Στη συζήτηση που ξεκίνησε για το Σχέδιο Νόμου στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων, εισηγητής της κυβέρνησης ήταν ο βουλευτής Ξάνθης Φ. Τσαλίδης.
Τα κύρια σημεία της εισήγησης του Φ, Τσαλίδη στη συζήτηση για τη «Μεταρρύθμιση του θεσμικού πλαισίου για τη δομή και λειτουργία των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων» είναι:
Διάλογος, καταλήψεις και απεργίες
«Ο εθνικός διάλογος για την παιδεία (μια δημόσια διαβούλευση που διήρκησε δυο χρόνια) αποτέλεσε ένα γενναίο και τολμηρό βήμα, αλλά ταυτόχρονα και μια ρεαλιστική πολιτική. Ο διάλογος, για την οποιαδήποτε μεταρρύθμιση, προϋποθέτει συγκεκριμένες προτάσεις και κατανόηση των διαφορετικών απόψεων, κάτι που δεν έγινε αντιληπτό από ορισμένους που εμμένουν σε στερεότυπες αντιλήψεις για το πολιτικό και ακαδημαϊκό «γίγνεσθαι». Άλλωστε, η σύνθεση των διαφορετικών απόψεων αποτελεί την πεμπτουσία της δημοκρατίας. Όσον αφορά στις καταλήψεις και τις απεργίες που έγιναν (και γίνονται) στα ΑΕΙ, είναι προφανές, ότι δραστήριες μειοψηφίες προσπαθούν να επιβάλουν μια μονολιθική αντίληψη για τη σχέση Πολιτείας-ΑΕΙ. Είναι νομίζω όμως προφανές ότι, ενώ τα ΑΕΙ έχουν την ευθύνη και την ακαδημαϊκή αρμοδιότητα για τα θέματα που τα αφορούν, η Πολιτεία έχει κατεξοχήν την ευθύνη για την αναβάθμιση και τη διασφάλιση της ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση».
Νέα συστήματα εσωτερικής διακυβέρνησης των ΑΕΙ
«Η ευθύνη της Πολιτείας συνίσταται αφενός στο να χαράσσει τους στόχους και τις κατευθυντήριες γραμμές και αφετέρου να δώσει πραγματική αυτοδιοίκηση στα ΑΕΙ για να τους επιτύχουν, πάντα σε συνδυασμό με την κοινωνική λογοδοσία για το έργο τους. Αυτό απαιτεί νέα συστήματα εσωτερικής διακυβέρνησης των ΑΕΙ τα οποία θα συμβάλουν στην επίλυση των προβλημάτων τους και θα θέτουν στρατηγικές προτεραιότητες σε επίπεδο Ιδρύματος. Επίσης, απαιτεί επαγγελματική διαχείριση του διοικητικού έργου, των ανθρώπινων πόρων και των οικονομικών των ΑΕΙ.
Η ανώτατη εκπαίδευση στη χώρα μας χαρακτηρίζεται από κρατικό συγκεντρωτισμό, αναξιοκρατία, εσωστρέφεια, έλλειψη διαφάνειας, αναποτελεσματικούς εσωτερικούς ελέγχους, ανύπαρκτη κοινωνική λογοδοσία, όπως επίσης χαρακτηρίζεται από φαινόμενα δημοκρατικού ελλείμματος στην εκλογή και ανάδειξη των αρχών διοίκησης, από την κατάχρηση της έννοιας του ασύλου και από διάφορες άλλες δυσλειτουργίες. Αν σ’ όλα αυτά προστεθούν η ανεπάρκεια στην οικονομική και διοικητική διαχείριση και η υστέρηση στην υλικοτεχνική υποδομή, τότε είναι προφανές ότι τα ΑΕΙ δεν εκπληρώνουν τη βασική αποστολή τους που είναι η παραγωγή νέας γνώσης».
Στόχοι της προτεινόμενης μεταρρύθμισης
«Η προτεινόμενη μεταρρύθμιση στην ανώτατη εκπαίδευση στοχεύει στην ελεύθερη ανάπτυξη των ΑΕΙ εκσυγχρονίζοντας τις δομές τους που είναι πλέον ξεπερασμένες. Στόχο έχει να δώσει στα ΑΕΙ τη δυνατότητα για ένα ποιοτικό και δημιουργικό άλμα. Να ανταποκρίνονται στις προκλήσεις που εγείρει η παγκόσμια επανάσταση της γνώσης. Για την επίτευξη του στόχου αυτού πρέπει τα ΑΕΙ να βελτιώσουν την ικανότητα τους να παράγουν γνώση μέσω της έρευνας, να τη διαχέουν μέσω της εκπαίδευσης και να την εφαρμόζουν μέσω της καινοτομίας».
Οι σημαντικότερες καινοτομίες που εισάγονται
«Τη σύνταξη τετραετούς ακαδημαϊκού – αναπτυξιακού προγράμματος από τα ΑΕΙ που πιστεύεται ότι θα συμβάλει σημαντικά στη στήριξη και την ανάπτυξη των εκπαιδευτικών τους λειτουργιών και στη μεσοπρόθεσμη διασφάλιση της οικονομικής και διοικητικής αυτοτέλειάς τους.
Την υποχρέωση κατάρτισης Εσωτερικού Κανονισμού σε κάθε ΑΕΙ, προκειμένου να ενισχυθεί η αυτοτέλειά του και να διασφαλιστεί η εύρυθμη λειτουργία του. Κάθε ΑΕΙ αποκτά τη δική του ταυτότητα.
Τον προσδιορισμό των καθηκόντων, των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων των μελών ΔΕΠ στον Εσωτερικό Κανονισμό του ΑΕΙ.
Το διορισμό των μελών ΔΕΠ αποκλειστικά με πράξη του Πρύτανη.
Την ανάδειξη των οργάνων διοίκησης των ΑΕΙ μέσω της άμεσης και καθολικής συμμετοχής της ακαδημαϊκής κοινότητας στην εκλογική διαδικασία.
Τον επανακαθορισμό των βασικών λειτουργιών του ακαδημαϊκού ασύλου, ώστε αυτό να έχει αμιγώς ακαδημαϊκό χαρακτήρα και να προστατεύει την εύρυθμη λειτουργία των ΑΕΙ.
Την κοινωνική λογοδοσία των ΑΕΙ.
Τη χορήγηση τίτλων σπουδών σε χρονικό διάστημα μικρότερο από την ελάχιστη διάρκεια σπουδών.
Την πρόβλεψη δημιουργίας ξενόγλωσσων προπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών.
Την ουσιαστική στήριξη στους φοιτητές από ασθενέστερες οικονομικές τάξεις.
Την ενίσχυση της διαφάνειας στα ΑΕΙ, με την εφαρμογή της αρχής της δημοσιότητας σε όλες τους τις δραστηριότητές τους.
Τον εξορθολογισμό των διαδικασιών για την εκλογή των μελών ΔΕΠ, ώστε να διασφαλίζεται όσο το δυνατόν μεγαλύτερη αξιοκρατία».
