τα δεύτερα κάποτε θα περάσουν, ενώ τα ψυχικά χαράσσονται βαθιά. Αναρωτήθηκε κανείς πόση ζημιά γίνεται μέσα στις διαπροσωπικές επικοινωνίες μας, που πολλές φορές δεν τους δίνουμε σημασία; […] Τη συγκαλυμμένη μορφή αδυναμίας που αποτελεί βία, μήπως από την τρυφερή ηλικία και διαρκώς μπορούμε να την καταπολεμήσουμε με την αγάπη, τη στοργή και την κατανόηση;».
Ο Αλέξανδρος Καζαντζής είναι ένας «ποιητής» με την ολοκληρωμένη έννοια του όρου. Αυτό μπορεί κανείς να το νιώσει βαθιά στο ιστορικό-λαογραφικό βιβλίο του με τίτλο: «Κίρκη Έβρου: η μάγισσα ή η μαγεία της φύσης». Πολύ χαρακτηριστικά, ο αείμνηστος Σαράντος Καργάκος, για την πρώτη έκδοση του βιβλίου, σε επιστολή του το 2008 ανάμεσα σε άλλα σημειώνει:
«Δεν ξέρω τι να πρωτοπαινέψω. Μακαρία η Θράκη που τρέφει τέτοια παιδιά σαν την αξιοσύνη σου».
Ο Σπύρος Παπουτσής, σε άρθρο του με τίτλο: «Μια ολοζώντανη και, με κινηματογραφική μορφή, εναργής αναπαράσταση της Κίρκης ως τόπου και συλλογικής οντότητας», σημειώνει:
«Χαρακτηριστικό αυτού του βιβλίου είναι η “συστράτευση” σοβαρού αριθμού Κιρκαλιωτών, όπως εύηχα αποκαλούνται, με διάθεση και σύμπνοια, ώστε να προκύψει ενδιαφέρον και σωστό αποτέλεσμα. Αυτό, ενδεχομένως, από κάποιους αναγνώστες να διαφεύγει της προσοχής, αλλά οι συμμετοχικές προσπάθειες είναι δύσκολη και ψυχοφθόρα υπόθεση. Χρειάζεται κατάλληλη προσέγγιση και προϋποθέσεις πειθούς. Είναι ο συγγραφέας Αλέξανδρος Καζαντζής που οργάνωσε τη συστράτευση και τη συνέργεια των συγχωριανών του, αυτό που είπε ο Παλαμάς για τον δάσκαλο που χτίζει “της κοινωνίας το παλάτι”».
Το «Ανθολόγιο Ποιημάτων» του Αλέξανδρου Καζαντζή περιέχει 25 ποιήματα και είναι αφιερωμένο στην οικογένειά του. Περιέχει ποιήματα γραμμένα με παραδοσιακό τρόπο και ρυθμό, που κρύβουν πόνο και ελπίδα. Είναι γεμάτα ρεαλισμό και αγάπη για τον άνθρωπο και τη φύση.
Ξεχωρίζει το ποίημά του για τη Θράκη:
[…] Θράκη, έγινες η γέφυρα και το πέρασμα στρατών
σ’ Ανατολή και Δύση
και αποτέλεσες σταθμό αλλόδοξων και αλλόθρησκων
που δεν στέριωσαν στα πάτρια εδάφη.
—–
Δικοί σου ο Διόνυσος και ο Ορφέας
και δεν τους βρίσκεις πουθενά
αυτοί μας δίδαξαν στον ιερό αυτό τόπο
τα μυστήρια και πολλά πνευματικά αγαθά […].
Λατρεύει την ιδιαίτερη πατρίδα του:
ΤΑ ΜΟΥΣΑΓΚΙΑ (βράχια ανατολικά της Κίρκης)
Μανουσάκια και μουσάγκια όμορφα λουλουδάκια
Στολίζουν τη φύση στις βουνοκορφές
Κίτρινα μαβιά στο χρώμα με μεθυστικές ευωδιές […]
Θεέ μου τι είναι αυτή η ομορφιά; Μήπως είναι ζωγραφιά;
Θαυμάσιοι είναι οι στίχοι του για την αλησμόνητη σύζυγό του και τα παιδιά του:
«Η ζωή είναι ωραία
Θέλει χαρά
Μάτια λαμπερά
Που βλέπουν μπροστά και μακριά».
Κλείνουμε τον σύντομο περίπατό μας με τη «βιοσοφία» του εκλεκτού Θρακιώτη δημιουργού, Αλέξανδρου Καζαντζή:
«Δεν υπάρχει αίμα
Πια στις φλέβες μας
Υπάρχει πετρέλαιο*
Που ανάβει και
Κινεί τις μηχανές μας».
(*Πετρέλαιο = χρήμα. Νεοπλουτισμός, θέση, αλαζονεία).
