Νέος τόμος από το Βενέτη Καρτσίδη

 

1. Μητροπολίτης Ξάνθης και Περιθεωρίου κ. Παντελεήμων
2. Γιώργος Ζωγραφίδης
3. Παναγιώτης Σγουρίδης
4. Θανάσης Μουσόπουλος
5. Ελένη Μπάκα

 

 

 

κύριε Καρτσίδη

έλαβα το βιβλίο σας υπό τον τίτλο: «Ανθρωποκεντρικά, και ευχαριστώ. Ο αποφθεγματικός και υπαινικτικός λόγος σας αποτελεί αφορμή σοβαρού προβληματισμού.

Συγχαίρω και εύχομαι την παρά Κυρίου ενίσχυση και ευλογία στη ζωή και τα έργα σας.

 

 

 

 

 

Αναπληρωτής Καθηγητής Φιλοσοφίας

Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

 

Σαν μικρές καθημερινές χειρονομίες∙ απλές, όπως μάλλον ταιριάζει σε κάτι το καθημερινό, δηλαδή το επαναλαμβανόμενο, αλλά, παρ’ όλα αυτά, χειρονομίες: κινήσεις που τελετουργικά απευθύνονται προς τον άλλο, τον κάθε άλλο, ακόμη και τον εαυτό μας. Τέτοιες είναι οι πολλές και μικρές προτάσεις του αυτού του βιβλίου, και των τεσσάρων ήδη βιβλίων, του Βενέτη Καρτσίδη.

Τα άλλοτε ήρεμα άλλοτε νευρώδη σύντομα κείμενα που φιλοξενήθηκαν σε έντυπα της Ξάνθης (και άρεσαν ή και ενοχλούσαν), τώρα έχασαν τη θέση που είχαν δίπλα σε πολιτικές αναλύσεις, σε χρονογραφήματα, σε σταυρόλεξα και δελτία καιρού και, αποσπασμένα από την εφήμερη πλαισίωσή τους, συγκεντρώνονται σ’ αυτό το βιβλίο. Δοκιμάζονται αν αντέχουν μακριά από την επικαιρότητα που τα γέννησε ή ίσως απλώς τα εκμαίευσε από έναν άνθρωπο που θέλει ακατάπαυστα να σκέφτεται φωναχτά τα πράγματα που συμβαίνουν γύρω του και μέσα του, άρα δεν θέλει να ζήσει έναν βίο ανεξέταστο.

Οι αφορμές των σκέψεων είναι πολλές, από την πολιτική ζωή της πόλης της Ξάνθης και της Ελλάδας, από τη συμπεριφορά των ανθρώπων στα μικρά και στα μεγάλα της ζωής ή από τους στροβιλισμούς του νου. Τα ίδια τα κείμενα μπορεί να είναι λεκτικά παιχνίδια ή ακροβατισμοί, αλλά και απόπειρες για στοχαστικότερο λόγο που τείνει να γίνει αποφθεγματικός, να ξεφύγει από το επικαιρικό και να διεκδικήσει καθολικότητα. Μοιάζει ο συγγραφέας τους να καταγράφει με ταχύτητα και κάποτε σχεδόν αδιαμεσολάβητα τις δικές του αδιάκοπες κινήσεις γύρω από τα όσα γίνονται βίωμά του. Κι έτσι μας επιτρέπει να κοιτάξουμε, έστω με τα δικά μας μάτια, στιγμιότυπα από τη ζωή ενός ανθρώπου που επείγεται να αναλάβει, για δικό του λογαριασμό –εννοώ: πληρώνοντας το προσωπικό του κόστος– τον σχολιασμό της επικαιρότητας.

Αν «τα πιστεύω έχουν μικρότερη σημασία από τη συμπεριφορά», τότε οι μικρές βεβαιότητες που γεμίζουν τις σελίδες του βιβλίου πρέπει να κατανοηθούν όχι σαν τελειωτικές αποφάνσεις, απαξιωτικές ή προτρεπτικές όπως είναι συχνά στα όσα λένε περί της ανθρώπινης συμπεριφοράς, αλλά ως μελαγχολικές διαπιστώσεις με αδιόρατη την ελπίδα να διαψευστούν ή να επαληθευτούν. Ο συγγραφέας γνωρίζει ότι «το τίμημα της άγνοιας είναι βαρύ», γι’ αυτό δεν καταπιάνεται παρά με όσα γνωρίζει –πιο πολύ από την τριβή με τα ίδια τα πράγματα παρά με τις λέξεις για τα πράγματα.

Υπάρχει ένταση στο βιβλίο ανάμεσα στη φαινομενική βεβαιότητα της σκέψης (χαρακτηριστικό του αποφθεγματικού λόγου) και στη δυνατότητα ανατροπής της από την πράξη. Αυτός ο μετεωρισμός είναι εμφανής ήδη στον τίτλο του βιβλίου: «… διά ταύτα, ναι μεν αλλά …». Η καταληκτική και αποφασιστική διατύπωση του «διά ταύτα» οφείλει να αίρει ταυτόχρονα τα «ναι μεν, αλλά». Στον χώρο της πράξης, πολλές φορές, εξανεμίζεται ή τουλάχιστον παραμερίζεται κάθε δισταγμός, προϊόν στοχασμού ή κάποτε έμφυτης αναποφασιστικότητας. Στον χώρο της στοχαστικής πράξης, της πράξης του στοχασμού εμμένει ο Βενέτης Καρτσίδης –είτε σχολιάζει την τρέχουσα πολιτική πραγματικότητα, που αφειδώς του προσφέρει τα χειρότερα δείγματα, είτε εκθέτει την ίδια την ψυχή του.

Υπάρχει, όμως, ένα τελικό διά ταύτα; Πίσω από τις φράσεις, απλές, σχεδόν κοινότοπες ενίοτε, ρητορικές, ελλειπτικές, υπαινικτικές ή άμεσες μπορεί να ανασυσταθεί ο έμπρακτος στοχαστικός βίος, ένα είδος πρακτικής φιλοσοφίας. Η απόσυρση από τα πολλά και τετριμμένα (ακόμη και από την εργασία), η απόσταση που επιτρέπει τη γενίκευση, αλλά και η πεισματική επιστροφή στα καθημερινά, ο αδιάκοπος έλεγχος όσων ασκούν εξουσία και όσων επείγονται να ασκήσουν, όλα υπόκεινται –αντιφατικά ίσως– στις προτάσεις του βιβλίου. Και, κυρίως, ο καημός της προσωπικής παρουσίας: «όχι απόμαχος αλλά συμμέτοχος». Αυτό ζητά ο Βενέτης Καρτσίδης. Και αυτό είναι. Με τον τρόπο που μπορεί και του ταιριάζει –με τη σκέψη και τη γραφή.

 

Αναπληρωτής Καθηγητής Φιλοσοφίας

Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

 

 

Όταν μου ζήτησε ο φίλος μου Βενέτης Καρτσίδης να γράψω λίγα λόγια προλογίζοντας τον τέταρτο τόμο με τίτλο «… διά ταύτα, ναι μεν αλλά…» των ήδη δημοσιευμένων σε εφημερίδες στοχασμών και γνωμικών του, πέρασαν στιγμιαία από το μυαλό μου λαϊκές ρήσεις, όπως «το αγώι ξυπνά…τον αγωγιάτη», «τρώγοντας ανοίγει η όρεξη…» τις οποίες απέρριψα αστραπιαία.

Τις απέρριψα γιατί γνωρίζω πολύ καλά τους αγώνες του Άκη να πουλήσει τους τρεις προηγούμενους τόμους της πνευματικής του προσπάθειας σε μια κοινωνία που βρίσκεται σε λήθαργο, που δεν αισθάνεται ούτε τη μουσική που ακούει, σε μια κοινωνία που αδρανεί σε όσα συμβαίνουν γύρω της, που θεωρεί το διάβασμα κόπο περιττό.

Αγωνίζεται ο Άκης να διαθέσει το «ΣΤΟΧΑΣΜΟΙ Θέσεις και Αντιθέσεις», «Το Αντικλείδι του Νου και της Ψυχής» και το «ΑΝΘΡΩΠΟ-ΚΕΝΤΡΙΚΑ» σε μια κοινωνία που από μια ηλικία και πάνω αφήνεται να καθοδηγείται τηλεοπτικά καθισμένη στον καναπέ και από μια ηλικία και κάτω «στρολάρει» άσκοπα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όπως face book , twitter κλπ.

Μετά από αυτά αναρωτιέμαι γιατί Ο Βενέτης Καρτσίδης αφήνει να εννοηθεί ότι αν το «…διά ταύτα, ναι μεν αλλά…» ευοδωθεί, θα αποτελέσει την αρχή μιας δεύτερης τριλογίας;

Για μένα μία είναι η εξήγηση: ΘΕΛΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΧΡΗΣΙΜΟΣ. Και χρήσιμος μπορείς να γίνεις όποια κατάσταση και αν βιώνεις σωματική, οικονομική, ψυχική…αρκεί να το θέλεις.

Προσωπικά εκτιμώ αφάνταστα τους χρήσιμους και τους διαχωρίζω από τους επιτυχημένους. Είμαι πεπεισμένος ότι οι χρήσιμοι δίνουν περισσότερα στην κοινωνία και παίρνουν λιγότερα από αυτήν. Αντιθέτως οι επιτυχημένοι παίρνουν πολύ περισσότερα από την κοινωνία από αυτά που της προσφέρουν.

Ο Άκης τις μακριές νύχτες της μοναξιάς, έχοντας για παρέα του τα τσιγάρα, τον καφέ και την μουσική, επεξεργάζεται τα αποφθέγματα του κόσμου και τα επικαιροποιεί. Αυτοσαρκάζει τις δικές του βιωμένες ιστορίες, στοχάζεται τα της …εξουσίας και καταγράφει. Το αποτέλεσμα λακωνικά το δημοσιοποιεί, μέσω του τοπικού τύπου, στην κοινωνία μπας και την αφυπνίσει.

Επειδή «το λακωνίζειν εστί φιλοσοφείν» θα κλείσω τα λίγα λόγια που μου ζήτησε να του γράψω με μια έμμετρη αφιέρωση:

 

Ο φίλος μου ο Άκης

Κάνει τη νύχτα παραγωγική

Για να γεννά ιδέες!

 

Κάνει τη νύχτα μέρα

Για να χαράζει στο χαρτί τους στοχασμούς

Και της καρδιάς τους πόνους!

 

Κάνει τη νύχτα φωτεινή

Με της ψυχής του το κερί

Ο φίλος μου ο Άκης!

 

Τον νοιάζει να είναι χρήσιμος

Κι ας μη του το αναγνωρίζουν!

                                  

Το νόμισμα άλλωστε αυτό

Είναι η αμοιβή της προσφοράς

Των χρήσιμων ανθρώπων!

 

Πρώην Αντιπρόεδρος της Βουλής

Μηχανικός – συγγραφέας

 

 

Είχα τη χαρά και τιμή συνάμα κατά τα δύο προηγούμενα χρόνια να προλογίσω τα τρία συνεχόμενα βιβλία, όχι τρία ξεχωριστά άλματα, ένα και μοναδικό άλμα τριπλούν του Βενέτη Καρτσίδη. Με μπερδεύει τώρα, βγάζοντας τον τέταρτο τόμο του. Με τις αθλητικές παρομοιώσεις τελείωσα. Θέλω, για να βοηθήσω όσους δεν έχουν πρόχειρους τους τρεις πρώτους τόμους, να θυμίσω τι έγραφα – ανάμεσα στα άλλα – στους προλόγους μου. 

* Είναι ένας στοχαστής που μέσα από λίγες λέξεις διατυπώνει μεγάλες αλήθειες της ζωής.

Θέλει πολλή μαεστρία αυτή η μικροδημιουργία, που για τον αναγνώστη / αναγνώστρια είναι αφορμή στοχα-σμών και αναστοχασμών.

Ο Καρτσίδης ζώντας την εποχή μας με τη δική του ευαισθησία, καταγράφει και την επιφάνεια και το βάθος, χωρίς να θυσιάζει την ουσία.

Χρειάζεται δουλειά για να δούμε την εποχή μας και χρειάζεται πόνος ψυχής και κόπος νου, για να περπατήσουμε θαρρετά και με αξιοπρέπεια στα μονοπάτια της ζωής. Ο Βενέτης Καρτσίδης τα διαθέτει όλα τούτα με το παραπάνω. Και χαίρομαι.

Ο Βενέτης Κατσίδης στο νέο τόμο πέτυχε μιαν υπέρβαση των δύο προηγούμενων αλμάτων – τόμων του. Αν το πρώτο είναι η θέση και το δεύτερο η αντίθεση, το τρίτο – κατά την αδιάψευστη διαλεκτική – είναι η σύνθεση.

Ο Βενέτης κατάφερε να συνδυάσει με ευφυή τρόπο την ατομική και συλλογική αίσθηση, το επικό με το λυρικό, το διαχρονικό με το απλό και καθημερινό. Μπόρεσε να τιθασεύσει την ορμή της φαντασίας του μέσα στα στενά ζουνάρια της ταχύτητας του δημοσιογραφικού λόγου.

Βλέπω έναν αγωνιστή της ζωής, έναν γνήσιο «βιοπαλαιστή του λόγου».

 

* Όσα είχα εντοπίσει στα προηγούμενα πονήματα του ven kar – στοχαστή – Βενέτη Κατσίδη αν προτιμάτε, ισχύουν και  για τον νέο τόμο, που κρατάτε στα χέρια σας. Είναι πολύ σημαντικό ότι υπάρχει συνέχεια και συνέπεια, Σημαντικότερο, όμως, ότι υπάρχει και ανανέωση.

Είναι γνωστό ότι τα μικροκείμενά του δημοσιεύονται σε καθημερινή βάση σε τρεις ημερήσιες πολιτικές εφημερίδες της Ξάνθης, Αγώνας, Εμπρός, Θράκη – διαφορετικά σε κάθε έντυπο. Ο Άκης κυκλοφορεί με ένα μολύβι και βρίσκει στη στιγμή χαρτί για να καταγράψει τις ιδέες που του έρχονται. Τα χαρτάκια αυτά καταλήγουν στην εφημερίδα και όταν μαζευτούν πολλά γίνεται και το βιβλίο.

Είναι, λοιπόν, ευνόητο οι ιδέες που καταγράφει να πηγάζουν από την πραγματικότητα που τον περιβάλλει χωροχρονικά. Αυτό το εμφανές ή αφανές κλίμα μυρίζεται και εκφράζει ο συγγραφέας. Θα παραθέσω δειγματοληπτικά κάποια ακροθίνια εσοδείας 2012, που περιέχονται στο παρόν παρτέρι, τόμο ήθελα να πω :

 

• Θέλεις την ησυχία σου; Μην κάνεις τίποτα!
• Πίσω απ’ την  αστραπή υπάρχει βαθύ σκοτάδι
• Η εξυπνάδα έχει τα όριά της. Η βλακεία;
• Προς όλους τους λαούς της Ευρώπης: Έρχεται και η σειρά σας! (Εκτός αν αλλάξουν οι συσχετισμοί)
• Πολλοί ‘χαζογονείς’ πιστεύουν ότι έχουν έξυπνα και όμορφα παιδιά μόνο αυτοί
• Μπορείς να νικήσεις τη μοναξιά; Τότε τα μπορείς όλα
• Τώρα που δεν έχουμε ηγέτες ας μελετήσουμε τους παλιούς. Κολοκοτρώ-νης, Μακρυγιάννης, Καποδίστριας, Τρι-κούπης, Βενιζέλος, Κύρκος
• Έχουν σκοπό – σχεδόν όλοι τους- να μας πουλήσουν το ίδιο κρασί σε καινούρια βαρέλια; (σε γνωστούς αποδέκτες πολιτικούς)
• Όποιος έχει άποψη στοχοποιείται
• Ίσως να συμβαίνει κι αλλού, πάντως στον τόπο μας (Ξάνθη) κάποιοι που είναι στα ‘πράγματα’ είναι (τουλάχιστον) ΜΕΤΡΙΟΤΗΤΕΣ
• Περισσότερο από τα χρήματα αξίζουν οι ΚΑΛΕΣ γνωριμίες
• Θέλει πολύ θάρρος για ορισμένους να πουν : ΣΤΑΜΑΤΑΩ!
• Ήταν πάντα ο παίκτης, ποτέ το πιόνι
• Σε κάθε ‘καφέ’ εκείνο που αξίζει είναι το ‘καϊμάκι’ και το ‘κατακάθι’. Το υπόλοιπο είναι ‘νεράκι’

  Είναι φυσικό πολλά από όσα λέγει ο Καρτσίδης να μη συμφωνούν με τις απόψεις τις δικές μου ή των αναγνωστών. Και τι μ’ αυτό; Αλίμονο αν γράφουμε μόνο ό,τι τυγχάνει καθολικής ή απόλυτης αποδοχής. Ίσα ίσα, λείπει συχνά από το δημόσιο λόγο η αιρετική άποψη, γιατί σκληρόν προς κέντρα λακτίζειν.

Θανάσης Μουσόπουλος

Αύγουστος 2013

 

 

* Είναι σκληρό να κλοτσάς την αιχμή του δόρατος

Αγαπητέ Άκη,

σ΄ ευχαριστώ αν και λίγο αργά

για τα υπέροχα βιβλία σου, που μου χάρισες.

Δεν ξέρω να εκφραστώ περίτεχνα.

Γράφεις αληθινά και σοφά.

Εύχομαι νάσαι γερός και να γράφεις.

 

Μ΄ εκτίμηση

Δήλου 3 – Θεσ/νίκη

τροφός της ανεψιάς μου