Είναι απορίας άξιο ότι σύσσωμη η αντιπολίτευση επιμένει σε έναν παράλογο αναχρονισμό, μοναδικό στον κόσμο όλο. Στην απαγόρευση ίδρυσης μη κρατικών πανεπιστημίων. Ενώ εδώ και χρόνια λειτουργούν στη χώρα μας ιδιωτικά κολλέγια που δίνουν πλήρη επαγγελματικά δικαιώματα και μάλιστα σε χαλαρή σύνδεση με αντίστοιχα πανεπιστήμια του εξωτερικού. Αντιθέτως τα παραρτήματα των ξένων που πρόκειται να ιδρυθούν, σύμφωνα με το επίδικο νομοσχέδιο, θα πρέπει να έχουν διπλή αδειοδότηση: και από τη χώρα που εδρεύει το μητρικό αλλά και από την ΕΘΑΑΕ. Άσε που μπορούν να έρθουν και παραρτήματα μεγάλων ξένων δημόσιων πανεπιστημίων. Ας πούμε η Σορβόννη. Αλλά ποιος μπορεί να πείσει την ερωτευμένη με το κράτος αντιπολίτευση για το προφανές;
Και φυσικά το επιχείρημα υπέρ της απαγόρευσης είναι λίγο πολύ ένα. Εξυπηρέτηση συμφερόντων. Η γνωστή «θυσία στο βωμό του κέρδους». Λες και δεν έχουμε ιδιωτικά σχολεία, νοσοκομεία, ΜΜΕ, τηλεπικοινωνίες. Όλα αυτά λειτουργούν για την ψυχή της μάνας των ιδιοκτητών τους; Κανείς δεν επιδιώκει το κέρδος; Τη χασούρα ψάχνουν και γι’ αυτό τα ίδρυσαν; Αλλά και καλοπροαίρετοι συμπολίτες μας τάσσονται εναντίον. Το πρόβλημά τους είναι η ποιότητα. Φυσικά εδώ μπορεί να υπάρξει πρόβλημα, αλλά αυτό μένει να αποδειχθεί από τη ζωή. Σαφώς και στην Ευρώπη τα μεγάλα πανεπιστήμια είναι δημόσια, αλλά υπάρχουν και άξια ιδιωτικά. Και απομένει στις εποπτικές και ρυθμιστικές αρχές της χώρας να φροντίσουν για τα δέοντα. Στο φινάλε κανείς δεν θα θέλει να πετάξει τα λεφτά του σε πτυχία που δεν θα έχουν καμιά αξία στην αγορά. Αλλά για τους φανατικούς κρατικιστές αυτό είναι ακατανόητο. Ακόμα και το 2024.
Από την άλλη, πολλοί φοβούνται ότι η ίδρυση των μη κρατικών θα υποβαθμίσει τα δημόσια. Μα η υποβάθμιση των δημόσιων είναι ένα δράμα που παίζεται χρόνια τώρα σ’ αυτήν τη χώρα με ευθύνη όλων των πολιτικών παρατάξεων και βεβαίως του διδακτικού και διοικητικού προσωπικού τους. Πρωτίστως όλων αυτών που σήμερα αντιστέκονται, με νύχια και με δόντια, στην ίδρυση των μην κρατικών. Και περισσότερα χρήματα θα δοθούν, και οι εστίες θα ενισχυθούν, και τα προγράμματα διεθνοποίησης που βρίσκονται σε εξέλιξη θα προχωρήσουν. Αλλά πόσοι ελπίζουν βάσιμα ότι θα αλλάξει κάτι σημαντικό; Όταν το ίδιο το ίδρυμα δεν θέλει;
Διότι μπορεί τα υπάρχοντα να είναι κρατικά, αλλά μόνο δημόσια δεν είναι. Και πώς να είναι όταν μπορούν οργανωμένες ισχνές μειοψηφίες να τα καταλαμβάνουν και να τα καταστρέφουν εις βάρος της κοινωνίας που τα χρηματοδοτεί; Πρόσφατα, μια ομάδα διοικητικών υπαλλήλων έριξε τον server του ΕΚΠΑ για να εμποδίσει τις εξετάσεις από απόσταση. Και οι κρατικές αρχές παρακολουθούσαν τη δολιοφθορά σχεδόν απαθείς. Την ίδια στιγμή που το νομοσχέδιο ήρθε και ψηφίστηκε στη Βουλή, πολλές σχολές είναι εκτός λειτουργίας διότι είναι καταλυμένες κυρίως από εξωσχολικούς που δήθεν υπερασπίζονται την αυτονομία τους. Και πάλι η κεντροδεξιά κυβέρνηση παρακολουθεί απαθής. Τρελή κι αδέσποτη Ελλάδα.
Φυσικά και πίσω από όλη αυτή τη φασαρία δεν είναι ούτε η ποιότητα, ούτε το Σύνταγμα, ούτε το επάρατο κέρδος. Η αντίδραση είναι καθαρά πολιτική. Μια σημαντική πλειοψηφία της κοινωνίας όχι μόνο τα θέλει, αλλά τα περιμένει με ανακούφιση. Διότι ζητάει περισσότερες εκπαιδευτικές ευκαιρίες. Όταν 40.000 ελληνόπουλα σπουδάζουν ήδη στο εξωτερικό αλλά και όταν πολλοί φοιτητές στην Ελλάδα αναγκάζονται να ζήσουν επί 5-6 χρόνια μακριά από τα σπίτια τους. Και γιατί όχι, όταν παιδιά που δεν έπιασαν τη βάση εισαγωγής της κρατικής σχολής που επιθυμούν αναγκάζονται να βολευτούν με μια σχολή και ένα αντικείμενο που δεν ήταν ψηλά στις προτιμήσεις τους. Τότε τα κόμματα της αντιπολίτευσης αισθάνονται την υποχρέωση να αντισταθούν ώστε να μη δώσουν άκοπα τους πόντους που αναλογούν στην κυβέρνηση και τον υπουργό. Ακόμα και αν πάνω από το 60% των ψηφοφόρων τους υποστηρίζει την κυβερνητική πρωτοβουλία, όπως συμβαίνει με το ΠΑΣΟΚ. Δεν είναι τελικά παράλογο, είναι απλώς βλακωδώς μικροπολιτικό και τελείως ελληνικό. Το εν λόγω κόμμα νομίζει ότι θα πάρει ψήφους από τον ΣΥΡΙΖΑ ενώ με κάτι τέτοια χάνει τους δικούς του από τη ΝΔ.
Εντάξει, η «Ελληνική Λύση» φοβάται μην και έρθουν οι Τούρκοι και ιδρύσουν ιδιωτικό πανεπιστήμιο στη Θράκη και ανοίξει και πάλι η κερκόπορτα. Το κάθε κόμμα με τα κολλήματά του. Η Αριστερά όμως έχει πολύ σοβαρότερους λόγους να αντιστέκεται. Λόγους ιδεολογικούς, ταυτότητας. Το πανεπιστήμιο είναι ένας χώρος που της ανήκει ολοκληρωτικά. Έχει ακόμα την απόλυτη ιδεολογική ηγεμονία τόσο στους διδάσκοντες όσο και στους διδασκόμενους. Δεν έχει καμιά σημασία το μεταβαλλόμενο εκλογικό της ποσοστό, ούτε οι πολιτικές προτιμήσεις φοιτητών, καθηγητών και διοικητικών. Η μεταπολίτευση την έχρισε κυρίαρχη στον χώρο λόγω της ηρωικής αντίστασης στη χούντα και από τότε ο ρυθμιστικός της ρόλος είναι ισχυρός. Αν δεν θέλει, δεν θα γίνει. Την απόδειξη δίνουν τα γεγονότα. Ο Νόμος της Διαμαντοπούλου δεν εφαρμόστηκε ποτέ, ο νόμος για το Άσυλο δεν καταργήθηκε ποτέ, οι ΟΠΠΙ δεν πέρασαν ποτέ την πόρτα των σχολών. Και, μεταξύ μας, ούτε πρόκειται.
Τα μη κρατικά ΑΕΙ είναι πανεπιστήμια στα οποία η Αριστερά δεν θα έχει λόγο. Δεν θα μπορεί να τα καταστήσει ιμάντα της δικής της ιδεοκίνησης. Η δομή και η λειτουργία τους θα αποτελέσουν εκ των πραγμάτων υπόδειγμα. Και γι’ αυτό τους ενοχλεί ακόμα και η άρτια κτιριακή τους συγκρότηση. Είναι αυτά που χαλούν την πιάτσα. Που αποδεικνύουν στους πολίτες ότι μπορούν να υπάρξουν και χώροι ανώτατης εκπαίδευσης διαφορετικοί. Ευρωπαϊκοί και καθαροί. Που λειτουργούν απρόσκοπτα. Κυριλέ, για να το πω απλά. Ε όχι, αυτό δεν πρέπει να γίνει και θα παλέψουν να μη γίνει. Διότι ανοίγει την όρεξη στους πολίτες να απαιτήσουν τους ίδιους κανόνες και από τα κρατικά. Σάμπως αυτοί δεν τα χρηματοδοτούν;
Και να ήταν μόνο το κτιριακό; Τα ιδιωτικά λειτουργούν καθημερινά, οι φοιτητές παρακολουθούν, ανελλιπώς, χρεώνονται εργασίες, εξετάζονται συχνά και φυσικά είναι υποχρεωμένοι να μελετούν και να περνούν μαθήματα. Αλλιώς μένουν στάσιμοι και τα δίδακτρα τρέχουν. Καμία σχέση με το μπάχαλο ή τη χαλαρότητα που επικρατεί στα περισσότερα δημόσια. Και αυτό πολύ γρήγορα θα διαδοθεί και θα φτιάξει ένα ισχυρό αντιπαράδειγμα, που θα ενοχλήσει όσους κάνουν πολιτική μέσα από την έκπτωση των δημόσιων δομών.
Υπό τον φόβο λοιπόν ότι στην ελληνική ανώτατη εκπαίδευση θα μεταμοσχευθούν εκσυγχρονιστικά κύτταρα που αν είναι υγιή θα πολλαπλασιαστούν, οι δυνάμεις της οπισθοδρόμησης και της αβελτηρίας θα δώσουν τη δική τους μάχη. Μόλις το νομοσχέδιο ψηφιστεί θα σιγήσουν προσωρινά τα τύμπανα των αιωνίως ηττημένων στρατιωτών. Ωστόσο ο πόλεμος δεν θα τελειώσει τόσο εύκολα.
Όπως έλεγε και ένα παλιό σύνθημα «Κόκκινο είναι μόνο το πανεπιστήμιο που καίγεται». Στις μέρες μας μια παραλλαγή μπορεί να λέει «Κόκκινο είναι μόνο το κρατικό πανεπιστήμιο». Κι ας είναι το κράτος αστικό. Ισχυρές παραδόσεις μισού αιώνα έχουν φτιάξει το δικό τους παράλληλο σύνταγμα, τους δικούς τους νόμους, που τους βρίσκουμε συνεχώς μπροστά μας. Και στην Ελλάδα, προοδευτική πολιτική είναι η τέχνη της υπερπήδησης αυτών των παραδόσεων, όπως κάνει τώρα ο Πιερρακάκης. Και κει θα αποδειχθεί αν η κυβέρνηση έχει τα κότσια να το ολοκληρώσει. Όπως σε όλα τα πράγματα το στάδιο της εφαρμογής είναι το δυσκολότερο. Και ο 4009/2011 και η κατάργηση του Ασύλου και οι ΟΠΠΙ ψηφισμένοι νόμοι ήταν. Τους είδε κανείς να εφαρμόζονται;
Λεωνίδας Καστανάς
