Ήταν ένα ευχάριστο πρωινό του 1930. Η πόλη της Ξάνθης ξύπνησε μυρωμένη, αρωματισμένη. Φρόντισαν γι αυτό οι Μοίρες, οι καλομοίρες. Αυτές που ορίζουν την καλή μοίρα. Όλες μαζί, όπως περπάταγαν στους δρόμους, τα στενά, έγιναν αντιληπτές από τους κατοίκους της πόλης, οι οποίοι με τη σειρά τους προβληματίζονταν. Ποιός καλός άνεμος τις έφερε στην πόλη.
Δεν είχαν άδικο. Εκείνο το πρωΐ, «γεννήθηκε» στην Ξάνθη η ΚΑΡΙΟΚΑ.
Ο Μάνος Χατζιδάκις, ήταν μόλις πέντε ετών. Μέχρι τα επτά του, όταν η οικογένειά του έφυγε για την Αθήνα, στο πιάνο του, της είχε προσάψει κάποιες νότες. Η ΚΑΡΙΟΚΑ, μεγάλωσε, πήγε στο σχολείο, ύστερα στο Γυμνάσιο, αργότερα για σπουδές στη Γαλλία. Γευσιγνωσία. Ήταν αριστούχος μαθήτρια. Αδυναμία της το μάθημα της Ιστορίας. Έμαθε μεταξύ άλλων, για τον Μιλτιάδη, τη μάχη του Μαραθώνα, τον Θεμιστοκλή, τη ναυμαχία της Σαλαμίνας κ. α.
Στο μυαλό της τυπώθηκε η δόξα του Μιλτιάδη μετά τη μάχη του Μαραθώνα. Έφτανε στον ουρανό. Ακόμα, τα λόγια του Θεμιστοκλή για τον Μιλτιάδη. «Δεν με αφήνει να κοιμάμαι με ηρεμία, η δόξα του Μιλτιάδη». Ο Θεμιστοκλής στη ναυμαχία της Σαλαμίνας, κατάφερε να γίνει ισάξιος του Μιλτιάδη.
Η ΚΑΡΙΟΚΑ μονολογούσε τα ίδια λόγια, όταν περιδιαβαίνοντας τα στενά της παλιάς πόλης έβλεπε τα σπίτια των καπνεμπόρων, τους χώρους που στεγάζονταν τα τέσσερα προξενεία λόγω του καπνού, την χρυσή εποχή της Ξάνθης, το μεγαλείο μιας πόλης, την οποία σε πρόσφατη ποιητική της συλλογή η Ελένη Ευφραιμίδου διατύπωσε: «Πόλη μου σαν το ρόδο». Δεν με αφήνει στιγμή σε ηρεμία η φήμη της πόλης του καπνού. Θα αποκτήσω κι εγώ φήμη. Εγώ θα γίνω πιο σπουδαία. Έμμονη ιδέα.
Τα χρόνια πέρασαν. Η ΚΑΡΙΟΚΑ μεγάλωσε, έκανε οικογένεια. Απόκτησε παράλληλα ένα πάρα πολύ καλό όνομα, με το οποίο προίκισε τα παιδιά της. Ισάξιο, εκείνο του καπνού. Η πόλη του καπνού, σαν τους αθλητές των σκυταλοδρομιών, έδωσε τη σκυτάλη στην πόλη της ΚΑΡΙΟΚΑΣ. Σε κάθε γωνιά της πατρίδας μας, αλλά και έξω από τα σύνορά της, πολύ μακριά, η ΞΑΝΘΗ με την ΚΑΡΙΟΚΑ ήταν έννοιες ταυτόσημες. Στην Άλγεβρα, εκφράζονταν σαν αμφιμονοσήμαντη αντιστοιχία, με το σύμβολο συνεπάγεται και αντιστρόφως.
Με το καλό, η γιαγιά ΚΑΡΙΟΚΑ των 84 ετών, σε ένα μήνα γίνεται 85. Λαμπερή όπως παλιά, τότε που σφάζονταν στην ποδιά της τα παλικάρια. Με διαύγεια πνευματική, μνήμη ανεπανάληπτη. Αφηγείται στα εγγόνια, τα δισέγγονα, ιστορίες όλο γεύση και νοστιμιά.
Το βράδυ της 1ης του μήνα που διανύουμε, οι παραγωγικές τάξεις του Νομού μας, μέσα από τον χώρο που εκφράζονται, το Επιμελητήριο, συνάντησαν τη γιαγιά. Σου είμαστε ευγνώμονες της είπαν. Να ξέρεις ακόμα. Δώσαμε όλοι το λόγο μας. Η ΔΟΞΑ ΣΟΥ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΑΙΩΝΙΑ.
Στέλιος Αρσενίου
